Blad 2
De behoefteraming speelt niet alleen een rol bij de verde
ling van de reguliere rijkssubsidiebudgetten. In november
1995 heeft de Regering 275 miljoen gulden extra beschikbaar
gesteld voor restauratiesDit geld is bedoeld om tenminste
een gedeelte van de achterstand, in een groot landelijk on
derzoek becijferd op 1,4 miljard gulden, in te lopen. Een
belangrijk deel van de 2 75 miljoen wordt ingezet in de ja
ren 1998, 1999 en 2000 en komt dus bovenop de reeds voor
die jaren toegekende budgetten. Wij hebben er het afgelopen
jaar stilzwijgend rekening mee gehouden dat de gemeente
Leeuwarden uit de extra dotatie bedragen van ongeveer 1,5
tot 2 ton per jaar bovenop de reguliere budgetten tegemoet
zou kunnen zien.
Ook nieuw in het BRRM is, dat de subsidiebudgetten in een
door de Staatssecretaris te bepalen verhouding moeten wor
den ingezet in drie categoriën monumenten: woonhuizen/
boerderijen, kerken en overige monumenten. Dit is mede ge
daan, omdat bij het landelijke onderzoek monumentenzorg was
gebleken dat er vooral een technische achterstand bestaat
op het gebied van woonhuismonumenten.
Weliswaar is het nieuwe BRRM in het Staatsblad gepubliceerd
op 10 april 1997 en op 16 juni inwerkinggetreden, de
Staatssecretaris heeft op de invoering geanticipeerd door
middel van circulaires in maart en aprilDe gemeente dien
de op grond daarvan vóór 1 augustus 1997 een behoefteraming
te overleggen aan de Rijksdienst voor de Monumentenzorg.
Daar het samenstellen van een behoefteraming een zeer tijd
rovende klus is die met spoed moest worden uitgevoerd, heb
ben wij dit uitbesteed aan een extern bureau, hetzelfde dat
in samenwerking met de Rijksdienst de nieuwe verdeelsyste
matiek heeft ontwikkeld. Leeuwarden was niet de enige ge
meente met een tijd- c.q. capaciteitsprobleem. Van de 36
grootste monumentengemeenten in Nederland heeft ongeveer de
helft hetzelfde bureau ingeschakeld. Als basis voor de be
hoefteraming Leeuwarden diende een adressenlijst die is op
gesteld door de gemeentelijke medewerker monumentenzorg en
die 195 objecten omvatte, een kleine 50% van het totale
rijksmonumentenbestand in de gemeente. De behoefteraming
kwam gereed in medio juli van dit jaar en is op 30 juli
aangeboden aan de Rijksdienst voor de Monumentenzorg.
Bij een steekproefsgewijze controle van de behoefteraming
was overigens gebleken, dat conclusies van het ingeschakel
de externe bureau over de onderhoudsstaat van bepaalde op
genomen rijksmonumenten niet geheel strookten met het beeld
van de medewerkers monumentenzorg. Dit is ook gemeld in de
aanbiedingsbrief aan de Rijksdienst.
Blad 3
In de tweede helft van september en de eerste helft van ok
tober werd de gemeente enige malen geïnformeerd over de
verwerking van de behoefteraming-resultaten door de Rijks
dienst. Nadrukkelijk zij hierbij vermeld dat het om kennis
gevingen ging. Op 31 oktober tenslotte kregen wij de
(desastreuze) beschikking van de budgettoekenningen. Uit de
extra dotatie van 275 miljoen mogen wij voor 1998, 1999 en
2000 telkens nul gulden tegemoet zien en het nieuwe budget
voor 2003 bedraagt een kleine 100.000 gulden: 53.018 voor
de woonhuizen, 33.867 voor kerken en 11.910 voor overige
monumenten
Wij zetten een paar cijfers voor u op rij. De reeds toege
kende reguliere budgetten voor de jaren 1998 tot en met
2002 bedragen resp. ca. 600.000, 665.000, 675.000, 670.000
en 660.000 gulden. Het nu toegekende budget voor 2003 bete
kent een achteruitgang van 85%. Daarmee blijkt de achter
uitgang van het Leeuwarder budget de grootste te zijn van
alle monumentengemeenten in Nederland. Overigens zijn ook
andere gemeenten zwaar gedupeerd. Zo gaat Kampen er 75% op
achteruit, Harlingen 73%, Bergen op Zoom 73% en zijn in
iets mindere mate ook erkende belangrijke monumentensteden
als Dordrecht, Alkmaar en Delft zwaar getroffen. Bovendien
heeft de toekenning in categorieën tot, zwak uitgedrukt,
curieuze resultaten geleid. Aan de gemeente Naarden, bij
voorbeeld, is in de categorie kerken een budget van f 37,-
(lees: zevenendertig gulden) toegekend.
De gevolgen van de beschikking zullen rampzalig zijn voor
Leeuwarden. Noodzakelijke, miljoenen guldens kostende res
tauraties, zoals van de Jacobijnerkerk en de Algemene Be
graafplaats, dreigen hierdoor niet van de grond te komen,
andere restauraties zullen langdurig moeten worden uitge
steld met voortgaande technische achteruitgang en kosten
verhogingen tot gevolg.
De afgelopen weken hebben wij benut om de zaken op een rij
tje te zetten en ambtelijk overleg te voeren met andere
grote monumentengemeenten. Ook is vanuit het ambtelijk
overleg van de 36 grootste monumentengemeenten contact ge
legd met de VNGWij hebben besloten om na ampel beraad en
op basis van nader onderzoek naar de behoefteraming en naar
de wijze van verwerking van de behoefteraming door de
Rijksdienst bezwaar aan te tekenen tegen de beschikking van
31 oktober 1997. Ook andere gemeenten, zoals Delft en Rot
terdam, hebben deze stap genomen.
Vóór 1 maart 1998 zullen wij het bezwaarschrift nader moti
veren. Voorts beraden wij ons over andere te nemen stappen.
De komende maanden wordt u daarover door ons geïnformeerd.
