verantwoordelijk gaan voelen voor het onderhoud. In dat klimaat krijgen bepaalde vormen
van criminaliteit (vandalisme) ook minder kans. Kortom, het mes snijdt aan verschillende
kanten. Daarom is de PvdA van mening dat de gemeente komend voorjaar een grote
publieksactie moet starten onder het motto 'Breng kleur voor je deur'. Doel daarvan is de
Leeuwarders te stimuleren hun woonomgeving schoon en kleurig te maken.
De gedachte hierachter is overigens niet een fundamenteel andere dan hetgeen vroeger met
sociale vernieuwing werd beoogd en later met programma's in het kader van het
grotestedenbeleid. Het 'opzoomeren' (genoemd naar de Rotterdamse Opzoomerstraat, waar
het eerste sociale vernieuwingsproject in deze sfeer plaatsvond) kennen we ook in
Leeuwarden. Zo hebben we jaarlijks in Heechterp een soort 'Opzoomerdag'. Maar deze
notitie richt zich enerzijds op een specifieker onderwerp (nl. het groen) en heeft anderzijds
een breder bereik, namelijk alle woningen in de gemeente waar reguliere voortuinen
ontbreken.
De veronderstelling is dat, als bewoners voorgeveltuinen gaan aanbrengen en verzorgen, er
ook meer op zal worden gelet dat de woonomgeving schoon blijft. Het gaat ons dus niet alleen
om een kleurrijker maar, als het even kan, ook een schoner milieu.
We zullen nu ingaan op de vraag wat die publieksactie zou kunnen inhouden en welke
spelregels de gemeente zou moeten hanteren. We hebben daarbij ons licht opgestoken bij de
gemeente Haarlem. Deze zich terecht 'Bloemenstad' noemende hoofdstad van Noord-Holland
is voor ons hèt inspirerende voorbeeld geweest.
We brengen deze notitie in het najaar uit om de gemeente tijd te gunnen voor de
voorbereiding van de publieksacties. Maar ook om een koppeling te kunnen leggen met de
begroting voor volgend jaar. Omdat onze zich alleen richten op een stimulerende rol van de
gemeente is er overigens niet veel geld met de uitvoering gemoeid. De PvdA vindt dat er alle
aanleiding is om een samenwerkingsverband op te zetten met de Leeuwarder tuincentra: deze
hebben immers een groot commercieel belang bij uitvoering van de voorstellen uit deze
notitie. Daar mag ook wel wat tegenover staan. Verder kan er wellicht ook het nodige tot
stand komen door herschikking van middelen (interne prioriteitsstelling). Zo moet er naar
worden gestreefd om de op communicatie gerichte acties zo veel mogelijk uit bestaande
communicatiebudgetten te financieren.
5
2. Gevel-, venster- en galerijtuinen
Wie een geveltuin aanlegt met gebruikmaking van de stoep doorbreekt het taboe dat de
openbare ruimte (stoepen) tot het exclusieve beheer van de gemeente behoort. Dat vinden wij
geen probleem als maar duidelijk is welke spelregels er gelden. Die moeten natuurlijk ook
helder gecommuniceerd worden.
Wij conformeren ons aan de spelregels zoals die in Haarlem gelden.
De belangrijkste spelregels voor geveltuinen zijn:
1) De stoep moet breed genoeg zijn. Er moet minimaal 1,2 meter (ongeveer vier tegels)
loopruimte overblijven.
2) Overleg vooraf met de huisbaas of de woningbouwvereniging, vooral als men
zelfhechtende klimplanten of latwerk wil aanbrengen.
3) Graaf voorzichtig in verband met eventuele aanwezigheid van kabels en leidingen. Neem
bij problemen direct contact op met de huisbaas of de gemeente.
4) Gemeentelijke diensten en bedrijven hebben altijd toegang tot hun kabels en leidingen.
Dat kan tot gevolg hebben dat beplanting verwijderd moet worden voor werkzaamheden.
5) Bewaar de te verwijderen tegels. Zo kan de stoep weer hersteld worden als de volgende
bewoner geen geveltuin wil. De tegels kan men prima gebruiken om een rand te maken.
Houd ontluchtingskokers in de gevel vrij.
6) Men is zelf verantwoordelijk voor het onderhoud van de geveltuin. Voorkom overlast van
hangende takken en overhellende begroeiing.
7) Voor grotere geveltuinen breder dan 1,5 stoeptegel is vooraf toestemming nodig van de
gemeente.
Naast de spelregels verdient het aanbeveling ook helder te maken hoe men een geveltuin kan
aanleggen en als gemeente aan te geven welke planten juist voor een geveltuin geschikt zijn.
Zo geeft Haarlem richting burgers een stappenplan aan (rij tegels verwijderen, verwijderde
tegels als rand gebruiken, zand wegscheppen tot 30 a 60 cm. Diep, gat vullen met potgrond,
hoe welke plant planten, daarbij klimplanten de ruimte geven, met draden of een rek langs de
gevel).
Daarnaast wordt aangegeven welke klimplanten, leiplanten, slingerplanten, éénjarige en vaste
planten geschikt zijn voor een geveltuin en een lijst van laagblijvende heesters. In Haarlem
geeft de gemeente tevens een zgn. Plantenwijzer uit met een uitgebreide lijst van planten die
geschikt zijn voor een geveltuin. Deze geeft niet alleen de bloeitijd, kleur van bloemen en de
hoogte van de plant aan maar ook welke planten geschikt zijn voor de zon- of juist de
schaduwzijde.
Geveltuinplanten verdienen vaak wat extra water omdat het direct langs de gevel vaak droog
blijft.
Duidelijk is dat het aanleggen een geveltuinen op zich weinig werk is, terwijl het effect
gedurende tenminste de helft van elk jaar relatief groot is.
Een zelfde service kan de gemeente ook geven voor wat we 'venstertuinen' noemen: het
aankleden van de woning met vensterbakken en hangplanten. De gemeente kan dit aankleden
stimuleren door aan te geven hoe men een venstertuin aanlegt, welke mogelijkheden er voor
hangmanden, hangpotten en vensterbakken allemaal zijn, welke planten voor deze doelen
geschikt zijn. Het zal niet moeilijk vallen om hier een samenwerkingsverband te realiseren
met de Leeuwarder tuincentra: deze hebben, zoals eerder betoogd, alle belang bij een
Leeuwarden dat veel bloem- en kleurrijker wordt dan in het verleden.
