Blad 2
niet-correctief wil zeggen dat het referendum gaat over een
genomen, respectievelijk voorgenomen besluit.
Indien voldoende kiesgerechtigden een geldig verzoek tot
het houden van een referendum doen, wordt een inleidend
verzoek toegelaten en kan een definitief verzoek volgen.
Kiesgerechtigden moeten hiertoe een verklaring ter
ondersteuning van het inleidend verzoek indienen. Een
definitief verzoek bestaat uit voldoende geldige ingediende
ondersteuningverklaringen. Na het definitieve verzoek volgt
de beslissing over toelating ervan en wordt vastgesteld of
er een definitief referendum wordt gehouden. Voor een
gemeentelijk referendum is het aantal kiesgerechtigden die
een verzoek of ondersteuningsverklaring moeten indienen
afhankelijk van de gemeentegrootte. In het geval van
Leeuwarden zijn er 3 00 handtekeningen nodig voor een
inleidend verzoek, het definitieve verzoek moet door 4202
kiesgerechtigden worden ondersteund.
De kiesgerechtigden voor een referendum, zijn degenen die
kiesgerechtigd zijn voor de verkiezing van de leden van
respectievelijk de Tweede Kamer, Provinciale Staten en de
gemeenteraad
Gemeentelijke referenda zijn mogelijk over verordeningen,
beslissingen tot het oprichten of deelnemen in het
privaatrechtelijke rechtspersonen, tot wijziging van
gemeentenaam, over grenscorrecties en tot het treffen van
een gemeenschappelijke regeling (artikel 8 Trw)De Trw
heeft een verplichtend karakter: indien aan de
voorschriften van de Trw wordt voldaan, zijn gemeenten
verplicht een referendum te houden.
Op grond van de Trw beschikken gemeenten over enige
beleidsvrijheid. Artikel 8 van deze wet biedt gemeenten de
mogelijkheid om bij verordening bepaalde besluiten van
referendabiliteit uit te zonderen.
Het gaat om de volgende besluiten:
a. een besluit van de gemeenteraad dat een algemeen
verbindend voorschrift inhoudt dan wel de intrekking
daarvan, dat uitsluitend betrekking heeft op:
1. de rechtspositie van ambtsdragers of gewezen
ambtsdragers als zodanig dan wel hun nagelaten
betrekkingen of hun rechthebbenden
2. de gemeentelijke belastingen, bedoeld in hoofdstuk XV
van de gemeentewet
b. een besluit van de gemeenteraad, als bedoeld in artikel
155, eerste lid Gemeentewet;
c. een besluit van de gemeenteraad, als bedoeld in artikel
1 eerste en derde lid, artikel 51, eerste en derde lid,
artikel 61 eerste en derde lid, artikel 73 eerste en
derde lid en artikel 96 Wet gemeenschappelijke
regelingen.
Blad 3
De onder b. bedoelde besluiten hebben betrekking op
beslissingen tot oprichting van of deelneming in
privaatrechtelijke regelingen. Met de komst van de Wet
dualisering gemeentebestuur is over deze categorie
besluiten al geen referendum meer mogelijk. Dergelijke
aangelegenheden zijn niet langer een raadsbevoegdheid, maar
een bevoegdheid van het college. De onder c. bedoelde
besluiten zijn beslissingen tot het aangaan, opheffen of
wijzigen van gemeenschappelijke regelingen.
De VNG adviseert gemeenten de referendabiliteit van
gemeentelijke belastingen uit te zonderen. Reden hiervoor
is dat het individueel belang bij een referendum over
gemeentelijke belasting vooropgesteld kan worden. Ook de
Staatscommissie-Biesheuvel heeft in haar rapport aangegeven
dat dit onderwerp niet geschikt is voor een referendum. Wij
stellen u daarom voor van de beleidsvrijheid die de Trw
biedt gebruik te maken en besluiten betrekking hebbend op
gemeentelijke belastingen uit te sluiten van het
referendum. Ook van de uitzonderingsmogelijkheid onder c
adviseren wij u gebruik te maken. Het betreft hier immers
meestal een bovengemeentelijke aangelegenheid die
efficiency voordelen zal bieden. Teneinde een dubbel
referendum over een en dezelfde aangelegenheid te voorkomen
dient u de gemeentelijke referendumverordening 1993 in te
trekken.
Aangezien de Trw niets regelt over de voorlichting en het
budget dat gemoeid is met het houden van een referendum
heeft de VNG enkele bepalingen aangereikt ter aanvulling
hierop. Deze bepalingen zijn opgenomen in de verordening.
Voor een juist begrip treft u bijgaand de relevante termen
nog een keer aan:
- Raadplegend: het initiatief gaat uit van de raad.
- Raadgevend: het initiatief ligt bij kiesgerechtigde
burgers
- Correctiefhet referendum vindt plaats nadat de raad een
besluit heeft genomen.
- Niet-correctief: het referendum heeft plaats voordat de
raad een besluit neemt.
- Bindend (decisief)de raad mag de uitkomst van een
referendum niet naast zich neerleggen. Dat is in
Nederland niet mogelijk zolang er geen grondwetswijziging
met die strekking heeft plaatsgehad
- Adviserend: de raad heeft de vrijheid de uitkomst van een
referendum naast zich neer te leggen.
De Trw ziet alleen op raadgevende correctieve referenda.
