Dat neemt niet weg dat er in het werkveld een toenemende behoefte aan dit instrument wordt
geconstateerd. Het structureel inbouwen van het inkomensbeheer als kerntaak binnen de GKB
wil daarop een antwoord zijn. Dat geldt voor alle drie de vormen van inkomensbeheer zoals
boven omschreven. Iets anders is of het mogelijk is dat de basisorganisatie ook een rol gaat
vervullen in de beide lichtere regiems van inkomensbeheer, zoals die nu door diverse zorg-
nstellingen en de sector Sociale Zaken worden aangeboden. Dat zou erop neerkomen dat de
basisorganisatie deze dienstverlening van die instellingen zou gaan overnemen. Hoewel dat
vanuit een oogpunt van helderheid en logische taakverdeling wellicht een aantrekkelijke optie
zou zijn, is niet duidelijk wat dat zou betekenen voor de toevloed van cliënten naar de GKB.
Ook is niet goed helder hoe de financiële consequenties daarvan zouden moeten worden
opgevangen en verrekend met de instellingen die die diensten nu bekostigen uit hun regulier
budget
Uit het onderzoek van het SGBO blijkt dat veel andere gemeenten nog aan het zoeken zijn
hoe inkomensbeheer het beste kan worden uitgevoerd en gefinancierd. Het lijkt verstandig op
dit moment niet verder te gaan dan de keuze voor onderbrenging van de taken met betrekking
tot inkomensbeheer bij de GKB als basisorganisatie voor schuldhulpverlening.
Wel zal er rekening mee gehouden moeten worden dat de terughoudendheid die tot nu toe in
het gemeentelijk beleid tot uitdrukking kwam om het instrument inkomensbeheer in te zetten,
steeds meer onder druk zal komen te staan. Die druk komt niet alleen van de kant van de
hulpverleners, die in de praktijk meemaken dat een strakker regiem vaak de enige weg is om
greep te krijgen op beëindiging van de schuldensituatie. Ook van de kant van de schuldeisers
wordt steeds vaker aan de bereidheid om mee te werken aan een schuldsaneringsregeling de
voorwaarde verbonden dat de cliënt deelneemt aan een inkomensbeheersprogramma. Ook om
die reden zal het nodig zijn om meer ruimte te maken voor de inzet van dit instrument. Dat zal
ook in financiële zin zijn vertaling moeten krijgen in het budget dat in de afgelopen jaren op
experimentele basis beschikbaar is gekomen voor het totaalpakket voor inkomensbeheer.
Gelet op de taakverdeling tussen de organisaties zal dat budget, dat nu nog verdeeld is over
HWL en GKB, ook in zijn geheel bij de GKB terecht moeten komen.
wordt op grond van het voorgaande voorgesteld:
1de schuldhulpverlening te organiseren op basis van het werkmodel dat door de SGBO
is gepresenteerd rondom de kerntaken: aanmelding, verzamelen en controleren van
informatie, intake, trajectbewaking, budgethulp, inkomensbeheer, schuldregeling,
afgifte WSNP-verklaringen en nazorg;
2. deze taken onder te brengen in één basisorganisatie voor integrale schuldhulpverlening
en de taken die tot nu toe door het Project Overkreditering werden verzorgd aan deze
nieuwe organisatie over te dragen;
3. de GKB-F om te vormen tot deze basisorganisatie voor integrale schuldhulpverlening
en haar uit te rusten om deze nieuwe taak te vervullen;
4. het product inkomensbeheer (volgens 3 varianten) vooralsnog alleen bij de GKB
subsidiabel te stellen op basis van een tariefstelsel, uitgaande van een jaarlijks te
stellen maximaal aantal gevallen of maximaal beschikbaar te stellen subsidiebudget.
li
Financiering
In dit gedeelte van de notitie wordt ingegaan op de financiële gevolgen die voortvloeien uit de
bovenstaande voorstellen tot vernieuwing van de organisatie van de schuldhulpverlening.
Eerst wordt aandacht besteed aan een realistische kostenbegroting van de GKB. Daarna wordt
gezocht naar dekkingsmogelijkheden voor die kosten op de gemeentebegroting, waarbij ook
de bezuinigingstaakstelling die aan de werksoort is opgelegd aan de orde komt. Tenslotte
wordt een aantal voorstellen gedaan.
Ten diepste gaat het bij de vernieuwing van het werkorganisatie van de schuldhulpverlening
om een herschikking van bestaande taken en een concentratie daarvan bij één instelling, de
GKB. Om aan deze nieuwe taakstelling te kunnen voldoen, zal de GKB haar werkwijze en
dienstverlening moeten aanpassen. Daaruit vloeit een gewijzigde tariefstelling voort,
waarvoor aanvullende middelen nodig zijn. Dat is het eerste punt waarmee bij de vaststelling
van een realistische begrotingsniveau van de GKB rekening gehouden moet worden.
Daarnaast zal er ook aandacht moeten zijn voor een realistische inschatting van de vraag naar
schuldhulpverlening. In de afgelopen jaren is die vraag stelselmatig gestegen, zowel op het
gebied van de enkelvoudige als op het gebied van de meervoudige en complexe schuldhulp
verlening. Ook landelijk is die tendens zichtbaar. De Nederlandse Vereniging voor
Volkskrediet constateert over de eerste maanden van 2003 een toenemend aantal aanvragen
voor schuldhulpverlening. De toename wordt voor het gehele jaar op 15% geschat. Met name
mensen uit de groep met lagere inkomens, mensen die hun baan verloren en het moeilijk
vinden hun uitgavenpatroon aan te passen en jongeren komen in financiële problemen. Voor
uitkeringsgerechtigden vormen schulden vaak een belemmering om een reïntegratietraject
succesvol af te ronden. De toename van verzoeken om schuldregeling is ook hieraan toe te
schrijven.
Dat is ook in Leeuwarden te zien. Voor de problematische schuldregelingen, die tot stand
komen na aanmelding via het PO, is - na een eenmalige terugval in 1999 - opnieuw een
duidelijk stijgende tendens waar te nemen. Ook is in het voorgaande al geconstateerd dat er
behoefte is aan ruimere mogelijkheden voor de inzet van het instrument "inkomensbeheer".
Eén en ander kan in het volgende overzicht over de laatste 5 jaren zichtbaar gemaakt worden:
1998
221
81
1999
225
44
2000
277
62
21
2001
275
72
29
2002
291
73
36
2003 (le kwartaal)
±100
±30
geen gegevens
Overigens is niet alleen het vraagvolume maar ook de complexiteit van de schuldensituaties
toegenomen. Mensen kloppen met steeds meer en met gemiddeld steeds hogere schulden bij
de hulpverleners aan. Dat heeft direct tot gevolg dat de hulpverleners steeds meer tijd moeten
investeren om de financiële knopen te ontwarren en een schuldregeling te treffen met steeds
10
Samenvattend:
Kosten GKB
Verzoeken aan GKB
om schuldregeling
waarvan problematisch
(aanmelding via PO)
Inzet instrument
budgetbeg. /beh eer
