2.1.2 De Haven.
2.2 Doelstellingen
toeschouwers of toehoorders onvoldoende aandacht is voor de Prinsentuin als groen monument en
bewust of onbewust vernielingen worden aangericht.
Het in de tuin aanwezige "straatmeubilair", zoals afvalbakken, banken en dergelijke verdient geen
schoonheidsprijs. Het is te grof en te groot en past totaal niet in het historische karakter van de
omgeving.
Mede als gevolg van de huidige, nogal geïsoleerde ligging en inrichting van de tuin, wordt er overlast
ondervonden vanwege de aanwezigheid van junks en dealers, die zich ophouden rond de toiletgebouwen
en in de besloten hoeken van de tuin. Die besloten hoeken worden daarnaast in de avonduren gebruikt
als ontmoetingsplaats voor homoseksuelen.
Daarnaast wordt de tuin gedurende de gehele dag door groepen jongeren en zwervers gebruikt als
hangplek en wordt er, ondanks de verboden, veelvuldig met brommers of bromscooters rondgeragd.
Al met al is er een ongewenste situatie ontstaan, waardoor de tuin door de "normale" gebruikers minder
aantrekkelijk wordt en zelfs wordt gemeden.
De Koperen Tuin vervult een speciale rol in de Prinsentuin. Het hoofdelement van dit gebouw is in het
midden van de 19c eeuw gebouwd, nadat het zomerhuis voor de vorstelijke familie dat aan het eind van
de T eeuw op die plaats gebouwd was, was gesloopt. Het midden 19e eeuwse bouwsel is uiteindelijk
uitgegroeid tot de horecavoorziening die we nu kennen. Aan de westzijde van het gebouw is een
toiletvoorziening ten behoeve van de recreatievaart aangebouwd. Aangezien die voorziening qua
omvang te gering is zijn er recent een tweetal cabins bijgeplaatst. Deze aan- en bijbouwingen zijn zeker
niet fraai en passen niet in het karakter van de tuin.
De aanwezigheid van de Koperen Tuin biedt verschillende kansen en mogelijkheden voor de
ontwikkeling van de Prinsentuin. Sowieso dient er bij plannen die er voor de Prinsentuin worden
ontwikkeld, rekening te worden gehouden met deze markante plek in de tuin. De beperkte
openingstijden die door de huidige exploitant worden gehanteerd zijn echter niet bevorderlijk voor de
aantrekkelijkheid van de Prinsentuin als geheel.
Tegenover de Koperen Tuin staat de monumentale muziekkoepel (orkestschelp), die uit 1881 stamt en in
1993 is gerestaureerd. Deze muziekkoepel is destijds gebouwd ter vervanging van een in 1844
gebouwde muziektent. In de koepel worden (muziek)evenementen georganiseerd. De ruimte tussen de
muziekkoepel en de vijver is echter beperkt. Voor het publiek is deze ruimte eigenlijk aan de kleine
kant. Het publiek is daardoor gedwongen om van een grotere afstand naar de artiesten te luisteren. Bij
het ontwikkelen van de verbeterplannen zal gekeken worden of het mogelijk is om deze ruimte te
vergroten.
Het monument de Pier Pander tempel, gebouwd in 1924, en het Pier Pandermuseum zijn kenmerkende
cultuurelementen die in de Prinsentuin aanwezig zijn. Beide worden momenteel bouwtechnisch
opgeknapt. Ook de collectie die wordt tentoongesteld wordt goed onderhanden genomen en opgeknapt.
Bij het maken van een nieuw, aangepast inrichtingsplan verdiend het aanbeveling om de bereikbaarheid
van zowel het museum als de tempel nog eens nader te beschouwen en zo mogelijk te verbeteren. De
aantrekkingskracht zal daardoor worden verhoogd.
Verder moet nog melding worden gemaakt van de gedenksteen van Prins Willem Frederik die uit
1879/1880 stamt en deel uitmaakt van de oostmuur van de voormalige school, waar thans het BCL is
gevestigd. Deze gedenksteen is opgenomen in het Monumentenregister. De voormalige school is, samen
met de school aan de Groeneweg (thans in gebruik bij de Stichting Kinderopvang Leeuwarden) een
structuurbepalend element. Beide gebouwen dienen daarom ten allen tijde te worden gehandhaafd.
De Prinsentuin maakt deel uit van het Beschermd Stadsgezicht. Dat betekent dat er voor het gebied een
bestemmingsplan moet worden opgesteld. Het opstellen van dit bestemmingsplan valt overigens buiten
het bestek van dit projectplan. Het is echter wenselijk, vanuit het oogpunt van bescherming van de
Prinsentuin, dat er. nadat voldoende duidelijkheid bestaat over het ontwerp voor de Prinsentuin,
begonnen wordt met het opstellen van een bestemmingsplan voor deze omgeving. De uitgangspunten en
randvoorwaarden zoals in dit projectplan verwoord, dienen daarbij als uitgangspunt te worden gebruikt.
Projectplan Prinsentuin, versie 1.5
Pag.
De Prinsentuin wordt in verschillende geschriften de mooiste jachthaven van Nederland genoemd. In de
praktijk geldt dit met name voor de locatie in het hart van de stad.
Voorzieningen ten behoeve van de recreatievaarders zijn beperkt beschikbaar. De aanwezige sanitaire
voorzieningen zijn minimaal en centraal gelegen, waardoor de gebruikers te ver moeten lopen voordat
de voorzieningen kunnen worden bereikt.
De aanlegplaatsen zijn, door de aanwezigheid van bomen vlakbij de oever, eigenlijk niet geschikt voor
de grote charterschepen. De masten van deze schepen komen regelmatig in aanvaring met de takken van
de bomen, met als gevolg dat de bomen worden beschadigd.
De looplijnen vanuit de haven naar de binnenstad verlopen onduidelijk. Dit wordt mede veroorzaakt
door de al eerder gesignaleerde geïsoleerde ligging van de Prinsentuin. De barrière gevormd door de
Groeneweg met de daaraan gelegen bebouwing versterkt de onoverzichtelijkheid en daarmee de
onduidelijkheid.
De gebruikers ondervinden overlast van dezelfde groepen.als in paragraaf 2.1.1 zijn beschreven. Sinds
het toezicht door stadswachten en politie is verscherpt is die overlast weliswaar verminderd, maar niet
verdwenen. Een structurele oplossing is voor dit probleem nog niet gevonden.
Het projectgebied beperkt zich in principe tot de Prinsentuin. Het gehele gebied vanaf de
Vrouwenpoortsbrug tot aan de Noorderbrug wordt beïnvloed dan wel zijn invloed heeft op de
Prinsentuin. Daardoor zal het projectgebied zich in de praktijk uitstrekken over het gehele gebied.
Binnen dit gebied wordt de groenstructuur verbeterd, versterkt en waar nodig aangepast. Het unieke,
historische karakter van de Prinsentuin dient daarbij als uitgangspunt.
Door het realiseren van een verbinding met de Oldehoofsterkerkhof, wordt het gebied beter ontsloten,
waardoor het geconstateerde isolement wordt doorbroken en de tuin "oprukt" richting stadscentrum.
De ruimte die vrijkomt door het overbodig worden van de wijkpost in de Prinsentuin wordt bij de
verbetering van de tuin betrokken en dus als onderdeel van de groene ruimte ingericht.
Het Politiekeurmerk Veilig Wonen kent, naast de bekende keurmerken voor woningen en gebouwen ook
een keurmerk voor de omgeving. Met behulp van de adviezen die betrekking hebben op dat keurmerk
zal de thans aanwezige overlast, zoals beschreven in de analyse, wordt bestreden. Naar verwachting zal
dit betekenen dat onder meer zichtlijnen worden hersteld, verlichting wordt aangebracht en dat er
voldoende toezicht is georganiseerd (ook in de avonduren). Wanneer wordt voldaan aan de eisen van het
keurmerk, kan de gemeente de Prinsentuin extra promoten.
Reeds in 1998 heeft de plaatselijke volièrevereniging aangegeven geïnteresseerd te zijn in het
terugbrengen van een volière in de Prinsentuin. De vereniging draagt dan de zorg voor aanleg en beheer
van die voorziening. Zeker wanneer sprake is van een uiterlijke vorm die aansluit bij het historische
karakter van de omgeving kan een volière een verrijking zijn van de tuin. Er moet nader worden
onderzocht wat de (on(mogelijkheden zijn. waarbij onder meer aandacht moet worden besteed aan de
veiligheid voor de dieren in verband met de in de tuin gesignaleerde overlast.
De bebouwing langs de noordzijde van de Groeneweg mag niet verder worden uitgebreid, aangezien
daardoor het duurzame evenwicht in de cultuurhistorische kwaliteit van de Prinsentuin onherstelbaar
wordt verstoort. Feitelijk betekent extra bebouwing een aantasting van de monumentale omgeving en is
daarmee in strijd met de Monumentenwet 1988.
Wijzigingen aan de bestaande bebouwing mogen niet leiden tot het vergroten van het bouwvolume het
verdient zelfs de voorkeur om het volume te verkleinen. De bestaande nokhoogtes dienen als maximaal
te worden beschouwd.. Verbouwplannen dienen altijd te worden getoetst op hun impact op de
Prinsentuin en omgeving. Steeds zal er daarbij moeten worden gezocht naar mogelijkheden om de
kwaliteit van de groene ruimte te verbeteren.
In het door de Raad vastgestelde speelruimtebeleid wordt in de Prinsentuin in principe de mogelijkheid
geboden om in de tuin kleinschalige, ondersteunende speelelementen te plaatsen. Het is echter wenselijk
Projectplan Prinsentuin, versie 1.5
Pag. 7
