Blad 2
II Bodemtaken
Gemeenten voeren op dit moment reeds een groot aantal
bodemtaken uit. In de privaatrechtelijke sfeer vindt
bodemonderzoek en sanering plaats in het kader van
bijvoorbeeld grondtransacties en civieltechnische
werkzaamheden. Al jarenlang voeren gemeenten daarnaast
taken en bevoegdheden ten aanzien van de bodemkwaliteit uit
in de publiekrechtelijke sfeer. Het daarbij om onder meer:
de Wet milieubeheer (vastleggen nulsituatie op
bedrijfsterreinen en bodemsanering van gevallen ontstaan
na 1987
de Woningwet (bodemtoets bouwvergunningen)
de Wet op de ruimtelijke ordening (bestemmingsplannen,
bestemmingswijzigingen)
Ook op grond van de Wet bodembescherming waren al een
aantal taken aan de gemeente toebedeeld. Voorbeelden zijn
het melden van onderzoeksgevallen en participatie in
projectgroepen die onderzoek en sanering begeleiden. Met de
inwerkingtreding van het Bouwstoffenbesluit is daar in 1999
ook het toezicht op grondstromen (en andere bouwstoffen)
bijgekomen. In financiële zin leveren gemeenten ook hun
aandeel. Voor zogenoemde vangnetgevallen, waarin de
overheid bodemonderzoek en sanering financiert, betaalt
Leeuwarden binnen het huidige stelsel van de Wet
bodembescherming een drempelbijdrage van f 100.000,- per
geval en 7.5% van de meerkosten.
De regierol met de daarbij behorende formele
verantwoordelijkheid is echter toebedeeld aan de provincies
en later ook de vier grote steden. Programmering van
onderzoek en sanering vindt daar nu nog plaats. Het
verlenen van beschikkingen omtrent de ernst en urgentie van
een geval van ernstige bodemverontreiniging en het
goedkeuren van saneringsplannen eveneens.
III Beleidsvernieuwing
Reeds begin jaren negentig is geconstateerd dat de
bodemsaneringsoperatie niet naar wens verliep. 'Saneren
zonder stagneren'het eindrapport van de Commissie
Welschen die de problematiek als eerste onder loep nam
vormde al in 1993 de start van een beleidsvernieuwings-
operatie (BEVER)In 1997 is een kabinetsstandpunt over de
vernieuwing van het bodemsaneringsbeleid verschenen.
Momenteel wordt volop gewerkt aan de beoogde vernieuwing
langs drie hoofdlijnen:
het bereiken van kostenbesparingen door functiegericht
en kosteneffectief saneren;
het vergroten van het aandeel private investeringen door
in te spelen op de markt- ondernemersdynamiek;
het vergroten van de slagvaardigheid van de overheid.
Blad 3
Inmiddels is een groot scala aan instrumenten ontwikkeld en
in ontwikkeling om deze doelen te verwezenlijken.
IV Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV)
Op grond van de Wet op de Stedelijke Vernieuwing (WSV)
hebben rechtstreekse gemeenten een centrale sturende rol
toebedeeld gekregen. Deze verantwoordelijkheid heeft ook
betrekking op de uitvoering van de bodemsanering in het
stedelijk gebied. Binnen dat beleidsveld berusten echter
nog steeds taken en alle bevoegdheden bij de provincie.
De gemeenteraad van Leeuwarden heeft op 10 april
jongstleden ingestemd met de herziene ISV-bodemmodule
(Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing). Dit onderdeel
van het MeerjarenOntwikkelingsProgramma (MOP) omvat een
ambitieus bodemonderzoeks- en saneringsprogramma. Deze
module is ingediend bij de minister voor Grote Steden- en
Integratiebeleid. Voor de periode tot 2005 is bijna 8
miljoen gulden aangevraagd. Naast dit overheidsgefinancier-
de segment zal het grootste deel van de totale investering
voor bodemsanering door marktpartijen opgebracht moeten
worden
V Overdracht van taken en bevoegdheden
Reeds bij taken op grond van bijvoorbeeld de Woningwet en
de Wet Milieubeheer was het in de praktijk duidelijk dat
het schaalniveau van de provincie lang niet altijd het
juiste was. Met de verzwaring van het gemeentelijk
takenpakket op grond van de WSV en het ISV is een
heroverweging van de overige taken en een heroriëntatie op
bevoegdheden aan de orde.
Ten aanzien van de overdracht van taken en bevoegdheden
heeft Leeuwarden altijd op het principiële standpunt
gestaan dat taken slechts dan worden overgenomen wanneer de
daarbij behorende bevoegdheden, met financiële compensatie,
onverkort mee overgedragen worden.
Al in de eerste versie van de bodemmodule is de koppeling
tussen de taakverzwaring en de noodzaak tot overdracht van
de bijbehorende bevoegdheden gemaakt. Toen nog in negatieve
zin; er is in eerste instantie gekozen voor een bescheiden
financiële claim en een groeimodel omdat Leeuwarden niet
over de mogelijkheid van de noodzakelijke bevoegdheden
beschikte. In de meer ambitieuze herziene ISV-bodemmodule
is reeds geconcludeerd dat 'de overname van het bevoegd
gezag een onlosmakelijk en integraal onderdeel vormt van
het ingeslagen ISV-traject'Dit omwille van de
eenduidigheid, slagvaardigheid en de transparantie.
In financiële zin is de landelijke opdracht een multiplier
van 4. Dit betekent dat de bijdrage van het Rijk gemiddeld
