k p mg
k p mg
Voor de zelfevaluatie is het van cruciaal belang om niet alleen de huidige prestaties te
beschrijven, maar ook op zoek te gaan naar verklaringen voor deze prestaties. Inzicht in de
achterliggende verklaring voor goede of minder goede prestaties is noodzakelijk om zinvol te
kunnen discussiëren over oplossingen.
Het binnenste gedeelte van de afbeelding laat zien dat goede prestaties niet vanzelfsprekend
zijn, maar mogelijk worden gemaakt door een goed functionerende ambtelijke organisatie.
Gemeenten hebben in de praktijk veelal behoefte aan een verdiepend inzicht in de factoren
binnen de organisatie die het bereiken van goede prestaties bevorderen dan wel belemmeren.
Steeds meer gemeenten streven naar een permanente verbetering van de kwaliteit van hun
organisatie, waarbij het Instrument Nederlandse Kwaliteit (INK-model) als hulpmiddel wordt
gebruikt. De aandachtsgebieden in het binnenste gedeelte van figuur 1 zijn ontleend aan het
INK-model. Het gaat hierbij concreet om de volgende verklarende factoren:
Leiderschap;
Medewerkers;
Strategie en beleid;
Middelen;
Processen.
Bij de discussie over oplossingsrichtingen gaat het om de vraag hoe het bestuurlijk en/of het
ambtelijk functioneren van de gemeente zodanig kan worden verbeterd, dat hierdoor ook de
externe prestaties van de gemeente merkbaar toenemen. Interne verbeteringen kunnen in de
eerste plaats betrekking hebben op het functioneren van de ambtelijke organisatie
(deskundigheid, capaciteit, faciliteiten) of de aansturing door bestuur en management.
Daarnaast kan ook de beschikbaarheid van financiële middelen voor het realiseren van
ambities (investeringen, voorzieningen) een rol spelen.
Een verbetering van de bestuurskwaliteit hoeft zeker niet per definitie door schaalvergroting
te worden bereikt; gemeenten kunnen sommige belemmeringen prima zelf oplossen. Bij het
bespreken van oplossingen voor belemmeringen/knelpunten kunnen achtereenvolgens steeds
de volgende vragen worden gesteld:
Kan de gemeente de betreffende belemmeringen zelf wegnemen? En zo ja: hoe?
Kunnen eventuele knelpunten of belemmeringen worden weggenomen door
intergemeentelijke samenwerking?
In welke samenwerkingsverbanden participeert de gemeente momenteel en dragen deze
verbanden voldoende bij aan de bestuurskwaliteit?
Heeft samenvoeging van gemeenten meerwaarde boven samenwerking?
7
4. Uitvoering van de zelfevaluatie
Het uitvoeren van een zelfevaluatie naar de bestuurskwaliteit vraagt het nodige van
gemeenten. Daarom is het van belang inzicht te verschaffen in de activiteiten die moeten
worden uitgevoerd en de planning. In dit hoofdstuk worden de fasen en activiteiten op
hoofdlijnen beschreven. Alle gemeenten krijgen daarnaast binnenkort een 'gereedschapskist'
toegezonden, met behulp waarvan zijn de zelfevaluatie kunnen uitvoeren. Hierbij is ook de
planning meer in detail uitgewerkt.
Voor de uitvoering van de zelfevaluatie is het praktisch om een binnen de gemeente een
bestuurlijke en een ambtelijk trekker (projectleider) aan te wijzen. De projectleider is
verantwoordelijk voor de organisatie en uitvoering van de zelfevaluatie, zoals het opstellen
van een planning, het verspreiden van de vragenlijsten, het verzamelen van de informatie
(eventuele interviews en enquêtes) en het opstellen van rapportages. Gemeenten zullen voor
de uitvoering derhalve tijd en capaciteit moeten reserveren. Zij beslissen zelf of zij het
onderzoek geheel zelf uitvoeren, dan wel externe capaciteit inschakelen.
Over de aanpak wordt de komende periode nader overlegd met de gemeenten. Begin 2003
krijgen alle gemeenten een 'gereedschapskist' toegezonden voor de uitvoering van de
evaluatie, bestaande uit vragenlijsten, checklisten ten behoeve van de analyse en het trekken
van conclusies, en een handleiding ten behoeve van de uitvoering van de zelfevaluatie. Als
het gaat om de toepassing van deze instrumenten kunnen gemeenten kiezen uit een drietal
uitvoeringsvarianten, die verschillen qua tijdsbelasting. Deze varianten zijn in de tabel 4.1
weergegeven.
8
Provinsje Fryslan
Zelfevaluatie Bestuurskwaliteit
11 december 2002
Verklaringen voor de prestaties
Oplossingsrichtingen
Zelfevaluatie bestuurskwaliteit
Provinsje Fryslan
Zelfevaluatie Bestuurskwaliteit
11 december 2002
Figuur 2: Uitvoering van de zelfevaluatie in vier stappen
Stap 1: voorbereiden zelfevaluatie
Zelfevaluatie bestuurskwaliteit
