Werkloosheidspercentages Friesland
2
tegen de geldende rente geleend, maar in Leeuwarden is ook de algemene
reserve tot een zorgwekkend laag niveau teruggelopen, hetgeen een direct
nadelig effect heeft op de jaarlijkse begrotingsruimte. Immers er komen
minder rentebaten beschikbaar wanneer de algemene reserve laag is.
De algemene gemeentelijke financiële situatie staat ook onder druk door
het beleid van de rijksoverheid, dat vooral geïnspireerd lijkt door
aandacht voor het financieringstekort. Zo zijn de kortingen op de alge
mene uitkering uit het Gemeentefonds weliswaar niet zo omvangrijk en
onverwacht als in de afgelopen jaren, toch zijn ze niet voorbij. Daar
naast worden de gemeenten blijvend en in sterke mate geconfronteerd met
de gevolgen van ombuigingsmaatregelen van de verschillende departemen
ten
Een voor Leeuwarden financieel zwaarwegend punt is de bijstand. Het Rijk
is voornemens de bijstandscompensaties te verlagen van 90 naar 80%.
Weliswaar krijgen de gemeenten daarvoor compensatie, maar de ervaring
leert dat gemeenten met meer dan gemiddelde uitgaven vrijwel altijd
onvoldoende gecompenseerd worden. Een vergelijkbaar commentaar kan gel
den bij het rijksvoornemen om de uitgaven voor de bijzondere bijstand in
zijn geheel door de gemeenten te laten financieren en niet meer voor 10Z
zoals nu geldt. De komende jaren zal de gemeente ook worden geconfron
teerd met de financiële gevolgen van andere rijksombuigingen. Ontwikke
lingen in de onderwijssector en bij de welzijnsuitkering zijn daarvan
voorbeelden.
Voor een nadere uiteenzetting omtrent de ontwikkelingen rond de budget
taire situatie, verwijzen wij U naar hoofdstuk III, Financiële toestand
van de gemeente.
In de Voorjaarsnota schreven wij U dat niet aan een structurele herwaar
deringsoperatie kan worden ontkomen.
De ontwikkelingen zoals beschreven in dit beleidsplan bevestigen deze
conclusie. In het najaar 1988 zal een daadwerkelijke start met de her
waarderingsoperatie worden gemaakt. Wij verwachten de resultaten ervan
in april/mei 1989 aan U te kunnen voorleggen. Deze zullen dan bij de
opstelling van de begroting 1990 en het Beleidsplan 1990-1994 worden
verwerkt
1.2 Leeuwarden, hoofdstad van Friesland.
De Nederlandse economie mag dan de afgelopen jaren wel een stabiel pa
troon hebben vertoond, de werkloosheid is hoog gebleven en de finan-
cieel-economische risico's voor de komende jaren zijn groot. In onzekere
omstandigheden is het voor een stad als Leeuwarden van levensbelang
steeds weer het pad voor de eerstkomende jaren bij te stellen. Zeker nu
bij het huidige rijksbeleid steeds minder verwacht mag worden dat vanuit
Den Haag oplossingen worden geboden. Leeuwarden zal voor een belangrijk
deel vanuit eigen kracht de toekomst van de stad vorm moeten geven.
Wij zullen eerst een aantal ontwikkelingen dat onzes inziens de toekomst
mede bepaalt, beschrijven. Na een beoordeling daarvan zullen wij de
hoofdlijnen van het gemeentelijk beleid weergeven. Dit beleid moet er
zorg voor kunnen dragen dat Leeuwarden haar plaats behoudt van econo
misch centrum en hoofdstad van Friesland waar het ondanks noodzakelijke
bezuinigingen prettig wonen, werken en recreëren is, ook in de komende
decennia
Huidige ontwikkelingen.
In een periode waarin het inwonertal van vele grote gemeenten is terug
3
gelopen, blijft het inwonertal van vele middelgrote gemeenten gelijk of
stijgt dit. Leeuwarden heeft haar inwonertal van om en nabij de 85.000
behouden. Tegelijkertijd is er in de gemeente sprake geweest van een
langzaam maar gestaag groeiende werkgelegenheid. De zakelijke
dienstverlening (bank- en verzekeringswezen) verwierf een belangrijker
positie, de agrarische industrie behield haar vooraanstaande plaats, en
het onderwijs en de dienstverlening in het algemeen bouwden hun sterke
positie verder uit.
Daarnaast groeide echter ook de werkloosheid en het Leeuwarder aandeel
in de totale Friese werkloosheid. In onze stad is het aantal uitkerings
gerechtigden gestegen. Mensen op een sociaal minimum en achtergestelde
groepen vragen in de Leeuwarder welvaart terecht om steeds meer aan
dacht
Grafiek 1,
Hiertegenover hebben degenen die ruime (en daardoor vaak duurdere) wo
ningen zochten, Leeuwarden te weinig tot hun woonplaats gekozen. Men
komt hier werken en recreëren en maakt daarbij gebruik van door de ge
meente betaalde gesubsidieerde voorzieningen, maar men pendelt op en
neer vanuit de woonplek in een van de omliggende gemeenten.
Met een en ander is gepaard gegaan een groeiende financiële problema
tiek. Zo wordt de gemeentelijke belastingcapaciteit voor een deel (on-
roerend-goedbelastingbepaald door de gebouwen die zich binnen de ge
meentegrenzen bevinden.
Woningen van pendelaars uit omliggende gemeenten tellen dan niet mee.
Ook de algemene uitkering uit het Gemeentefonds wordt deels bepaald door
