3.2. Probleemanalyse
3.2.1. Ruimtelijke omgeving
3.2.2. Institutionele omgeving
De onderstaande probleemanalyse moet nog verder verfijnd worden door gesprekken met
werkers en bewoners in de beide wijken. Conform de ABCD benadering zal onderstaande
analyse, welke uitsluitend de problemen en knelpunten vermeldt, aangevuld moeten worden
met een beeld van de aanwezige capaciteiten en vaardigheden van bewoners in de Noordrand.
De analyse is beperkt tot een beschrijving van de knelpunten. In bijlage 1 staan de feitelijke
onderliggende gegevens.
Herstructurering
In de Vrijheidswijk is gestart met de herstructurering van de wijk. In een later stadium zal de
stedelijke vernieuwing ook starten in Bilgaard. Het gevolg hiervan is dat nieuwe kansen maar
ook bedreigingen ontstaan. Door de herstructurering in de Vrijheidswijk verwachten wij in eerste
instantie een grotere druk op Bilgaard. Wij achten het van groot belang dat de fysieke
maatregelen, die inherent zijn aan stedelijke vernieuwing, gepaard gaan met een objectieve
analyse van kansen en belemmeringen en sociale voorzieningen in de betreffende wijk en in dit
geval de aangrenzende wijk.
Gevoelens van onveiligheid
Het onveiligheidsgevoel in de eigen buurt is volgens de GSB- enquête 2000 in Bilgaard en de
Vrijheidswijk hoger dan gemiddeld in de stad. Voor de Vrijheidswijk geldt daarnaast in de tijd,
tussen 1998 en 2000 een lichte verslechtering. Eind 2000 voelt 43% van de bewoners in die
buurt zich wel eens onveilig in de eigen buurt. In 1998 was dit nog 42%. In geheel Leeuwarden
is het percentage mensen dat zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt gedaald van 22% in
1998 naar 21% in 2000. In Bilgaard is sprake van een daling van 28% naar 23%, maar ook in
deze wijk is het veiligheidsgevoel in Leeuwarder perspectief gezien nog 'onder de maat'.
De gevoelens van onveiligheid worden onder andere bepaald door rondhangende jongeren in
het gebied. Het zijn voornamelijk jongeren in de leeftijd tussen 10 en 18 jaar. Hieruit ontstaat
groepsvorming wat leidt tot ongewenst gedrag.
Verloedering
De bewoners in het gebied de Noordrand kennen nogal wat ergernissen. Op een aantal punten
zoals rondslingerend vuil, hondenpoep en verlichting is de ergernis van de bewoners ten
opzichte van het gemiddelde in Leeuwarden het grootst. Op de overige punten wijkt het beeld
niet sterk af van het gemiddelde van Leeuwarden. Het zijn met name de verloederingsaspecten
die de beleving van de veiligheid in de Noordrand verstoren. Hierin gaat een combinatie schuil
van pure fysieke aspecten, zoals rondslingerend vuil, stankoverlast, te volle prullenbakken en
overlastgevend gedrag van bewoners. Onder andere jongeren die rondhangen en drugsoverlast
veroorzaken. Deze aspecten vinden voor een groot deel hun oorzaak in:
gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel bij sommige bewoners
tekort aan containerbewaarplaatsen
verschil in opvatting van normen en waarden bijvoorbeeld met betrekking tot de netheid van
de eigen woonomgeving.
Winkelcentra
Het winkelcentrum in de Vrijheidswijk vertoont een negatieve ontwikkeling. Een combinatie van
fysieke en sociale aspecten zijn hiervan de oorzaak. Als knelpunten worden onder meer
genoemd: te volle containers, duistere plekken binnen het winkelgebied, plekken uit het zicht en
het gemis van een centrale containeropslagruimte. Er is geen of nauwelijks saamhorigheid
tussen winkeliers, onzekerheid over het bestaansrecht van het winkelcentrum in de toekomst,
rondhangende jongeren, drugsgebruik en dealen van drugs.
Ook het winkelcentrum in Bilgaard kent een aantal knelpunten. Deze zijn echter niet van een
dergelijke zorgelijke aard dan in de Vrijheidswijk. De knelpunten die nadere aandacht en zorg
behoeven zijn de afval problematiek, de brandveiligheid, toegankelijkheid van het
winkelcentrum, communicatie en informatie en de buitenkant van het winkelcentrum. In Bilgaard
is een actieve winkeliersvereniging. Binnenkort worden er mede in samenwerking met het
wijkpanel een aantal camera's in het winkelcentrum geplaatst.
12
Ruimtelijke voorzieningen
De bewoners zijn in het algemeen positief over het aanbod van voorzieningen in het gebied.
Wel wordt er nadrukkelijk aandacht gevraagd voor speel-, sport- en ontmoetingsplekken voor
de kinderen en jeugd tot 17 jaar. Gevolg is verveling dat op haar beurt weer kan leiden tot
ongewenst "overlastgevend" gedrag. De vraag is of de beide wijken voldoende uitdagingen
biedt aan de opgroeiende jeugd. De toekomstige ontwikkeling van een multifunctioneel centrum
in de Noordrand zal bijdragen aan verbetering van het aanwezige voorzieningenniveau.
Afhankelijk van de wijk kunnen de volgende voorzieningen in een mfc worden ondergebracht:
de buurtschool (basisschool, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang, sociaal cultureel werk
voor jongeren, educatie voor volwassen)
het buurthuis (ontmoeting, organisatie en vergadering)
het gezondheidscentrum (huisarts, paramedici, apotheek, thuiszorg, teams intensieve
verzorging en verpleging)
binnen- en buitenruimte voor (breedte)sport en spel
winkelcentrum voor detailhandel, woondiensten en gemaksdiensten.
Onveilige en overlast-Zcriminaliteitsqevoeliae plekken.
Een belangrijk aspect van de fysieke woonomgeving dat van invloed is op de
veiligheidsbeleving van bewoners in de brede zin van het woord betreft de aanwezigheid van
"onveilige' plekken in bepaalde opzichten ook wel "enge plekken" genoemd. Kenmerken van
dergelijke plekken kunnen onder andere zijn: weinig tot geen sociale controle door afwezigheid
bewoners en ondernemers, weinig bedrijvigheid, slechte verlichting, evenals een verloederde
indruk door bijvoorbeeld graffiti en zwerfvuil. Enge plekken worden met name als onprettig
ervaren wanneer het donker is. De wijze van inrichting en 'toerusting" van de openbare ruimte
kan naast het opwekken van een onveilig gevoel eveneens bepaalde vormen van
(verkeers)overlast en criminaliteit in de hand werken. Na de herstructurering van de
Vrijheidswijk verwachten wij dat de sociale veiligheid in die wijk zal verbeteren.
Bij de aanpak en het voorkomen van onveilige plekken, mede in relatie tot de criminaliteit en
overlast kan het politie keurmerk veilig wonen als belangrijk hulpinstrument worden gebruikt.
Afstemming en coördinatie
Als mensen overlast ervaren of een klacht dan wel vraag hebben op een andersoortig terrein
dan verwachten zij van de daartoe geëigende organisaties dat zij in ieder geval met een reactie
op en liefst een oplossing voor het probleem komen. In de praktijk is echter vaak sprake van
een teleurstelling; het gewenste resultaat blijft uit en er ontstaat een gevoel van ongenoegen.
De redenen hiervoor zijn divers en liggen niet altijd bij de organisatie zelf. Toch is het van
belang dat er, in dit kader zowel op de fysieke als sociale aspecten, een betere afstemming
plaatsvindt tussen de in de wijk werkzame organisaties, waardoor maatregelen beter op elkaar
afgestemd kunnen worden. Hierdoor kan effectiviteitswinst worden behaald en wordt het
vertrouwen van bewoners in instanties vergroot.
Communicatie en informatie
De gemeente en andere partners in de wijk proberen op allerlei wijze met bewoners in gesprek
te komen en te blijven. Bijvoorbeeld door middel van het beheeroverleg, het wijkpanel,
informatie-/voorlichtingsbijeenkomsten en debatten via het internet. Deze ontwikkeling wordt op
zich zelf door veel bewoners als positief gewaardeerd. Uit de reacties van bewoners komt
echter ook naar voren dat er een onheldere communicatie vanuit verschillende partners in de
wijk naar bewoners plaatsvindt. Met name de communicatie naar de wijkbewoners in relatie tot
de stedelijke vernieuwing behoeft de nodige verbetering. Gelet op de complexiteit van dit
onderwerp is het niet goed mogelijk om aan te geven welke strategie in deze moet worden
gevolgd. Dit kan per situatie verschillen en verdient dan ook maatwerk. Het is in ieder geval van
belang om duidelijkheid te creëren naar bewoners toe. Wellicht dat hier ook een relatie gelegd
kan worden naar de verschillende wijkbladen die door wijkverenigingen uitgebracht worden en
een belangrijke informatiebron voor bewoners zijn.
Ook weten veel bewoners niet dat er een wijkpanel actief is en wat de functie van een dergelijk
wijkpanel is. Een betere profilering van het wijkpanel door actieve bewoners in het wijkpanel is
dan ook noodzakelijk.
13
