3. RISICO-INVENTARISATIE
3.1 Risicokaart Fryslan
3.2 Risicobeeld gemeente Leeuwarden
Een risico-inventarisatie is bedoeld om een inzicht en overzicht te krijgen van de fysieke risico's die de
bewoners en de bezoekers van de gemeente Leeuwarden lopen. Het resultaat van de inventarisatie
vormt een belangrijke basis voor de beleidsbeslissingen die zijn en zullen worden genomen in de
uitvoering van de brandweerzorg en rampenbestrijding in de gemeente Leeuwarden. De risico
inventarisatie kan ook worden gebruikt om de arbeidsomstandigheden van de
brandweermedewerkers optimaal in te richten. Immers, een overzicht van de aanwezige risico's geeft
aan waarmee de brandweer in een uitruksituatie kan worden geconfronteerd en waarop zij dus
voorbereid moet zijn. De Arbeidsomstandighedenwet stelt een goed beeld van de in het
verzorgingsgebied aanwezige risico's daarom verplicht.
De risico-inventarisatie is in eerste instantie gebaseerd op de -in het kader van het provinciale project
Partners in Preparatie (PiP) ontwikkelde- Risicokaart Fryslan. Een eerste versie van het gedeelte van
de kaart van de gemeente Leeuwarden is opgenomen in BIJLAGE 2. De Risicokaart Fryslan die wordt
beheerd door de Regionale Brandweer Fryslan, is in ontwikkeling wat betreft volledigheid en
operationele toepasbaarheid. De Risicokaart Fryslan en toegankelijk via het internet.2
De Risicokaart Fryslan kent een drietal categorieën:
1Risicoveroorzakende bedrijven (bedrijven waar met gevaarlijke stoffen wordt gewerkt,
vliegvelden etc)
2. Transportrisico's (vervoer van gevaarlijke stoffen over water, spoor, weg en door
buisleidingen)
3. Risico-ontvangers (stadions, ziekenhuizen en andere plaatsen waar veel mensen tegelijk
aanwezig kunnen zijn)
Ad 2. Op het gebied van verkeer en vervoer zijn voor de risicokaart de autowegen, de spoorwegen
en de vaarwegen van belang gelet op de mogelijkheid van ernstige ongevallen. Het risico van
vervoer per spoor is op te splitsen in incidenten op de spoorbaan (brand of ongeval in/met
goederen- of personentrein) en mogelijke conflicten op de aanwezige spoorwegovergangen
(aanrijdingen met personen of voertuigen). Met name incidenten op de spoorbaan kenmerken
zich vaak in een slechte bereikbaarheid. De specifieke risico's verbonden aan het vervoer van
gevaarlijke stoffen komen in paragraaf 3.2.6 aan de orde. Tot slot in deze paragraaf nog
aandacht voor het luchtverkeer. De aanwezigheid van de Vliegbasis Leeuwarden betekent
een verhoogd risico op dit gebied voor de gemeente Leeuwarden.
De Risicokaart Fryslan is nog niet geheel volledig. De voor het PreventieActiviteitenPlan (Prevap)
noodzakelijke inventarisatie van risicovolle gebouwen en inrichtingen wordt daarom mede gericht op
de completering van het risicobeeld in de gemeente Leeuwarden (zie 4.2. Preventie). Op basis van
de huidige inzichten is het volgende overzicht gemaakt.
3.2.1 Gebouwen en inrichtingen
Gebouwen en inrichtingen kunnen zowel risicodragers als risico-ontvangers zijn. Met name het aantal
aanwezige personen in combinatie met verminderde zelfredzaamheid is daarbij van belang.
Voorbeelden daarvan zijn de gezondheidszorggebouwen.
Voor gebouwen en inrichtingen is in de Handleiding Brandweerzorg3 aangegeven wat de opkomsttijd4
van de brandweer mag zijn om nog te kunnen spreken van een 'voldoende' brandweerzorgniveau (zie
tabel 1). Voor het rubriceren van de gebouwen en inrichtingen wordt daarom dezelfde indeling
gebruikt. In hoofdstuk 4.4 Repressie wordt vervolgens een vergelijking gemaakt tussen de werkelijke
opkomsttijden en de normtijden.
2 www.fryslan.nl
3 De Handleiding Brandweerzorg is in 1992 opgesteld door het ministerie van Binnenlandse Zaken en benoemt
opkomsttijden bij brand voor diverse typen bouwwerken.
4 De opkomsttijd is de tijd die verstrijkt tussen de melding van een incident en de aankomst van de brandweer.
BELEIDSPLAN BRANDWEERZORG EN RAMPENBESTRIJDING 2003-2006 VAN DE GEMEENTE LEEUWARDEN - november 2002
5
5 minuten
6 minuten
8 minuten
10 minuten
Wonen
oude bovenwoningen
tehuizen (zonder
beveiliging)
portiekflats
oude grote villa
historische
woongebouwen
overige
woongebouwen
Nvt
Gebouwen
logies zonder
beveiliging
tehuizen (verpleging,
oude beveiliging)
gezondheidsdiensten
oud gesloten
winkelcentrum
cellengebouw
overige gebouwen
gebouwen voor
doorvoer/gang van
weg- en luchtverkeer
gebouwen met slecht
brandwerende
compartimenten
hotel (totaal beveiliging)
kantoren
wetenschappelijk onderzoek
dierenverzorging
ontmoeting, sport en religie
industrie met uitzondering
van
Tabel 1. Opkomstnormen bij brand in (woon-) gebouwen.
Teneinde de situatie in Leeuwarden te kunnen beoordelen volgt hieronder een aantal voorbeelden
Opkomsttijd 5 minuten geldt voor: Wonen:
Bejaardentehuizen Greunshiem en Swettehiem en nagenoeg alle
etagewoningen in de binnenstad
Gebouwen: Gevangenis De Marwei en Huis van Bewaring Blokhuispoort en de
ziekenhuizen MCL Zuid en MCL Noord
Opkomsttijd 6 minuten geldt voor: Wonen:
Opkomsttijd 8 minuten geldt voor Wonen:
alle historische woongebouwen in de binnenstad en de portiekflats;
de vrijstaande woningen, de "rijtjeswoningen" en de galerijflats;
Gebouwen: de overheidsgebouwen en de scholen
Bijzonder kwetsbaar zijn de gebouwen met een onschatbare (cultuur-) historische waarde zoals het Fries Museum, de
Kanselarij, het Princessehof, de Grote Kerk, het Stadhuis en de Oldehove.
In dit verband wordt verwezen naar het Collegeprogramma 2002-2006, "Tijd voor schoonheid" waar de binnenstad de troefkaart
van Leeuwarden en het best bewaarde geheim van Nederland" wordt genoemd.
3.2.2 Evenementen en jaarlijkse activiteiten
Belangrijke evenementen die aanzienlijke veiligheidsrisico's met zich meebrengen zijn onder meer de
verschillende vormen van een Elfstedentocht, circussen, dansfeesten, voetbalwedstrijden van
Cambuur, de wielerronde van Nederland en de Warme Winternacht. De verschillende straatfeesten,
markten, braderieën en de bloemenmarkt op Hemelvaartsdag brengen de bereikbaarheid van delen
van de stad voor de hulpverleningsdiensten in het geding.
3.2.3 Uitval van voorzieningen
In tabel 2 is aangegeven wat de gevolgen kunnen zijn van eventuele storingen in de levering van
nutsvoorzieningen. Een belangrijk gegeven voor de hulpverleningsdiensten is dat bij de uitval van
telefonie (en in een groeiend aantal gevallen ook bij elektriciteit) de bevolking geen telefonische
melding kan doen van brand, ongelukken of andere incidenten.
Op zich levert de uitval van één van de nutsvoorzieningen niet direct een risico op voor de bevolking.
Voor bijzondere activiteiten en risicogroepen zijn veelal specifieke voorzieningen getroffen. Een
voorbeeld hiervan is een noodstroomvoorziening. Naarmate de uitval van een voorziening echter
langer duurt stapelen de gevolgen zich op.
BELEIDSPLAN BRANDWEERZORG EN RAMPENBESTRIJDING 2003-2006 VAN DE GEMEENTE LEEUWARDEN - november 2002
6
