2.2.5. Stedelijke herstructurering
2.2.6. Woningbouw
In het kader van de vernieuwing en herijking van het beleid zullen bestaande
geldstromen ter discussie gesteld worden en zal vastgesteld moeten worden
welke budgetten waarom worden ingezet. Het bestuursprogramma biedt daar
voor de nodige aanknopingspunten.
Bijstandsuitkeringen
Een positieve omslag valt te constateren bij de ontwikkeling van het aantal uit
keringsgerechtigden. De mutatie van het aantal ABW-uitkenngsgerechtigden
wordt bepaald door veel factoren waarvan de algemene economische ontwik
keling en het effect daarvan op de lokale arbeidsmarkt de belangrijkste is.
Daarnaast hebben uiteraard ook de grote inspanningen die de gemeente Leeu
warden zelf levert op het terrein van de gesubsidieerde arbeid (Melkert 1 en II
bijvoorbeeld) en de uitstroombevordering effecten op de omvang van het aan
tal ABW-uitkenngsgerechtigden. Mede dankzij die inspanning is het gelukt om
ook de (langdurig) ABW-uitkenngsgerechtigden mee te laten profiteren van de
gunstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt.
Tussen ultimo 1996 en ultimo 1997 is het aantal ABW-uitkenngsgerechtigden
gedaald met 553 van 6022 naar 5469. Het gemiddelde aantal ABW-
uitkenngsgerechtigden over 1997 bedroeg 5710. Dat is 323 lager dan het ge
middelde over 1996. Een verdere daling van het aantal ABW-
uitkenngsgerechtigden wordt verwacht. Voor 1999 wordt uitgegaan van een
gemiddeld aantal ABW-uitkeringsgerechtigden van 5.203. Deze voorspelling
is gebaseerd op de aanname dat ultimo 1998 het aantal ABW-
uitkenngsgerechtigden gedaald is met 4% (de helft van de daling van ultimo-
aantallen 1996 en 1997) en dat ultimo 1999 het aantal gedaald is met nog eens
2% (wederom een halvering van de afname). Voor het jaar 2000 wordt geen
verdere daling voorzien. Deze aanname is deels gedaan op basis van een eigen
inschatting van de ontwikkelingen. In de Sociale Nota 1998 van het Ministerie
van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt eveneens voor de periode vanaf
1999 geen daling van het aantal bijstandsgerechtigden voorzien.
In 1997 heeft de daling van het aantal ABW-uitkenngsgerechtigden (-8%) met
geleid tot een daling van het aantal werkimpulsen; integendeel zelfs. Naast de
bestaande taakstellingen met betrekking tot de uitvoeringskosten
(optimaliseringsoperatie f 184.000, inpassing Arbeidsmarkttoeleiding
f 150.000. WBO f34.000) is geen verder verlaging van de uitvoeringskosten
geraamd.
De situatie op de Leeuwarder woningmarkt dwingt ons tot bezinning: er is een
toenemende discrepantie tussen de gevraagde woonkwaliteit en het beschikba
re aanbod. Enerzijds is in een aantal wijken sprake van aanzienlijke leegstand
en leefbaarheidsproblemen. Anderzijds komt Leeuwarden nog onvoldoende
tegemoet aan de vraag naar goede woonmilieus en woningen. Om de woning
markt weer gezond te maken (in 2005 zou het evenwicht op de woningmarkt
weer hersteld moeten zijn) is een forse herstructureringsoperatie noodzakelijk.
De onderzoeksinstituten SOAB en OTB hebben deze herstructureringsopgave
voor ons in beeld gebracht. Kort gezegd komt de opgave neer op:
vervanging van met-gewenste woningtypen en woonmilieus door gewenste
in vooral de naoorlogse gebieden van de stad;
10
Perspecliefnota 1999-2002
sterke verbetering van de bestaande voorraad (ook in de particuliere voor
raad) en bestaande woonmilieus;
sterke verhoging aantal te verkopen sociale huurwoningen.
Uitgangspunt bij de hele operatie is dat Leeuwarden haar positie als hoofdstad
en prominente woongemeente versterkt.
De kosten van de uitvoering van de stedelijke herstructureringsopgave zijn
door SOAB en OTB becijferd op ca. 250 miljoen gulden, waarvan naar
verwachting ca. 45 miljoen (eenmalig) ten behoeve van de woonomgeving
door de gemeente moet worden uitgetrokken. Op dit moment is nog met
bekend hoeveel het rijk hieraan precies bijdraagt. Wel is inmiddels bekend dat
tijdens de onderhandelingen van de noordelijke bestuurders met het Kabinet f
120 miljoen beschikbaar komt voor de herstructurering van de woningbouw in
het Noorden.
Een voorwaarde voor het maken van zo'n kwaliteitssprong is dat samenwer
king en afstemming wordt gezocht met marktpartijen, stadsgewestgemeenten,
provincie en rijk. De stedelijke herstructurering is een complexe veranderings-
opgave waarin de rollen van veel partijen drastisch aan het veranderen is. De
gemeente zal in dit proces enerzijds een toetsende en een regierol moeten ver
vullen met respect voor de eigen verantwoordelijkheid van woningcorporaties,
wonmgeigenaar, beleggers, enzovoort, en anderzijds een investerende rol bij
het verbeteren van de kwaliteit van de woonomgeving. Essentieel is de mte-
graliteit van de aanpak, waarin dus fysieke, sociale en economische aspecten
gelijktijdig in in gelijke mate aan bod komen.
Inmiddels is de Bestuursopdracht Stedelijke Herstructurering vastgesteld en
heeft de dienst Stadsontwikkeling de opdracht gekregen een stedelijk herstruc
tureringsplan te maken. Daarmee zijn plankosten en uitvoeringskosten ge
moeid. De planvoorbereiding zal een zware extra claim leggen op alle betrok
kenen. De kosten van uitvoering kunnen deels worden gedekt uit een gemeen
telijk Investeringsfonds Stedelijke Herstructurering, waarin de bestaande mid
delen voor Stadsvernieuwing en woningbouw (BWS, BLS enz) gebundeld (en
"ontschot") kunnen worden ingezeten. Voor een ander deel zal in toekomstige
begrotingen en perspectiefnota's geld vrijgemaakt moeten worden. Verder zal
dit fonds gevoed worden door de middelen uit de rijksregeling Investering
Stedelijke Vernieuwing, provinciale middelen en REONN-gelden.
Belangrijk onderdeel van de stedelijke herstructurering is het op peil houden
van de woningproductie. Leeuwarden heeft de afgelopen jaren de geplande
woningproductie met kunnen halen. De oorzaken daarvan zijn velerlei Vaak
gaat het om een combinatie van factoren die tot planvertraging en soms tot af
stel leiden. Een deel van die factoren is in meer of mindere mate door de ge
meente te beïnvloeden een deel duidelijk met. In eerdere notities over de
woningproductie zijn oorzaken aangegeven op het gebied van middelen (om
reële plantekorten weg te werken), marktwerking en marktkennis, organisatie
en capaciteit(stekort), projectmatig werken, procedures en planningen, tekort
aan locaties, rol andere overheden en marktpartijen
Verschillende acties zijn inmiddels op touw gezet om de geconstateerde pro
blemen het hoofd te bieden. Zo is bijvoorbeeld de taakgroep woningbouw in
het leven geroepen als coördinerend orgaan binnen de dienst t.a.v. de diverse
Perspectiefnoln 1999-2002