VII-2
De kosten van het onderwijs zijn voor een belangrijk gedeelte
gerelateerd aan wettelijke normen voor aantallen leerkrachten,
leerlingen en lokalen, terwijl de jurisprudentie vrij exact aan
geeft het maximaal bereikbare en tevens het minimaal noodzakelijke
niveau van verzorging, waartoe de overheid verplicht is. Ook op
het terrein van de bijstandverlening heeft het rijk een grote
zeggenschap
De wijze waarop de verschillende doeluitkeringen worden verleend
loopt nogal uiteen. De meest voorkomende vormen zijn:
1doeluitkeringen in de vorm van integrale vergoedingen;
2. doeluitkeringen in de vorm van procentuele bijdragen in de door
de gemeente gedane uitgaven;
3- genormeerde doeluitkeringen.
Onder de doeluitkeringen nemen tegenwoordig vooral de onder 3
bedoelde normvergoedingen een belangrijke plaats in. Heeft de norm
vergoeding enerzijds een aantrekkelijke kant, anderzijds bestaan
daartegen ook vrij ernstige bezwaren. De aantrekkelijke kant van
de normvergoeding ligt in het feit, dat tussen de werkelijke uit
gaven van de gemeenten en de vergoeding in beginsel geen direct
verband bestaat. Dit impliceert een zekere bewegingsvrijheid voor
gemeenten. Het gevaar is evenwel aanwezig, dat deze bewegingsvrij
heid steeds kleiner wordtNormvergoedingen werken n.l. taakstellend.
Als zich algemene loon- en prijsstijgingen voordoen ontstaat het
gevaar dat de normvergoedingen onvoldoende mee omhoog gaan. De in
het verleden vastgestelde norm, gebaseerd op een ten tijde van die
vaststelling geldend loon- en prijsniveau, moet in verband met de
loon- en prijsbeweging van tijd tot tijd worden opgetrokken.
Het is niet denkbeeldig dat de normen op den duur de grens zullen
bepalen, waartoe gemeentelijke uitgaven toelaatbaar zullen worden
geacht. De genormeerde doeluitkeringen, welke van rijkswege worden
verstrekt, kunnen uiteindelijk leiden tot een verkapt en informeel
buitenwettelijk toezicht van de centrale overheid op de gemeente-
financiën.
De hoogte van verschillende genormeerde uitkeringen behoort zoda
nig te zijn, dat deze een volledige dekking opleveren voor de ge
middelde kosten - over het gehele land gerekend - van de sector,
waarvoor ze in het leven worden geroepen. Het is wel mogelijk, dat
de ene gemeente er aan tekort komt en een andere gemeente er aan
overhoudt. Dit kan een kwestie zijn van plaatselijke afwijkingen
ten opzichte van de gemiddelde omstandigheden, dan wel van het
autonome beleid, dat voor een bepaalde sector in een gemeente
wordt gevoerd.
