Blad 2
zorg onderzocht welk ruimtelijk concept op deze locatie
planologisch aanvaardbaar is.
Allereerst is geconstateerd, dat het Friesland Bank-complex
in de 'waarderingszone C' ligt: de gebieden van belang
vanwege het patroon van straten en waterlopen in samenhang
met de schaal van de bebouwing.
Op grond van deze waardering is de conclusie getrokken dat
de gewenste ruimtebehoefte primair gezocht moet worden
binnen de rooilijnen van het bouwblok en moet worden
uitgegaan van de contouren van de rechthoek, die gevormd
wordt door de straten Zaailand-Zuiderstraat-Willemskade-
Achter de Beurs. In deze rooilijnen wordt een 'bandhoogte'
(gemiddelde gevelhoogte) van 20 a 24 meter (6 bouwlagen)
zonder meer acceptabel geacht: een groot deel van het
bouwblok heeft reeds deze 'bandhoogte' en ook het nieuwe
Paleis van Justitie en het winkelcentrum Zaailand hebben
deze hoogtelijnen. Bovendien tonen de genoemde voorbeelden
aan dat deze hoogtemaat zich prima verhoudt tot de breedte
van het plein (zo'n 80 meter).
Ook is gekeken naar het staand ruimtelijk beleid voor dit
deel van de stad. De Willemskaden noord- en zuidzijde
kunnen worden onderscheiden in vier segmenten; de Prins
Hendrikbrug vormt daarbij de spil. Het historisch karakter
van de Willemskade noord-west en de Willemskade zuid-oost
wordt sinds jaar en dag gekoesterd: de Willemskade noord
west is zeer zorgvuldig gerenoveerd, de Willemskade Zuid
oost is in haar geheel op de monumentenlijst geplaatst.
Gelijktijdig heeft het gemeentebestuur ruimte geboden aan
de economische dynamiek op de Willemskade zuid-west en
noord-oost. Op de Willemskade zuid-west hebben de opeen
volgende bouwplannen van FBTO en Avéro tot een eigentijds
stadsbeeld geleid. Op de Willemskade noord-oost heeft begin
jaren tachtig de Kingma's Bank (ABN-Amro) de toon gezet
voor eigentijdse bebouwing en vervolgens heeft het gebouw
van Justitie hier de nieuwe schaal en maat bepaald.
In het zuid-west kwadrant heeft het gemeentebestuur in 1998
(slechts tien jaar na de bouw van de Avéro-toren) bepaald
dat een heroverweging wenselijk is en ruimere marges voor
dit dynamische stadsdeel wenselijk zijn. Conform dit beleid
is geconstateerd dat ook een herbezinning op het noord-oost
kwadrant (tien jaar na goedkeuring van het bestemmingsplan)
Sint Jacobsstraat/Wirdumerdijk verdedigbaar is.
Binnen deze context hebben de adviseur van de Rijksdienst
voor Monumentenzorg en de stedenbouwkundige van de gemeente
Leeuwarden de conclusie getrokken dat noch aan het karakter
van het beschermd stadsgezicht, noch aan de typering van de
'waarderingszone C' (samenhangend patroon van gebouwde en
onbebouwde ruimten) afbreuk wordt gedaan wanneer
incidenteel een hoger bouwvolume (kantoortoren) wordt
gerealiseerd. Dit op voorwaarde dat het hogere volume
Blad 3
terugligt ten opzicht van het omliggende bouwblok en het
geen afbreuk doet aan de herkenbaarheid van dit blok.
Vervolgens is vastgesteld dat een slank ogend hoog volume
het meest beantwoordt aan de geformuleerde voorwaarden.
Over de aldus geformuleerde randvoorwaarden is de
welstandsadviescommissie geconsulteerd. Ook de welstands
adviescommissie acht een bouwblokhoogte van vijf a zes in
de rooilijn gelegen bouwlagen heel goed mogelijk. De
commissie is terughoudend ten aanzien van een hoger volume,
maar stelt zich op het standpunt, dat wanneer de gemeente
een hoger element aanvaardbaar acht, dit bouwlichaam op
ruime afstand van de buitenzijde van het bouwblok moet
worden gesitueerd en de architectonische uitwerking een
terughoudend en sober karakter moet hebben.
Dit betekent dat ook over de plaats en vorm van het hoger
volume (de kantoortoren) consensus bestaat.
Tenslotte is geconcludeerd dat een slanke vorm alleen kan
worden gerealiseerd, wanneer de hoogte niet al te zeer
wordt beperkt. Bij het aangestipte bouwvolume is een hoogte
van ongeveer 50 meter noodzakelijk om een goede hoogte-,
breedteverhouding te krijgen en de gewenste slanke vorm te
realiseren
Tot slot de conciërgewoning. Wij hebben dit pand (achter de
Beurs 2) voorgedragen voor plaatsing op de rijkslijst van
Jonge Monumenten. Deze keuze is wel overwogen en goed
gemotiveerd.
Sloop van dit bouwdeel zou de architectuur-, cultuur- en
bedrijfshistorische betekenis van het complex onevenredig
verminderen. De conciërgewoning dient daarom gehandhaafd te
blijven en moet, zo mogelijk, een geëigende functie krijgen
in het nieuwbouwplan van de Friesland Bank.
Samenvattend
Het geschetste onderzoek en het gevoerde overleg leiden tot
de conclusie dat medewerking kan worden verleend aan de
bouwplannen van de Friesland Bank en dat in dit verband een
besluit tot herziening van het bestemmingsplan "Sint
Jacobsstraat/Wirdumerdijk" voor de hand ligt.
Het ensemble Friesland Bank/conciërgewoning (beide een
ontwerp van de architect A. Baart) dient gehandhaafd te
blijven en een geëigende positie te krijgen.
Het vorenstaande is in de vorm van een notitie om advies
voorgelegd aan de Commissie Stadsontwikkeling in haar
vergadering van 12 oktober 1999. De meerderheid van de
commissie stemt in met het standpunt van ons college. De
fracties van PAL/GroenLinksD66 en SP hebben verklaard
tegen de geschetste ontwikkeling te zijn.
