Blad 4
De Koppelingswet heeft voor de laatst bedoelde groep
belangrijke beperkingen gesteld aan het recht op bijstand:
de vreemdeling moet kunnen wijzen op een eerdere onvoor
waardelijke toelating en op een tijdig ingediend verzoek om
voortgezette toelating.
Dit betekent dat anders dan voordien de vreemdeling, die
voor het eerst toelating vraagt, geen recht op bijstand
heeft, ook al mag hij de beslissing in Nederland afwachten.
Ook de eis van het tijdig indienen van een verzoek om ver
lenging van de verblijfstitel blijkt nogal eens een strui
kelblok te zijn voor voortzetting van de bijstand.
Handelwijze tot nu toe
Voor ons is uitgangspunt geweest dat de Koppelingswet moet
worden uitgevoerd. Wij hebben niet de ruimte om de na lange
discussies door het Parlement aanvaarde wetgeving terzijde
te stellen. Een andere stellingname zou ook de verantwoor
delijkheid van het Rijk voor het vreemdelingenbeleid
ontkennen. Het zal overigens ook onvermijdelijke reacties
uitlokken bij vernietiging van gemeentelijk besluiten en
weigering van de vergoeding van de uitkeringslasten. Wel
hebben wij gekozen voor een zorgvuldige uitvoering van de
wet. Deze zorgvuldigheid, tezamen met de omstandigheid dat
de te raadplegen gegevens niet altijd actueel en accuraat
waren, hebben ertoe geleid dat wij gebruik hebben gemaakt
van een door de Minister van Sociale Zaken ingestelde
overbruggingsregeling. Deze mogelijkheid van doorloop na
1 juli 1998 was bedoeld om de gemeenten tegemoet te komen
ingeval van specifieke knelpunten bij de invoering.
Wij hebben de Commissie Welzijn daarover geïnformeerd. Het
rapport ligt ter inzage voor uw raad. Tijdens de periode
van overbrugging heeft het al vóór 1 juli 1998 ingezette
onderzoek uiteindelijk geleid tot de vaststelling dat een
aantal vreemdelingen geen aanspraken meer kon maken op
voortzetting van voorzieningen. Daadwerkelijke beëindiging
van de uitkering als gevolg van de Koppelingswet is nog
niet geëffectueerd, omdat wij in afwachting waren van de
uitkomsten van de in september en oktober tussen de VNG en
de betrokken ministeries gevoerde gesprekken over knel
punten. Naar aanleiding daarvan heeft de Minister van
Sociale Zaken laatstelijk nog in de brief van 27 oktober
1998 een nader standpunt van de regelgeving bekend gemaakt.
Inmiddels hebben wij opdracht gegeven de uitkeringen - het
gaat om 15 uitkeringspartijen - te beëindigen, uiteraard na
een toets op de huidige omstandigheden. Overigens zijn de
betrokkenen al eerder op de hoogte gesteld van het tijde
lijke karakter van hun uitkering.
Blad 5
S tandpun tbepaling
Naar ons oordeel behoort het vreemdelingenbeleid, in het
bijzonder het toelatingsbeleid en het verwijderbeleid, tot
de verantwoordelijkheden van het Rijk. Dit moge niet alleen
blijken uit de vreemdelingenwetgeving, maar ook uit de
bijna permanente discussie tussen regering en parlement
over de richting en uitvoering van het vreemdelingenbeleid.
Zoals de fractie van PAL/GroenLinks aangeeft is het doel
van de gewijzigde Vreemdelingenwet te voorkomen, dat de
vreemdelingen feitelijk in staat worden gesteld hun niet
rechtmatig verblijf voort te zetten, door hen in aanmerking
te brengen voor voorzieningen zonder te letten op hun
verblijfspositie. De door de Koppelingswet aangebrachte
verscherping dient de principes van het vreemdelingenbeleid
te handhaven:
a. wie als vreemdeling in Nederland wil verblijven moet
toelating vragen en
b. wie niet is toegelaten moet Nederland onverwijld
verlaten
In overeenstemming met dit uitgangspunt legt de
Vreemdelingenwet een verplichting tot onmiddellijk vertrek
op aan de niet toegelaten vreemdeling. Hiermee is niet te
verenigen dat de vertrekplichtige vreemdeling verstrek
kingen ontvangt. Daarmee wordt immers elke prikkel weg
genomen om ook daadwerkelijk mee te werken aan het vertrek.
De indieners van het initiatiefvoorstel geven zelf aan, dat
het tot stand brengen van een gemeentelijke bed-/bad-/
broodvoorziening voor niet-rechtmatig in Leeuwarden en
omgeving verblijvende vreemdelingen in strijd is met
artikel 8-b van de Vreemdelingenwet. Dat is voor ons dan
ook niet een begaanbare weg.
Wel worden wij geconfronteerd met het feit, dat zich in
onze gemeente mensen bevinden die door particulieren en
kerken ondersteund worden. Verenigd in Respons, zoeken zij
mogelijkheden voor vreemdelingen die zich bij hen melden,
bijvoorbeeld om tijdelijk onderdak te krijgen. Met de
vreemdeling kunnen ook gesprekken worden gevoerd en wordt
de kans tot het verkrijgen van een verblijfsvergunning
onder ogen gezien. Indien die kans niet aanwezig is geeft
Respons de vreemdeling het advies uit Nederland te ver
trekken. Eventueel zorgt Respons voor een vervoersbiljet
Voor schrijnende gevallen heeft Respons een beperkt budget,
dat vooral uit de diaconale kassen komt. Daarmee kan
Respons zorgen voor een kleine tegemoetkoming in de kosten
die gemaakt worden.
