5.6 De overige diensten en produkten
De dienst Stadsbeheer voert nog enkele niet eerder genoemde taken uit die primaire
produkten kunnen worden genoemd. Het gaat dan om de vergunningen en de beschikkin
gen van de afdeling Markten en Havens (M&H) en Beleid en Juridische Zaken (BJZ), en
de adviezen over en inrichting van markten en kermissen. Voor deze produkten geldt dat
er geen echte markt voor bestaat. Er bestaat geen bedrijfstak van "vergunningverleners",
of de VNG zou het moeten zijn. Wel zijn de aanvragers georganiseerd als bijvoorbeeld
ambulant handelaar, als kermisexploitant of als lid van een winkeliersvereniging. De afne
mers op de markt van het "verlenen van vergunningen" zijn per definitie beperkt tot de
categorie overheid en de door deze gemandateerde organisaties. De uitvoering van
bepaalde regelingen kan door het gemeentebestuur aan een zelfstandig Stadsbeheer worden
opgedragen. Of andere gemeenten dit zouden doen is de vraag.
5.7 Conclusie
In het onderstaande schema zijn de kansen op de markt voor de verschillende afdelingen
met hun takenpakketten in trefwoorden beoordeeld en weergegeven.
20
Uit de analyse blijkt dat de markt voor verschillende uitvoerende taken bij verzelfstandi
ging in principe - zij het zeer beperkt en soms theoretisch - perspectief biedt. Het na
verzelfstandiging verwerven van opdrachten van particuliere ondernemingen moet, met
uitzondering van de inzameling van bedrijfsafvalstoffen en het beheer van rioleringen,
worden beoordeeld als het scoren met toevalstreffers. Stadsbeheer zal het vooral moeten
hebben van de gemeenten in de regio en eventueel in geheel Friesland. Het verwerven
van opdrachten vraagt op deze overheidsmarkt relatief veel tijd. Stadsbeheer zal daarnaast
voor onbepaalde tijd van de gemeente Leeuwarden als de belangrijkste opdrachtgever
afhankelijk blijven.
Drie factoren vormen een praktische belemmering voor een taakuitvoering op de vrije
markt. In vergelijking met de particuliere sector bestaan bij Stadsbeheer:
a) achterstandssituaties voor wat betreft actuele (vak-)kennis en de gebruikte technologie,
b) te hoge tarieven voor werkzaamheden bij het beheer en het onderhoud van de openbare
ruimte, de afvalinzameling en de stadsreiniging en het beheer en het onderhoud van
voertuigen en machines.
c) achterstanden in de wijze van bedrijfsvoering, die nog onvoldoende bedrijfsmatig is.
Stadsbeheer biedt een variëteit aan produkten die voortkomt uit de taken die de gemeente
heeft. De marktsector kent deze combinatie van produkten in deze mate niet en is
onderverdeeld in bedrijfstakken, die veelal een beperkt assortiment produkten omvatten.
Alleen enkele grotere ingenieursbureaus, aannemers en cultuurmaatschappijen kunnen een
deel van het brede produkt-assortiment bieden dat Stadsbeheer biedt. Door een integrale
verzelfstandiging van Stadsbeheer zal het niet mogelijk zijn om voor ieder produkt of
voor iedere cluster van produkten een voldoende eigen optimale productieomgeving te
realiseren. Het bij een verzelfstandiging bijeen houden van alle of de meeste produkten
van Stadsbeheer zal ten koste gaan van het afzonderlijke produkt. Een gespecialiseerd
particulier bedrijf zal op al zijn produkten winst willen maken. Een dergelijk bedrijf zal
bij hoge uitzondering accepteren dat een verlies op het ene produkt moet worden goed
gemaakt door de winst op andere produkten. Wanneer de taken van Stadsbeheer bij
integrale verzelfstandiging "bijeen" blijven zullen de winstgevende produkten het verlies
van andere niet-winstgevende produkten goed moeten maken. Dit betekent dat het
verzelfstandigde bedrijf met een achterstand ten opzichte van de markt begint.
21
produkten:
criteria:
kansen:
markt
penetratie
prijs
kwaliteit
Ingenieursdiensten
Tuin- en Landschaps
architecten
Behalve milieu,
stabilisering
Aandeel verwerven
ten koste van ande
ren
Tarieven
geen belemmering/
Bedrijfsvoering le
ren
Achterstand in
kennis en technolo
gie wegwerken
Met inhaalslag
mogelijk
Beheer van de open
bare ruimte
Stagnatie markt
Deels overcapa
citeit/groei be
heer rioleringen
Aandeel verwerven
ten koste van ande
ren
Tarieven grote be
lemmering
Doorstaat vergelij
king met markt/
Ongunstige prijs-
prestatie
Aanzienlijke kost
prijsdaling nodig
Afvalinzameling en ge
meentereiniging
Opdringen parti
culiere bedrijven/
Prijsconcurrentie
Aandeel verwerven
met grote tegendruk
particuliere bedrij
ven
Loonkosten en
produktiviteit zijn
belemmeringen
Doorstaat vergelij
king met markt/
Ongunstige prijs-
prestatie
Kostprijsdaling
nodig en schaalver
groting
Beheer en onderhoud
van Voertuigen en
machines
Opgedeeld en
gespecialiseerd/
Concurrentie op
kwaliteit
Alleen in
kielzog van afvalin
zameling en reini
gt
Tarieven grote be
lemmering
Voor verwerven
opdrachten nu on
voldoende
Alleen in kielzog
na verbetering
prijs-prestatie
Advies Sport en Recre
atie
Flexibele per
soonsgebonden
adviesmarkt
Als kleine intreder
mogelijk
Geen belemmering
Smalle ervaring
Hangt van individu
en af
Beheer en exploitatie
zwembaden
Enkele "muhi-
locatie"-exploi
tanten
Als starter met eigen
markt altijd mogelijk
Geen belemmering/
Wel vergroten flexi
biliteit inzet perso
neel
Doorstaat vergelij
king met de markt
Eerst organisatie
"flexibiliseren"/
Gemeentelijke bij
drage onafwend
baar
Cultuurtechnische
werken
Stagnerende
markt/ grotere
ondernemingen
Aandeel verwerven
ten koste van ande
ren
Tarieven lonen be
lemmerend
Smalle ervaring
Kans door toevals
treffer
Overige produkten
Geen werkende
markten
Overeenkomsten uit
toevalstreffers
N.v.t. omdat geen
markt
N.v.t. omdat geen
markt
Integraal verzelfstandigen
