beïnvloed. Er worden nu alleen risico's gepresenteerd en toegelicht die van
substantiële betekenis zijn, gezien het balanstotaal dan wel de financiële posi
tie. Voor de 'risico's' die gekwantificeerd konden worden, zijn bij de jaarre
kening inmiddels voorzieningen opgenomen.
In het verleden werd de risicoparagraaf ook gebruikt om bepaalde zaken te
signaleren. Hoewel dit niet thuishoort in de risicoparagraaf, wordt het achter
stallig onderhoud van de fysieke leefomgeving hier wel gesignaleerd.
Achterstallig onderhoud
Wanneer alle volgens het uitgevoerde technisch onderzoek achterstallige on
derhoud zou moeten worden bijgewerkt, moeten er bedragen beschikbaar ko
men waarvan het niet realistisch is om te verwachten dat deze zijn op te bren
gen door de gemeente Leeuwarden en dat deze bedragen zijn weg te zetten
door de dienst Stadsbeheer. Dit probleem van achterstallig onderhoud speelt
overigens in vrijwel alle grotere gemeenten.
Algemene risico's
1) Juridische procedures
Bij alle diensten worden door de gemeente jaarlijks juridische procedures
gevoerd. Aan de hand van de uitkomsten daarvan wordt getracht om op
basis van de tTend van de afgelopen jaren per dienst een schatting te geven
van het bedrag dat de gemeente kwijt is aan door de rechter toegewezen
claims. Voor dat geschatte bedrag dient dan vervolgens een post opgevoerd
te worden in de begroting. Het is echter onzeker of dit bedrag aan het eind
van het begrotingsjaar voldoende blijkt te zijn geweest. Dit leidt dan tot in
cidentele budgetoverschnjdingen. Daar komt bij dat het maken van een
schatting op basis van trends niet altijd even eenvoudig is omdat er in ver
schillende jaren variatie in bijvoorbeeld het aantal projecten kan bestaan
(zoals bij de dienst Stadsontwikkeling) alsmede in de grootte ervan. Bo
vendien kunnen er in een jaar ineens grote claims toegewezen worden
waarmee in de begroting geen rekening kon worden gehouden. Tenslotte
wordt de gemeente zo nu en dan geconfronteerd met juridische claims in
gediend door van de gemeente losgemaakte en daarmee verzelfstandigde
organisaties. Het gaat dan bijvoorbeeld om arbitragezaken met betrekking
tot rechten van het overgegane personeel en met betrekking tot overgegane
gebouwen. Uiteraard zullen hiervoor adequate begrotingsposten worden
opgevoerd, dit laat echter onverlet het risico van onvoorzien tegenvallers.
Naast de actie om op basis van een trend begrotingsposten te schatten,
w ordt ook gewerkt aan de verbetering van de juridische prestaties
(juridische controlling).
2) S'ieuw ruksheleid
Wanneer het Rijk nieuw beleid vaststelt dat door de gemeenten moet wor
den uitgevoerd, dan worden de benodigde middelen daarvoor beschikbaar
gesteld. Het is echter niet altijd zeker of dit bedrag toereikend is om het
beleid ook daadwerkelijk te kunnen uitvoeren De gemeente betaalt dan
zelfde extra kosten. Vantevoren is niet precies in te schatten of het door het
Rijk beschikbaar gestelde bedrag voldoende zal zijn om het nieuwe beleid
ten uitvoer te brengen De gemeente is vrijwel altijd wettelijk verplicht dit
24
Perspectief nota 1999-2002
nieuwe rijksbeleid uit te voeren en kan dus met besluiten om het beleid dan
maar niet uit te voeren.
Daarnaast worden dikwijls taken gedecentraliseerd van het Rijk naar de
gemeenten. Het bedrag dat met de gedecentraliseerde taken gemoeid is,
gaat eveneens over maar vrijwel altijd met een 'decentralisatiekorting' van
meestal 10%. Het Rijk redeneert dat de gemeenten deze taken dichterbij de
burger en daardoor goedkoper kunnen uitvoeren. Deze redenering van het
Rijk moet echter bij iedere overgedragen taak wel steeds waargemaakt
kunnen worden. Het is mogelijk dat het met lukt om de gedecentraliseerde
taak voor het overgedragen bedrag uit te voeren. Ook dan is het risico dat
de overgedragen middelen ontoereikend zijn, aanwezig. Uiteraard zullen
we jaarlijks moeten beoordelen in hoeverre ramingen bijgesteld moeten
worden.
Bodemverwiling/bodemverontremiging/haggenverken
De laatste jaren wordt de gemeente in toenemende mate geconfronteerd
met de risico's van bodemvervuiling c.q. bodemverontreiniging. De ge
meente is hiervoor aansprakelijk en zal de kosten van sanering voor haar
rekening moeten nemen. Deze problematiek speelt bijvoorbeeld bij be
drijfsterreinen van de dienst Stadsbeheer en bij de dienst Stadsontwikkeling
geldt het voor de stadsvemieuwingsprojecten (o.a. Heechterp) en voor de
voormalige terreinen van het Woonwagenschap. Voorts zijn er binnen de
gemeente Leeuwarden ongeveer 6500 locaties waar nu en in het verleden
bedrijfsactiviteiten plaatsvinden en plaatsvonden. Voor het multifunctioneel
saneren van alle verontreinigde locaties binnen de gemeente is de gemeente
Leeuwarden voor een deel van de totale kosten verantwoordelijk. Dit is met
name het geval als de gemeente eigenaar is (of is geweest) of als zij be
langhebbende is in projectontwikkeling.
Hiermee samenhangend speelt de milieuhygiënische verontreiniging van
waterbodems en daardoor de stagnatie in het onderhoud van vaarwegen in
beheer van de gemeente. Veel bagger moet verwijderd worden om het ge
vaar van claims te ontlopen. De kosten hiervoor zullen mede afhankelijk
zijn van de kosten van verwerking en opslag. Door achterstallig onderhoud
mengen verontreinigingen zich steeds meer met elkaar. Daardoor is het
onmogelijk om claims bij de eigenlijke veroorzaker te leggen. Het is im
mers onduidelijk wie verantwoordelijk is voor de verontreiniging.
Wanneer dit risico zich voordoet, dreigen er:
- de mogelijke sanenngskosten die ten laste van de algemene middelen
zullen komen:
- financiële claims:
- stagnatie in de stedelijke ontw ikkeling.
Door de inzet van het instrumentarium Actief Bodembeheer' wordt een
reductie van de totale kosten van 30%-50% verwacht. Het instrument kan
derhalve leiden tot belangrijke kostenreductie. Desondanks dreigen er aan
zienlijke kosten voor onze 'oude' gemeente. Ook het realiseren van een
structurele opslag 'verwerkingslocatie voor vervuilde bagger kan helpen
om het risico te reduceren. Eveneens worden er experimenten met nieuwe
technologieën en technieken gedaan om het risico te reduceren
Er zouden voorzieningen voor het gemeentelijk aandeel in deze risico's ge-
ormd moeten worden. De onnang an een dergelijke voorziening gaat de
Perspecuefnota 1999-2002
