voor Friesland belangrijke kans het watertoerisme verder te ontwikkelen, kan de bijdrage van de gemeente
relatief beperkt blijven, terwijl tegelijkertijd grote investeringen mogelijk worden gemaakt. Nog belangrijker is
dat deze ontwikkeling niet aan Leeuwarden voorbij gaat, waardoor een kans verloren gaat, terwijl in de rest van
Friesland de waterinfrastructuur wordt versterkt. "Stilstaan achteruitgang" geldt hier letterlijk.
Een en ander valt prima samen met de overige investeringen die Leeuwarden thans doet. De gevraagde SIOF
bijdrage is Mf 0,561 (M€0,25).
De volgende toeristische ontwikkelingen zijn tezamen met enkele kleinere voorzieningen in één MIP formulier
genoemd. Om het onderscheid te maken tussen hetgeen in 2002 gereserveerd moet worden en wat bij de
perspectiefnota 2003 wordt aangevraagd, wordt onderscheid gemaakt tussen de korte en de lange termijn
investeringen.
Korte termijn investeringen:
Aanleghaven bruine vloot. Hieronder worden tal van voorzieningen verstaan die het mogelijk moeten maken de
wateren in Leeuwarden aantrekkelijker te maken voor de recreatieve vaart. Hierbij wordt gedacht aan meer en
betere ligacconnnodaties, sanitaire voorzieningen en het beweegbaar maken van de Prins Hendrikbrug.
Museumhaven. Samen met marktpartijen wordt de binding die Friesland van oudsher met het water heeft
uitgebeeld door middel van een aansprekende collectie aan oude boten. Het project bestaat uit het inrichten van
een museumhaven met een zo breed mogelijke diversiteit aan Friese historische schepen met verschillende
functies. Leeuwarden heeft van oudsher een binding gehad met water. De vroegere grachten (met kades) werden
volop gebruikt voor de handel. Veel straatnamen herinneren aan deze perioden. Veel schepen en ook
scheepstypen hebben een directe relatie met Friesland. Ook zijn er schepen die een directe relatie met
Leeuwarden hebben gehad bijvoorbeeld de Stanfries. In samenwerking met de Landelijke Vereniging tot Behoud
van het Historisch Bedrijfsvaartuig zal getracht worden tot planontwikkeling te komen.
Ontwikkeling (Bier)kelders. Na het verbeteren van de waterkwaliteit in de stadsgrachten, kan de toeristische
functie worden verzilverd door de Bierkelders opnieuw een horecabestemming te geven, waardoor (dag- en
avond-) horeca aan het water mogelijk wordt en de waterrecreanten een logische rustplaats wordt geboden om op
adem te komen. Door de Bierkelders te ontwikkelen, wordt in deze behoefte voorzien. Gelet op de hoge
investeringen in de kelders,zal deze ontwikkeling leiden tot een onrendabele top.
Diverse kleine watergebonden investeringen (zie Mip formulier toerisme onderdeel 2a Lm 2i)
Bovengenoemde investeringen vergen een armslag op korte termijn van het college.
Hieronder worden de toeristische investeringen genoemd, die bij volgende perspectiefnota's kunnen worden
meegenomen:
Groene Stergebied. Naast het centrum, kan Leeuwarden zijn sterke punten in een rustige, natuurlijke omgeving
verder benutten. De Groene Ster bezit voldoende potentie om verder uit te kunnen groeien tot een trekker.
De voorziening behoeft echter upgrading in die zin dat een verbreding van het huidige concept en een duidelijke
kwaliteitsverbetering noodzakelijk zijn. Een vernieuwde attractie op de huidige locatie met behoud van de goede
elementen van het huidige Otterpark, maar qua concept verbreed tot een volwaardig dagattractie, waar de
verblijfsduur minimaal vier uur zal bedragen. Door samenwerking te zoeken met derden (Fryske Gea, Op
Toutenburg) kan bezoekers een volledig dagprogramma worden aangeboden. De natuurgebieden van It Fryske
Gea en het bos van Ypey met beeldentuin lenen zich voor het maken van wandelingen, al dan niet via uitgezette
routes. Van de inbreng van een sterke private partij wordt verwacht dat zij in staat zijn via hun marketing- en
promotiecampagnes bezoekers uit het hele land te trekken. Daarnaast wordt veel verwacht van herhalingsbezoek
(via abonnementen) uit de regio. Voor de inwoners van leeuwarden en de stadsregio ontstaat een aantrekkelijker
dagrecreatief gebied, waarbij sprake zal zijn van een jaarrond gebruik.
Experience. De laatste uit voorziening uit dit rijtje. Leeuwarden mist een duidelijke toeristische attractie in het
centrum die geschikt is voor gezinnen met kinderen.
De experience is een attractie die de bezoeker laat kennismaken met Friese geschiedenis en die van leeuwarden
in het bijzonder. De attractie speelt in op de behoefte van de van de tegenwoordige bezoeker om veel te ervaren,
tijdens zijn of haar historisch bezoek. De experience zou in een leemte kunnen voorzien, terwijl tegelijkertijd een
passende bestemming voor het rijksmonument (Patershuis) wordt gevonden en een voorziening wordt gecreëerd
10
die kansen biedt voor Leeuwarden Hogescholen. Verwacht wordt dat een voorziening als deze meer groepen
mensen naar Leeuwarden zal trekken en op ca 60.000- 80.000 bezoekers per jaar mag rekenen. Gelet op de aard
van de voorziening gaat de gemeente Leeuwarden ervan uit dat deze investering volledig uit private middelen
bekostigd zal worden. De gemeente heef in deze een meer voorwaardescheppende rol.
Conclusies toerisme en cultureel kwartier
Toerisme werkt versterkend op de kwaliteitsslag die met de upgrading van de binnenstad wordt gemaakt. Naast
fysieke uitstraling komt dit de leefbaarheid van de stad ten goede, hetgeen de economische en sociale potenties
beter tot zijn recht laat komen. Concreet wordt voorgesteld de waterprojecten en de daarmee samenhangende
culturele upgrading, te co-financieren uit het SIOF. Voor de overige toeristische projecten, zal de komende
periode worden gebruikt om te komen tot een nadere prioritenng, zodat de toeristische voorzieningen enige
focus hebben. Hoewel nog niet voor specifieke projecten een claim wordt ingediend, lijkt het verstandig om in
het SIOF een reservering op te nemen ten behoeve van de uitvoering van toeristische voorzieningen. Omdat het
begrip toerisme veel dimensies kent, stellen wij voor de voorzieningen te prioriteren aan de hand van het
criterium watertoerisme en centrum op grond van het ISG criterium.
Op korte termijn zijn een extra reserveringen nodig ter grootte van Mf 5,8 (ca. M€ 2,63) voor toeristische en
culturele voorzieningen. Dit is opgebouwd uit een reservering t.b.v. toerisme (als onderdeel van Leeuwarden
stad van water en cultuur) ter grootte van Mf 3.6 en een reservering ten behoeve van het cultureel kwartier, ter
grootte van Mf 2,2.
Bij de komende perspectiefnota zal opnieuw bekeken moeten worden, hoe aan de hand van prioritenng welke
toeristische investeringen in de komende jaren relevant zullen zijn.
3.4 Kenniscampus
Met dit project wil Leeuwarden een rol blijven spelen in de nationale ontwikkelingen rond HBO instellingen. De
Kennisintensivering en versterking van het onderwijs zijn essentieel om een blijvende meerwaarde te hebben,
teneinde interessant te zijn voor bedrijven. In dat verband kan worden opgemerkt dat de aanwezigheid van een
goed geschoold arbeidspotentieel een steeds belangrijker vestigingscriterium is voor bedrijven. Tevens wordt
verwacht dat de aanwezigheid van een kenniscampus zal leiden tot een versterking van de samenwerking van de
drie hogescholen. Ontegenzeggelijk heeft een florerende HBO instelling een stimulerende werking ten aanzien
van de levendigheid en attractiviteit van het stadscentrum. De totale investeringen lopen op tot ca Mf 250,-. In
de perspectiefnota 2002 - 2005 wordt rekening gehouden met een totale gemeentelijke bijdrage van Mf 3,- (ca
M€ 1,360). Van dit bedrag is een deel gereserveerd ten behoeve van de verplaatsing van de manege aan de
Rengerslaan.
3.5 Multifunctionele centra en woonservicezones
Om de sociale infrastructuur te versterken en de sociale cohesie te bevorderen wordt ingezet op de inrichting in
wijken van brede multifuncitonele centra
en woonservicezones. In de multifunctionele centra zal
plaats kunnen zijn voor een basisschool, kinderopvang,
peuterspeelzaalwerk etc.. die een samenwerkingsverband
buurtschool kunnen vormen; een buurthuis; een
gezondheidscentrum; binnen- en buitenruimte voor sport
en spel en eventueel een winkelcentrum met detailhandel.
Het uitgangspunt is, kijkend naar de schaal van de stad,
dat met acht a tien centra het bereik van de stad
voldoende is afgedekt.
De woonservicezones zijn voorzieningen die geclusterd
worden dicht bij de plek waar de zorgvragers wonen.
Een woonzorgvorm, die werkt voor een gebied van
gemiddeld 10.000 inwoners en waarbinnen een zorg- en
dienstenfunctie wordt uitgevoerd.
Om dit project aan te jagen en om de regiefunctie van de
gemeente vorm en inhoud te geven wordt via het SIOF om middelen gevraagd. De benodigde investeringen voor
de nieuw te realiseren voorzieningen zijn afhankelijk van het voorzieningenniveau van een centrum.
3.6 Sport
Naast wonen en werken, is het van belang dat men zich in de stad kan vermaken. Naarmate Leeuwarden erin
slaagt de hogere inkomens naar Leeuwarden te halen, wordt het relevant de leisure mogelijkheden binnen de
11
