3.2.3. Sociale omgeving
3.2.4. Criminele omgeving
Cultuur en gedrag
De Noordrand telt in totaal op 1 januari 2000: 10.479 inwoners. Van dit aantal zijn 2386
inwoners die buiten Nederland zijn geboren. Ongeveer de helft van deze laatste groep bestaat
uit Surinamers, Antillianen, Somaliers en Irakese Koerden. Voornamelijk de westzijde van de
Vrijheidswijk kent veel allochtonen. Bovendien is er een toename te constateren van bepaalde
groepen allochtonen. Uit het overleg met de wijkprojectgroep blijkt, dat de onderlinge
samenstelling van de overige groep allochtonen sterk aan wisselingen onderhevig is. Op dit
moment is de groep Irakese Koerden redelijk groot, gevolgd door een grote groep Somaliërs en
Bosniërs. Het verloop onder de bevolkingsgroepen is groot: vandaag hebben we te maken met
het bovengenoemde beeld van de bevolkingsgroepen, morgen kan dit beeld weer gewijzigd
zijn. Een veelzijdige samenstelling van het gebied betekent ook verschillen in leefstijl en
omgangsvormen. Hierdoor kunnen spanningen ontstaan die zich voordoen tussen allochtonen
en autochtone bewoners maar ook tussen jongeren en ouderen.
Belangrijk daarbij is een gemeenschappelijk gevoel van normen en waarden maar ook de
beschikbaarheid van ruimte waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en waar activiteiten
georganiseerd worden. Het concept van een multifunctioneel centrum (MFC) dat voor de
Noordrand verder wordt uitgewerkt; zal een belangrijke basis hiervoor zijn.
Oordeel over de buurt
Aan de bewoners is gevraagd of zij van mening zijn dat de buurt het afgelopen jaar (2000) is
vooruitgegaan, gelijk gebleven dan wel achteruitgegaan. 34% van de bewoners van de
Vrijheidswijk is van mening dat de buurt achteruit is gegaan. Voor Bilgaard is 21% van de
bewoners deze mening toegedaan. Voor Bilgaard is er sprake van een stijging in vergelijking tot
1998 21%). Het percentage voor de Vrijheidswijk is gelijk gebleven. Het aantal bewoners dat
vindt dat de buurt is vooruitgegaan bedraagt voor de Vrijheidswijk 28 en voor Bilgaard, 47%.
Daarnaast is bewoners gevraagd aan te geven in welke mate men zijn buurt (on)prettig vindt
om in te wonen. In Bilgaard geeft 10% van de bewoners aan dat men het in zijn buurt onprettig
tot zeer onprettig vindt om de wonen. In de Vrijheidswijk is dit 36%.
Binding met de wijk
Tussen de bewoners van Bilgaard en de Vrijheidswijk bestaat een groot verschil in de mate
waarin men binding met zijn wijk heeft.
Bilgaard kenmerkt zich door relatief sterke binding met de buurt. 51% van de bewoners in
Bilgaard voelt zich gehecht aan de wijk. 10% van de bewoners geven aan geen enkele binding
met de wijk te hebben. Dit is gelijk aan het stedelijk percentage. De sterke binding aan de wijk
wordt naar alle waarschijnlijk mede veroorzaakt door het hoge aantal aanwezige ouderen in de
wijk.
Ook de leegstand en de verhuisplannen geven een indicatie voor de binding aan de wijk. De
leegstand in Bilgaard bedroeg op 1 juli 1999 3%. Op 1 juli 1998 was dit nog 7%. De leegstand
in Bilgaard laat dus een dalende trend zien. Ook het aantal reacties per opgezegde huurwoning
ligt in Bilgaard beduidend lager dan het gemiddelde. In de tweede helft van 1998 waren er zelfs
minder reacties dan huuropzeggingen. De eerste helft van 1999 laat een lichte groei van het
aantal reacties zien.
Zowel in 1997 als in 1999 had een op de vier bewoners van Leeuwarden concrete
verhuisplannen binnen twee jaar. In Bilgaard hadden beduidend minder inwoners
verhuisplannen: 16% in 1999. In 1997 lag dit dichter in de buurt van het Leeuwarder
gemiddelde, toen had 21% van de bewoners concrete verhuisplannen.
De Vrijheidswijk kenmerkt zich daarentegen door een zwakke binding met de buurt. Ten
opzichte van 1997 is een verdere achteruitgang te bespeuren. Slechts 25% voelt zich gehecht
aan de wijk. Ook is het opvallend dat nagenoeg een derde van de wijkbewoners in het geheel
geen binding heeft met de wijk. Oorzaak hiervan moet worden gezocht in de samenstelling.
Veel alleenstaanden, met name studenten, eenoudergezinnen en een relatief groot aantal
allochtonen bevolken de wijk. De mutatiegraad ligt hoog. Ruim 30% van de wijkbewoners
verhuist binnen 1 jaar. Slechts 5% van de wijkbewoners wenst in eigen woonomgeving te
blijven. De belangrijkste redenen dat men wil verhuizen wordt bettwfaed door de sociale
woonomgeving en de daardoor opgeroepen gevoelens van onveiligheid.
Buurtactiviteiten
In 2000 geven 15% van de bewoners in de Vrijheidswijk en 20% van de bewoners in Bilgaard
aan actief te zijn geweest om de buurt te verbeteren. Tussen woord en daad gaapt echter nog
altijd een grote kloof. Zo ook tussen het percentage mensen dat aan geeft zich
medeverantwoordelijk te voelen voor de leefbaarheid in de buurt en het percentage
buurverbeteraars. 83% van de bewoners in Bilgaard zegt zich medeverantwoordelijk te voelen
voor de leefbaarheid van zijn/haar buurt. Voor de Vrijheidswijk is dit een percentage van 66%.
Dit staat in geen verhouding tot het eerder aangegeven daadwerkelijke percentage
buurtverbeteraars.
Voor wat betreft de sociale participatie wordt duidelijk dat Bilgaard het laagst scoort van alle
wijken voor wat betreft sportdeelname. Oorzaak is wellicht het relatief grote aantal 65-plussers
in de wijk. De helft van de mensen in Bilgaard (54%) die andere vrijetijdsactiviteiten of hobby
beoefent, beoefent deze hobby meestal alleen. Voor de Vrijheidswijk ligt dit percentage op 48%.
Overlast
Het item overlast heeft grotendeels betrekking op het gedrag van mensen. In dit opzicht behoort
overlast tot de sociale omgeving. Gelet op de fysieke waarneembaarheid van personen in het
publieke domei kan dit item ook onder ruimtelijke omgeving worden geplaatst. Indien de
overlast zich uit in strafbare feiten dan komt de criminele omgeving om de hoek kijken.
Op diverse plekken in de Noordrand ervaren bewoners, maar ook ondernemers overlast door
groepen rondhangende jongeren. De aanwezigheid en het gedrag van sommige van deze
jongeren draagt ertoe bij dat zij zich niet (geheel) prettig en veilig voelen op straat en/of hun
woning dan wel pand. Het achterlaten van rommel, het hardrijden met scooters door de straten
en het spuiten van graffiti zijn met name de zaken die ergernis oproepen.
Op dit moment worden er geen structurele activiteiten ontplooid dat wil zeggen gericht op het
terugdringen van overlast veroorzaakt door rondhangende jongeren. Acties vinden op ad hoe
basis plaats. Natuurlijk voeren politie en het jongerenwerk wel haar reguliere taken uit.
Een groeiend aantal ouderen in de Noordrand voelt zich 's avonds niet meer veilig in hun buurt.
Dit blijkt ook uit gesprekken die de Stichting Welzijn Ouderen Leeuwarden met ouderen heeft
gevoerd. Met name de aanwezigheid van groepen op bepaalde locaties zien zij als zeer
bedreigend. Verveling en gebrek aan recreatieve mogelijkheden dragen hieraan bij. De
winkelcentra trekken ook jongeren aan die door hun gedrag met name door ouderen als
beangstigend wordt ervaren. Deze ouderen durven vaak niet meer naar het winkelcentrum.
Vandalisme, inbraak e.d.
Bewoners in de Noordrand worden vaak met vernielingen en baldadigheid geconfronteerd
(slachtofferschap). Het vandalisme uit zich in voorname mate door geweld door middel van
inbraak en verstoringen van de openbare orde en agressief gedrag. Met name de
woninginbraken, diefstal uit auto's, winkeldiefstal en bedreigingen maken de Vrijheidswijk tot
een probleemwijk in relatie tot andere wijken. Maar ook in Bilgaard zijn er punten van zorg. De
inbraken in woningen en auto's vallen vaak onder de drugsgerelateerde criminaliteit. De angst
onder bewoners voor drugsgebruikers en dealers neemt toe.
Drugsoverlast
Sinds lange tijd heeft de Vrijheidswijk te maken met vormen van drugsoverlast. Naast
criminaliteit bestaat drugsoverlast uit openbare orde overlast, met name bij het winkelcentrum.
Een positieve ontwikkeling is het in 1999 ontwikkelde juridisch stappenplan, dat de gemeente
instrumenten aanreikt tot het doen van maatregelen, wat uiteindelijk leidt tot sluiting van
percelen van waaruit drugsoverlast is geconstateerd. Probleem is echter dat drugsoverlast
zowel door dealers als gebruikers, zich meer verplaatst van drugspanden naar de openbare
ruimten.
15
