vrij heeft bij onderhandelingen over samenwerking op werkvloemiveau binnen een
toekomstige bestuurlijke constellatie. In ieder geval wordt de kiel van een spontane
intergemeentelijke of regionale samenwerking nogal eens gelegd met bescheiden afspraken
over samenwerking op het vlak van uitvoerende taken. Tenslotte is de kans aanwezig dat
het ontwikkelen van deeltrajecten voor de diverse produkten van Stadsbeheer leidt tot
verbetering van het imago van de gemeente Leeuwarden als werkgever binnen en buiten
de stad.
De afbouw-variant zal zich bij de achterblijvende gemeentelijke "moeder"-organisatie
schoksgewijs laten voelen. Bij het afstoten van organisatie-onderdelen moeten naar
verhouding ook delen van de overhead-functies komen te vervallen. De aanpassing van de
achterblijvende organisatie zal echter altijd na-ijlen. De kans dat veel van het onder
steunend personeel de af te stoten organisatie volgt is klein. Dit komt doordat het overne
mende bedrijf in de regel zelf capaciteit voor ondersteuning zal hebben, maar ook doordat
binnen de gemeentelijke organisatie sprake is van sterke vervlechtingen met andere
ondersteunende taken.
Bij de ontwikkeling in deeltrajecten kunnen de effecten op de moeder-organisatie als
gevolg van de aard van het beschreven ontwikkelingstraject meer geleidelijk en beter
voorbereid zijn. Ook is de kans groter dat ondersteunend personeel de verzelfstandigde
onderdelen kan volgen of dat de volume-capaciteit geleidelijk wordt afgebouwd. Tenslotte
kan de benodigde deskundigheid geleidelijk worden ontwikkeld die nodig is om door de
"achterblijvende" gemeentelijke organisatie de makelaarsrol - het inkopen van diensten en
het beheren van contracten met derden - te kunnen laten vervullen.
Bij de toetsing van de twee ontwikkelingsvarianten blijkt dat de variant "ontwikkeling in
deeltrajecten" beter dan de "afbouw-variant" voldoet of tegemoet komt aan de geformu
leerde bestuurlijke uitgangspunten en randvoorwaarden. De variant "ontwikkelen in
deeltrajecten" biedt eerder dan de afbouw-variant mogelijkheden om:
- Als gemeentebestuur invloed te behouden op de levensvatbaarheid en daarmee op de
continuïteit van de bedrijfsvoering;
- Het behoud van de synergie tussen de verschillende taken te bevorderen (wijkgericht
werken);
- Invloed op de te kiezen rechtsvorm te hebben;
- De bestuurlijke zeggenschap goed te regelen;
7.5 Conclusie
Als alternatief voor een integrale verzelfstandiging van Stadsbeheer komt de variant in
aanmerking waarbij door middel van diverse vormen van uitbesteding, samenwerking met
andere gemeenten en bedrijven en ook verzelfstandiging van onderdelen, op de middellan
ge termijn een kleiner ambtelijk apparaat kan worden gerealiseerd, en waarbij het
gemeentebestuur nog de noodzakelijk geachte betrokkenheid bij de uitvoering van de
taken kan realiseren. Enkele andere kenmerken van deze variant zijn nog dat efficiency
verbetering pas na enkele jaren kan worden gerealiseerd en dat per taak gezocht moet
worden naar de meest gepaste ontwikkeling.
33
De andere optie bestaat uit het zo snel mogelijk afbouwen van de organisatie door gebruik
te maken van de belangstelling die er in de markt is om voor een deel van de produktie
het marktaandeel van Leeuwarden geheel of gedeeltelijk over te nemen. Bij deze variant
kan een kleiner ambtelijk apparaat binnen enkele jaren worden gerealiseerd. De betrok
kenheid van het gemeentebestuur bij de uitvoering beperkt zich echter tot hetgeen in de
contracten met de overnemende partijen wordt vastgelegd. Andere kenmerken van de
"afbouw-variant" zijn dat op de korte termijn ten hoogste een zeer bescheiden efficiency
winst kan worden ingeboekt en dat het uitvoeren van deze variant met grote arbeidsonrust
gepaard zal gaan.
8. DE INVOERING
8.1 Variant:"Gericht afbouwen".
Alvorens tot het zoeken van potentiële kopers wordt overgegaan zullen:
a) de aan te bieden bedrijfsonderdelen moeten worden bepaald,
b) de bedrijfsonderdelen moeten worden gewaardeerd,
c) vraagprijzen moeten worden vastgesteld die als oriëntatie bij de te voeren
onderhandelingen dienen,
d) een prospectus moeten worden gemaakt waarin de kwaliteiten van de onderdelen van
stadsbeheer worden beschreven, en zullen
e) verantwoordelijkheden en bevoegdheden moeten worden vastgelegd van de bij het
proces betrokken gemeentelijke onderhandelaars, en
f) zal een makelaarsrol moeten worden ingevuld.
Deze fase zal minimaal enkele maanden in beslag nemen, nadat een verantwoordelijk
manager door het gemeentebestuur is aangewezen. De benodigde managementstijl van
deze directeur zal zich moeten laten kenmerken door een zakelijk afbouw-management.
In deze variant worden door andere marktpartijen geheel of in delen overgenomen,
a) de afvalinzamelings- en reinigingsdienst, met inbegrip van technische ondersteuning,
b) het werk en de mensen die betrokken zijn bij de uitvoering van het beheer en het
onderhoud van de openbare ruimte, met inbegrip van de sportvelden,
c) het werk en de mensen die bij de afdelingen Ontwerp en Realisatie bij de uitvoerende
taken betrokken zijn.
De sportaccommodaties, met uitzondering van het eigendom van de sportvelden, worden
in deze variant met het er werkzame personeel eveneens aan particulieren aangeboden of
extern verzelfstandigd in een of meerdere gemeentelijke stichtingen.
Het verdient aanbeveling om het gemeentebestuur bij het zoeken naar overnemende
partijen en het realiseren van transacties te laten bijstaan door een bedrijven makelaar of
een soortgelijke persoon die de makelaarsrol kan vervullen.
34
Effecten op de gemeentelijke organisatie
Voorbereidende werkzaamheden
Zoeken van kopers en onderhandelingen
