INZET EXTRA RIJKSMIDDELEN TEN BEHOEVE VAN HET OPLOSSEN VAN DE
WACHTLIJSTEN PROBLEMATIEK NEDERLANDS ALS TWEEDE TAAL
In juni is 1992 door O. W. de notitie "Weg met de wacht
lijsten" uitgebracht. Daarin zijn de maatregelen opgenomen die
het kabinet zich voorneemt te treffen om de wachtlijsten die
zich gevormd hebben voor deelname aan cursussen Nederlands als
tweede taal weg te werken.
De verdeling van het door de Tweede Kamer beschikbare bedrag
van f 106,5 miljoen hiervoor, heeft plaatsgevonden op basis van
het criterium allochtone volwassenen. Daarbinnen is een
minimumgrens gehanteerd opdat alleen gemeten met een meer dan
gemiddeld percentage allochtone volwassenen in aanmerking komen
voor de extra middelen.
De gemeente Leeuwarden is één van de gemeenten, die de komende
drie jaren extra gelden ontvangen om de wachtlijsten van
allochtonen weg te werken.
Het gaat hierbij om een totaal bedrag van f 780.000,
Voorwaarden aan de desbetreffende gemeenten zijn dat er in de
gemeentelijke planning prioriteit gegeven wordt aan programma's
Nederlands als tweede taal en dat de wachtlijsten na drie jaar
opgeheven zijn.
Om in aanmerking te komen voor de extra middelen dient de ge
meente Leeuwarden schriftelijk te verklaren in te stemmen met
en te zullen handelen volgens de in het concept-raadsbesluit
gestelde voorwaarden.
Het prioriteit geven aan allochtonen is bij de gemeente
Leeuwarden gesteld een algemeen beleidsuitgangspunt ten aanzien
van verschillende beleidsterreinen en wordt als .odanig ook
vermeld in de gemeentelijk programma's basiseducatie van de
afgelopen jaren. Bij gemeentelijke uitgangspunten in het
concept-REP 1993 wordt eveneens prioriteit gegeven aan alloch
tonen.
In 1993 bestaat ongeveer 70% van het totale aanbod basis
educatie in Leeuwarden uit programma's voor allochtonen.
Bovendien verzorgt ook het Fries Avond College sinds enige
jaren een aanbod Nederlands als tweede taal. Een aanbod dat
naast deelnemers uit Leeuwarden veel asielzoekers en deelnemers
uit de provincie bereikt.
Het wegwerken van de wachtlijst allochtonen is moeilijker. Dit
wordt veroorzaakt door een toename in absolute zin van het
aantal allochtonen dat deelneemt aan basiseducatie (in 1987-
1988: 433, in 1991-1992: 610) en in nog sterkere mate het gege
ven dat men gemiddeld een intensiever aanbod volgt (in 1987-
1988: 1,73 dagdeel per week: in 1991-1992: 3,43 dagdeel per
week). Volume uitbreidingen waren tot nu toe niet toereikend.
Elk cursusjaar staan er zo'n 60-80 allochtone cursisten
gemiddeld zes maanden op de wachtlijst.
8
Van de 114 in oktober 1992 door het Fries Avondcollege geregis
treerde cursisten waren 36 uit woonachtig in Leeuwarden, waren
14 asielzoekers en volgden 14 cursisten tevens andere vakken.
Op de wachtlijst staan 18 personen, waarvan 7 woonachtig
Leeuwarden.
De toename van het aantal allochtonen wordt veroorzaakt door:
- vestiging van nieuwkomers in Leeuwarden, o.a. ten gevol
ge gezinshereniging;
een toenemend aantal asielzoekers en gedoogden die zich
tijdelijk of voor langere tijd in de gemeente Leeuwarden
vestigen;
- de toename van het aantal "kansrijke" asielzoekers, dat
wil zeggen asielzoekers die kans maken op een status of
een tijdelijke verblijfsvergunning;
- komst van nieuwe (groepen uitgenodigde) vluchtelingen,
"ontheemden" e.d. die zich tijdelijk of voor langere
duur vestigen in Leeuwarden;
Daarnaast doet zich het verschijnsel voor dat men na een onder
breking opnieuw gaat deelnemen aan programma's Nederlands als
tweede taal omdat:
het tijdelijk werk dat men kon krijgen afgelopen is;
- er is een oplossing voor problemen met kinderopvang
gevonden is (met name vrouwen beëindigen hun deelname
aan basiseducatieprogramma's vaak vanwege problemen met
kinderopvang)
- de eisen die de vervolgopleiding stelde, te hoog bleken;
- wijziging in de persoonlijke omstandigheden met als
effect hernieuwde motivatie om Nederlands te leren.
Prognoses voor de ontwikkeling van de vraag naar cursussen
Nederlands als tweede taal voor de komende jaren zijn moeilijk
te maken. Er zijn echter wel mogelijkheden de effectiviteit te
vergroten en de geschetste problematiek het hoofJ te bieden:
het huidige aanbod zou efficiënter kunnen worden benut
indien er meer afstemming en samenwerking zou plaats
vinden tussen de instellingen die cursussen Nederlands
als tweede taal verzorgen en de bij het vervolgtraject
betrokken instellingen, bijvoorbeeld binnen het Regio
naal Opleidingen Centrum;
- er kan gestreefd worden naar een gemeenschappelijke
intake van cursisten;
- over enige tijd zal de individuele trajectbegeleiding
vanuit arbeidsbureau en gemeente als instrument kunnen
dienen voor het ontwikkelen van aaneengesloten
scholingstraj eeten;
- op initiatief van de gemeente zal een opvangmodel
ontwikkeld worden voor taallessen voor asielzoekers,
vluchtelingen en nieuwkomers. Ten behoeve van de opvang
van uitgenodigde Vietnamese vluchtelingen is in januari
1992 een kerngroep gevormd, waarin vertegenwoordigd zijn
9
