Blad 2
1. Inleiding
Al geruime tijd wordt de behoefte gevoeld om als gemeente te kunnen beschikken over
een externe klachtvoorziening als sluitstuk op een interne klachtenregeling. Daarom is
onderzocht welke mogelijkheden hiervoor bestaan en welke de meest geschikte voor de
gemeente Leeuwarden zou zijn. Hierover is ook contact gezocht met de VFG, om uit te
zoeken of het eventueel mogelijk is om samen met andere Friese gemeentes een
dergelijke klachtvoorziening in het leven te roepen. De resultaten van dit onderzoek
staan beschreven in deze notitie
De notitie is als volgt ingedeeld:
in paragraaf 2 wordt de huidige situatie in Leeuwarden beschreven;
in paragraaf 3 wordt de wettelijke situatie beschreven;
in paragraaf 4 worden de verschillende opties besproken;
en in paragraaf 5 staat het advies geformuleerd.
2. Huidige situatie
In Leeuwarden is sinds 1 januari 1993 een klachtenregeling van kracht. Deze regeling is
van toepassing op klachten over de wijze waarop medewerkers in dienst van de
gemeente Leeuwarde hun functie uitoefenen, dan wel over ander zaken betreffende het
functioneren van de gemeente. Klachten worden in eerste instantie door de betreffende
dienst afgehandeld. Is de klager het niet eens met de uitkomst hiervan, dan kan deze 'in
beroep' bij de klachtencommissie. Deze commissie bestaat uit de portefeuillehouder,
diens plaatsvervanger en de directeur van de betreffende dienst.
Deze situatie voldoet niet, zowel niet bij de leden van de klachtencommissie als bij de
klagers. Door klagers wordt deze commissie niet gezien als een onafhankelijke instantie
die de klacht voor de tweede en laatste keer bekijkt. De wethouders die zitting nemen in
de klachtencommissie ervaren dit als een als 'rechter' optreden in eigen zaak. Door de
directeuren wordt deze positie als dubbel ervaren, aangezien de klacht in eerste instantie
ook onder de verantwoordelijkheid van de directeur wordt afgehandeld. Er is dan ook
duidelijk behoefte aan een externe instantie die, als een klager het niet eens is met de
eerste afhandeling van de klacht, een onafhankelijk eindoordeel kan geven.
3. Wettelijke situatie
1 Juli 1999 is hoofdstuk 9 van de Awb in werking getreden, dat regels bevat over
klachtenbehandeling door bestuursorganen. Hierin staat de verplichting opgenomen voor
bestuursorganen om klachten te behandelen door middel van een interne
klachtenprocedure. De gemeente Leeuwarden heeft hiermee sinds 1993 ervaring.
In de Awb is niet de verplichting opgenomen om over een externe klachtvoorziening te
beschikken.
Het is echter wel zo dat de discussie over de vraag of gemeenten verplicht gesteld
moeten worden om een externe klachtvoorziening te hebben nog wel gaande is. Over het
algemeen is de tendens om dit verplicht te stellen. Met name de Tweede Kamer is
hiervoor en heeft ook een motie van die strekking aangenomen. In deze kamerbreed
aanvaarde motie, wordt de regering verzocht om 'al dan niet met behulp van een
wettelijke regeling te bevorderen dat iedere gemeente voor 1 januari 2002 in een met
waarborgen omklede ombudsfunctie zal hebben voorzien'.
