ii. Risicoparagraaf
In deze risicoparagraaf worden alleen die risico's gepresenteerd die van substantiële beteke
nis zijn. Gelet op het balanstotaal en de financiële positie van de Gemeente Leeuwarden ligt
het opnemen van een signaleringslijst met mogelijke kleinere tegenvallers niet in de rede.
Invoering van het BTW compensatiefonds.
De regering bereidt een wet voor waardoor gemeenten belastingplichtig worden voor een
belasting gelijk aan de omzetbelasting voor het bedrijfsleven. Deze regeling (het BTW com
pensatiefonds) moet bewerkstelligen dat beslissingen over zelf doen of uitbesteden fiscaal
budgettair neutraal zijn. Hierdoor is een zuivere afweging tussen beide opties mogelijk,
omdat de belasting als verstorende factor is geëlimineerd. Gemeenten zullen door deze
regeling de belasting terug krijgen die zij op inkoopnota's betalen. Dit positieve effect
wordt gecompenseerd door het toepassen van een korting op het gemeentefonds. Op tijd
stip van in werking treden van de regeling zal het BTW compensatiefonds budgettair neu
traal voor gemeenten en rijk worden ingevoerd. Dat zegt echter nog niets over de effecten
voor iedere specifieke gemeente. Ook bij een zogenaamde budgettair neutrale invoering
zijn er problemen. Zo rekent de rijksoverheid in kasstromen en de gemeentelijke overheid
met het baten en lastenstelsel. Dat betekent dat de omzetbelasting op investeringen ineens
wordt verrekend in het gemeentefonds. De budgettaire besparing voor de gemeente op de
kapitaallasten komt echter eerst over de totale levensduur van de investering tot uiting. Dat
betekent dat de eerste jaren van de invoering van dit stelsel met omvangrijke tekorten moet
worden gerekend. Wij hebben hiervoor vooralsnog in de meerjarenraming een stelpost van
1,25 miljoen structureel opgenomen met ingang van 2002.
De budgettering van 25 van de bijstandsuitgaven
Van de gemeenten wordt meer financiële verantwoordelijkheid gevraagd voor de uitvoe
ring van de ABW. Een groter deel van de uitkeringen komt voor rekening en risico van de
gemeente. Daartegenover staat een bijdrage van het Ministerie van Sociale Zaken en Werk
gelegenheid. Hoe dit voor onze gemeente uitpakt is nog onduidelijk, er zijn zowel proefbe-
rekeningen van het ministerie geweest waarbij Leeuwarden er sterk op vooruit ging als ook
berekeningen die een sterk negatief resultaat lieten zien.
De hertaxatie van de onroerende zaken.
Op basis van de landelijke uitkomst van de hertaxaties zal aanpassing plaatsvinden van het
verrekentarief voor de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds. De uitkomst voor onze
gemeente is niet te voorspellen.
Actualisering aantal uitkeringsgerechtigden
De berekening van de vergoeding in de Algemene Uitkering voor onder andere de uitvoe
ringskosten van de ABW is gebaseerd op het gemiddelde van het aantal uitkerings-gerech-
tigden van een aantal jaren geleden. Verwacht kan worden, dat nu een herijking van de ver-
RISICOPARAGRAAF
JAARVERSLAG 1999 GEMEENTE LEEUWARDEN
74
deelmaatstaven plaats gaat vinden ook deze verdeelmaatstaf wordt geactualiseerd. Daarmee
is door ons rekening gehouden. Verondersteld is daarbij dat via andere uitkeringsfactoren
65% van wat bij deze factor weglekt, naar de gemeente terugvloeit. Dit zogenaamde tweede
orde effect is zeker aanwezig, de omvang daarvan is echter niet nauwkeurig in te schatten.
De ondernemende gemeente
Nu de gemeente inzet op versnelling van de woningbouwproductie gecombineerd met een
pro-actieve grondpolitiek, beide noodzakelijk voor het behoud en de versterking van de
sociaal-economische positie van de gemeente, nemen de daarmee gepaard gaande onderne
mersrisico's vergelijkbaar toe.
Juridische procedures
Jaarlijks worden er juridische procedures gevoerd. Op basis van de trend van de afgelopen
jaren wordt een schatting gemaakt van het bedrag dat vervolgens wordt opgevoerd in de
begroting. Het is echter altijd onzeker of dit bedrag voldoende blijkt te zijn. Immers in ver
schillendejaren kan er variatie in bijvoorbeeld het aantal en de omvang van projecten zijn
of er kunnen in een jaar ineens grote claims toegewezen worden waarmee geen rekening
kon worden gehouden. De landelijke tendens laat zien dat steeds meer claims tegen de over
heid worden ingediend. Wij worden ook zo nu en dan geconfronteerd met juridische
claims, ingediend door in het verleden verzelfstandigde gemeentelijke organisatie-onder
delen (b.v. met betrekking tot rechten van overgegaan personeel of gebouwen). Bij nieuwe
verzelfstandigingtrajecten zal dit zoveel mogelijk worden beperkt, daarnaast wordt
gewerkt aan een "audit juridische controlling"
Nieuw rijksbeleid
Wanneer het Rijk nieuw beleid vaststelt, bestaand beleid aanpast dan wel regelgeving aan
past dat door de gemeenten wettelijk moet worden uitgevoerd c.q. financiële consequenties
heeft, gaat dat meestal gepaard met een compensatie. Het is echter niet altijd zeker of deze
toereikend is, een inschatting vooraf is meestal moeilijk. Daarnaast worden dikwijls taken
gedecentraliseerd van het Rijk naar de gemeente. Het rijksbudget dat hiermee gemoeid is,
wordt in de regel naar de gemeente overgeheveld met vrijwel altijd een "decentralisatiekor
ting" van 10%. Het is mogelijk dat de gedecentraliseerde taak niet met de toebedeelde com
pensatie uitgevoerd kan worden.
Bodemvervuiling, bodemverontreiniging, baggerwerken
De gemeente wordt geconfronteerd met de risico's van bodemvervuiling c.q. bodemveront
reiniging (het gaat om ongeveer 6.500 locaties). De gemeente is voor het multifunctioneel
saneren van de verontreinigde locaties voor een deel van de totale kosten verantwoordelijk,
met name als de gemeente eigenaar is (of is geweest) of belanghebbende is in projectont
wikkeling.
Hiermee samenhangend is de problematiek van de milieuhygiënische verontreiniging van
waterbodems en daardoor de stagnatie in het onderhoud van in gemeentelijk beheer zijn
de vaarwegen. Verontreinigingen mengen zich steeds vaker met elkaar, waardoor het niet
meer mogelijk is de veroorzaker van de verontreiniging aan te spreken. Risico is dat er
claims bij de gemeente worden gelegd. Om dit gevaar te ontlopen moet er bagger verwij
derd worden. De kosten hiervan zullen mede afhankelijk zijn van de kosten van verwerking
en opslag. De gevolgen van het operationeel worden van dit risico zijn: de mogelijke sane-
ringskosten die ten laste van de algemene middelen zullen komen, financiële claims en
stagnatie in de stedelijke ontwikkeling.
RISICOPARAGRAAF
JAARVERSLAG 1999 GEMEENTE LEEUWARDEN
75
