Beleidsplan Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2003
Sociaal Economisch Rijksbeleid 2003 - 2006
Het nieuwe Rijksbeleid gaat met ingang van 2004 uit van een terugdringing en
vereenvoudiging van de complexe wet- en regelgeving op het terrein van Werk en
Inkomen. Daartegenover staat invoering van een maximale eigen (financiële)
verantwoordelijkheid en vergaande bezuinigingen op gesubsidieerde arbeidsplaatsen (al
in 2003!) en op bijstandslasten in 2004. Gemeenten krijgen meer vrijheid bij het
inzetten van minder middelen om bijstandsgerechtigden aan het werk te helpen. Er komt
één flexibel en vrij besteedbaar reïntegratiebudget. Dit alles moet er toe leiden dat er
meer mensen uit de bijstand doorstromen naar een reguliere baan.
De nieuwe regering heeft haast met het realiseren van de voornemens. Het tempo ligt
zelfs zo hoog dat al in 2002 met terugwerkende kracht delen van toegekende budgetten
en arbeidsplaatsen zijn teruggedraaid.
Gevolgen voor gemeente Leeuwarden
De gevolgen van deze operatie zijn voor de gemeente Leeuwarden omvangrijk. Op
basis van het Leeuwarder aandeel in de begroting van SZW kan een inschatting worden
gemaakt van de omvang van de bezuinigingen. De voorgenomen bezuiniging leidt dan
voor Leeuwarden tot een taakstelling van 10 miljoen voor de komende 4 jaar, waarvan
er circa 3 miljoen in 2003 geëffectueerd moet zijn.
Inmiddels heeft Staatssecretaris Rutte de gemeente Leeuwarden de beschikkingen
afgegeven voor de financiering van de Wiw-dienstbetrekkingen en I/D banen. De
bezuiniging zal een teruggang betekenen van meer dan 200 gesubsidieerde
arbeidsplaatsen.
De forse bezuinigingen van het Rijk hebben ook voor de gemeente tot gevolg dat er
minder reïntegratietrajecten gerealiseerd kunnen worden en er minder
bijstandsgerechtigden kunnen uitstromen naar regulier en gesubsidieerd werk. Daardoor
komen de met het Rijk gemaakte afspraken uit de Lokale Agenda voor de Toekomst in
het gedrang. Hierin is afgesproken dat jaarlijks ongeveer 1.000 reïntegratietrajecten in
uitvoering zullen worden genomen, teneinde het beroep op bijstand met 10% te
verminderen. Dit soort afspraken hebben zich vertaald in meerjarige contracten met
reïntegratiebedrijven, conform de verplichting uit de SUWI-wetgeving. Ook wordt met
deze middelen Europese subsidies binnengehaald. Door de aangekondigde bezuiniging
ontstaat dan ook een 'domino-effect' voor de gemeente: minder trajecten, contractbreuk,
verminderde inkomsten Europese subsidies, lagere vergoeding van het Rijk voor
uitvoeringskosten van casemanagement, een afname van de uitstroom uit de bijstand en
uiteindelijk een verhoging van de instroom van de bijstand met een 100% gemeentelijk
risico voor de uitputting van het bijstandsbudget.
Dit domino-effect mondt uit in de elementaire vraag of de gemeente Leeuwarden in de
nabije toekomst nog wel de middelen en instrumenten heeft om iedere
bijstandsgerechtigde een passend aanbod naar zorg, scholing of werk te doen.
Zo ja, kan dat langs de huidige werkwijze. Zo nee, welke groepen krijgen dan
'voorrang' in reïntegratie?
a>
"c
:a>
7.000
6.500
6.000
5.500
5 000
4.500
4.000
3.500
Maand-jaar
Beleidsplan Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2003
1.2 Gemeentelijke reïntegratieopdracht
Aantal cliënten ABW periode 1996-2002
De voorstellen van het Rijk ten aanzien van inhoud en financiering van de bijstand,
gesubsidieerd werk en reïntegratie worden in één nieuw wetsvoorstel meegenomen.
Deze nieuwe wet zal de huidige Algemene bijstandswet, de Wet financiering Abw, de
Wet inschakeling werkzoekenden en het Besluit in- en doorstroombanen vervangen. In
de concept wetteksten wordt bepaald dat de gemeente in een verordening haar
reïntegratiebeleid concretiseert en hierbij een evenwichtige aanpak laat zien van de
groepen belanghebbenden waarvoor zij verantwoordelijk is.
Een andere nieuw fenomeen is de bepaling in het wetsvoorstel, waarin de aanspraak op
een gemeentelijke reïntegratie-inspanning van de belanghebbende (cliënt) wordt
verankerd. Een dergelijke aanspraak stimuleert de eigen verantwoordelijkheid en kan
ertoe bijdragen dat gemeenten niet ten onrechte personen negeren of over het hoofd zien
bij het aanbieden van reïntegratievoorzieningen.
De regering zet de voorbereiding van deze nieuwe superbijstandswet voort. Pas na de
verkiezingen zal - afhankelijk van de uitkomst - het voorstel van wet worden
voorgelegd aan de Tweede Kamer.
Gezien de omvangrijke doorwerking van de bezuinigingen in alle facetten van het
beleid van Werk en Inkomen zal de gemeente Leeuwarden zich dit jaar moeten beraden
op mogelijke gevolgen voor uitgangspunten van beleid en consequenties voor de
uitvoering. Een belemmerende factor in dit proces is de onduidelijke status van de
voorstellen van het demissionaire kabinet. Dat kan met het oog op de verkiezingen in
januari het komende jaar een sterk vertragende werking hebben op de zo noodzakelijke
beleidsvorming in gemeenten.
Het bijstandsbestand
Uit de onderstaande grafiek blijkt dat sinds het begin van 2002 het aantal
bijstandsgerechtigden in Leeuwarden gestabiliseerd. De jarenlange daling van 1997 t/m
2001 lijkt nu rond het aantal van 3.750 bijstandsgerechtigden tot stilstand te komen.
