S 42 VOORSTEL NIEUW BELEID
Dienst: Stadsontwikkeling
Beleidsproduct:
Behoefteraming restauratie rijksmonumenten
Productcode:
1022
Te realiseren bestuurlijk doel:
Inzicht in de restauratiebehoefte van rijksmonumenten in Leeuwarden voor de periode 2001-
2011
Meetbare effecten
Streefnormen
1999 2000 2001 2002 2003
Een toereikend rijksbudget voor de
restauratie van rijksmonumenten in
Leeuwarden
Activiteiten/producten
Bijdrage aan
het beoogde
effect in
Budgetbeslag per jaar (x 1.000,-)
1999
2000
2001
2002
2003
Behoefteraming BRRM (incidenteel)
Reservering vrijval kapitaallasten
monumenten
Inspectierapporten
Raadsbesluit vaststelling behoefte
raming BRRM
-100
100
-900
Onderbouwing:
De gemeente Leeuwarden is met ruim 440 rijksmonumenten en 360 beeldbepalende en
gemeentelijke monumenten binnen het beschermd stadsgezicht de grootste
monumentengemeente in Noord-Nederland. Ten aanzien van de door het Rijk beschikbaar
gestelde middelen voor de restauratie van rijksmonumenten heeft de gemeente Leeuwarden,
als zogenaamde budgethoudende gemeente, een adviserende rol op grond van
Bijdrageregeling Restauratie Rijks- Monumenten (BRRM). Op grond hiervan is de gemeente
Leeuwarden verantwoordelijk voor zowel de planning (meerjarenprogramma's) en het
toezicht op de indiening en afrekening van subsidieaanvragen voor en de uitvoering van
restauraties van Leeuwarder rijksmonumenten.
Als gevolg van de inwerkingtreding van de BRRM 1997 in het voorjaar van 1997, wordt door
het rijk voor de vaststelling van de restauratiebudgetten voor rijksmonumenten voor 2003 en
volgende jaren een nieuwe verdeelsystematiek gehanteerd, waarbij niet langer zoals
voorheen het aantal rijksmonumenten uitgangspunt is, maar een eens in de vier jaar
opgestelde technische inventarisatie van alle rijksmonumenten waar de komende tien jaar
iets aan moet gebeuren.
De gemeente Leeuwarden heeft in de zomer van 1997 onder tijdsdruk een behoefteraming
laten uitvoeren; hetgeen helaas, zoals naderhand is geconstateerd ten koste is gegaan van
de kwaliteit (zo zijn een aantal monumentale objecten niet of gedeeltelijk opgenomen en zijn
er door ons voor zover valt na te gaan nogal wat fouten geconstateerd in de beoordeling en
de registratie van restauratie-achterstanden). Op grond van de in 1997 ingediende
behoefteraming heeft de Minister in het najaar van 1997 de restauratiebudget voor
rijksmonumenten voor de jaren 2003 en met 2004 voor Leeuwarden vastgesteld op nog
geen ton per jaar. Ten opzichte van de budgetten tot en met 2002 van gemiddels 6,5 ton per
jaar, betekent dit een forse achteruitgang.. Gezien het nu al geconstateerde tekort ad f 8.
miljoen voor de restauraties van grote rijksmonumenten in het onlangs door de
Gemeenteraad van Leeuwarden vastgestelde meerjarenprogramma 2000-2004, is dit dus
absoluut onvoldoende.
Daarbij dient nog te worden opgemerkt, dat ten gevolge van het in 1999 af te ronden
zogenaamde Monumenten Selectie Project, hoogstwaarschijnlijk nog eens zo'n 120 "nieuwe"
monumenten uit de periode 1860-1940 zullen worden toegevoegd aan het toch al aanzienlijk
aantal rijksmonumenten, waarvoor Leeuwarden "zorg" draagt.
Overigens heeft de gemeente Leeuwarden op grond van de in 1997 ingediende
behoefteraming ook geen bijdrage mogen ontvangen voor de achteraf toegekende extra
toegekende rijksmiddelen voor 1996, 1997 en 1998. Leeuwarden heeft met 25 andere
gedupeerde gemeenten formeel bezwaar gemaakt tegen de verlaging van het budget voor
de restauratie van rijksmonumenten voor 2003 en volgende jaren Echter in het najaar van
1998 heeft de Minister besloten het bezwaarschrift van de gemeente Leeuwarden net zoals
dat van de andere gemeenten, ongegrond te verklaren. De hoop is nu gevestigd op de
toezegging van de Minister aan de Tweede Kamernaar aanleiding van de kritiek uit het
hele land op de uitkomsten van de nieuwe regeling, dat het nieuwe kabinet gemeenten die
onevenredig zwaar zijn achter uitgegaan in restauratiebudget in 2003 en 2004 zal trachten
financieel te compenseren
Indiening van een nieuwe meer gedegen behoefteraming in 2001 heeft hopelijk een
structurele verhoging tot gevolg van de budgetten voor 2007 en volgende jaren. De kosten
voor deze in 2000 uit te (laten) voeren behoefteraming bedragen f 100.000,-
In de loop van 1999 zal een evaluatie plaats vinden van de BRRM 1997. In de nota
Monumentenzorg die medio 1999 aan u zal worden voorgelegd zal hierop nader worden
ingegaan. Tevens zal worden aangegeven hoe en op welke wijze de vrijval van
kapitaallasten per 2003, zoals aangegeven in de gemeentebegroting aangewend zou
kunnen worden. In een volgende Perspectiefnota zullen ten aanzien hiervan nadere
voorstellen worden gedaan.
De werkwijze zal zijn als volgt:
Uitvoering van een een gedegen behoefteraming in 2000 waarbij alle rijksmonumenten in
Leeuwarden die in daarop volgende 10 jaar gerestaureerd moeten worden, onderworpen
worden aan een technische inspectie in relatie tot de cultuurhistorische waarde.
Indiening van deze nieuwe behoefteraming bij het Rijk in 2001
Naar aanleiding van het reeds in het meerjarenprogramma BRRM 2000- 2004
geconstateerde tekort en op basis van de de uitkomsten van de evaluatie van de BRRM
1997, voor de Perspectiefnota 2001-2004 nadere voorstellen doen voor de wijze waarop de
vrijval van kapitaallasten monumenten per 2003, zoals aangegeven in de
gemeentebegroting, aangewend kunnen worden.
89
