Voorziening
kenschets van de situatie
gevolgen en risico's binnen de gemeente Leeuwarden
Telefonie
de burger kan geen (112-) melding meer doen van
branden of ongelukken
automatische meldingen komen niet meer binnen,
dus waar men leunt op doormelding gebeurt er
niets
vaste aansluitingen, mobiele telefonie en giraal
betalingsverkeer vallen uit
besturing van systemen op afstand komen stil te
liggen
gangbare procedures kunnen enigszins verstoord
raken (alarmering)
de bevolking maatschappij en de detailhandel en
dienstverlening zullen er 'last' van hebben
mogelijke problemen bij besturing op afstand van
verwerkingsprocessen, speciale aandacht voor
scenario's uitval telefonie in calamiteitenplannen is
dan essentieel
Elektriciteit
veel (automatiserings-)systemen, maar ook alle
huishoudens zijn afhankelijk van elektriciteit en
vallen uit
aanverwante systemen (telefoon, verwarming,
waterdruk/-afvoer en meer) zullen uitvallen
(grootschalige) voorlichting van de bevolking
stagneert omdat radio en televisie niet
functioneren
giraal betalingsverkeer komt stil te liggen
(pin/chipper)
afhankelijk van het weer en het moment zijn licht en
verwarming cruciale behoeftes
verhoogd brandrisico door andere licht- en
verwarmingsbronnen
na verloop van tijd kunnen problemen ontstaan met
de waterhuishouding
ongerustheid en mogelijk paniek door onwetendheid
beveiligings- en bewakingssystemen zullen mogelijk
uitvallen
Water
bij breuken in het waterleidingnet kunnen
gebieden een periode zonder water(druk) komen
te zitten
bij vervuiling van het drinkwater is de impact groot
(grote risicogroep en bijv. ziektegolf)
voor een kortere periode levert het wegvallen van
water geen directe gevolgen en risico's op
ook hier geldt: de maatschappij heeft er 'last' van
bluswatervoorziening wordt bemoeilijkt
Gas
drukverlies op gasleidingnet; geen directe impact
verwarming, koken en dergelijke valt stil
risico is het explosiegevaar door openstaande
gaskranen (na herstel) of vergiftiging door onzuivere
verbranding
afhankelijk van het weer zullen sommige
bevolkingsgroepen kwetsbaar zijn
Tabel 2. Effecten/gevolgen van uitval vitale voorzieningen.
Uitval van elektriciteit kan overigens ook invloed hebben op het functioneren van regelbare
kunstwerken (zoals bruggen) en zuiveringstechnische werken (rioolzuivering, persleidingen etc.)
3.2.4 Incidenten van buitenaf
Met incidenten van buitenaf wordt bedoeld dat elders incidenten plaats vinden die hun weerslag
kunnen hebben binnen de gemeente Leeuwarden. Het kan noodzakelijk zijn dat binnen de gemeente
dan maatregelen worden getroffen om de effecten van een dergelijk incident te "managen". In dit
verband wordt genoemd de mogelijkheid van een ernstige brand of explosie in een buurgemeente of
elders in de provincie waarbij de (giftige) rookwolken over Leeuwarden drijven.
Een ander voorbeeld is een zwaar ongeval met een bus, waarbij meerdere inwoners van Leeuwarden
zijn betrokken. Het is echter onmogelijk om de specifieke risico's van dit soort incidenten uitvoerig te
beschrijven. Vaak zal de nadruk komen te liggen op de gemeentelijke processen als nazorg, opvang
en voorlichting zoals vastgelegd in het gemeentelijk rampenplan.
3.2.5 Natuur en milieu
In dit verband wordt genoemd het risico van stormschade, hoge waterstanden en
(oppervlaktewater)vervuiling.
3.2.6 Gevaarlijke stoffen
Opslag en verwerking
Er bestaan negen klassen gevaarlijke stoffen. Bij de inventarisatie is gebleken dat van elke klasse wel
enige voorbeelden aanwezig kunnen zijn binnen de gemeente Leeuwarden. Soms in kleine
hoeveelheden (b.v. in opslag of tijdens bedrijfsprocessen), soms in grote hoeveelheden
BELEIDSPLAN BRANDWEERZORG EN RAMPENBESTRIJDING 2003-2006 VAN DE GEMEENTE LEEUWARDEN - november 2002
7
(b.v. tijdens transport). In tabel 3 staan de negen klassen beschreven en worden voorbeelden van
opslag en verwerking genoemd zoals ze (kunnen) voorkomen binnen de gemeente.
Klasse
Beschrijving
Toelichting en voorbeelden binnen de gemeente Leeuwarden
Klasse
1
Ontplofbare
explosieve stoffen
opslag van (consumenten-) vuurwerk, munitie, etc.
JNS Pyrotechniek, opslag van 30 tot 40 ton professioneel vuurwerk;
J.N. Schuurman BV, opslag van 900 ton consumentenvuurwerk;
Effectstraal 800 meter.
Klasse
2
Samengeperste/
vloeibare gassen
onder deze klasse gevaarlijke stoffen vallen de stofsoorten die onder druk worden
opgeslagen en vervoerd. Dit kunnen ook giftige (6) of brandbare (3/4) stoffen zijn
Opslag van LPG bij het ESSO tankstation bij MCL Zuid. Effectstraal 250 meter.
Opslag propaan bij verkooppunten
Diverse (ondergrondse) gasleidingen
Klasse
3
Brandbare vloeistoffen
licht ontvlambare stoffen zoals benzine
Benzinestations
opslag terpentine e.d. bij schildersbedrijven, etc.
ATOGLAS, opslag 160.000 liter MMA (zeer brandbare vloeistof),
Klasse
4
Brandbare vaste stoffen
stoffen die bij brand een uitstoot veroorzaken die schadelijk is voor mens en milieu,
bijvoorbeeld gewasbeschermingsmiddelen, bestrijdingsmiddelen en
kunstmeststoffen
kleinschalige opslag bij agrarische bedrijven (verspreid in buitengebied)
Klasse
5
Organische peroxiden
stoffen die sterk reageren op warmteverschillen (ontleden) en hevig kunnen
branden of exploderen doordat zij een teveel aan zuurstof bevatten
kleinere hoeveelheden bij schildersbedrijven, etc.
Vulcaan Meststoffen, 600 ton ammoniumnitraat.
Klasse
6
Giftige en infectueuze
stoffen
stoffen die ademhalingsproblemen en vergiftiging veroorzaken bij blootgestelden
in de omgeving
opslag diverse bestrijdingsmiddelen op diverse plaatsen, o.a. bij Weikoop
Klasse
7
Radioactieve stoffen
stoffen die radiologische straling uitzenden of radio-actieve besmetting kunnen
veroorzaken
kleinschalige toepassingen (tandartsen, RTD, etc.)
MCL Zuid gebruikt radio-actieve bronnen voor medische doeleinden.
Klasse
8
Bijtende stoffen
agressieve stoffen die bij aanraking huidirritaties of verminking veroorzaken (zuren
en logen)
diverse zuren in diverse hoeveelheden bij verschillende (bouw-)bedrijven
Friesland Coberco Dairy Foods gebruikt een installatie gevuld met 50 ton ammoniak.
Effectstraal 500 meter.
Klasse
9
Diverse gevaarlijke
stoffen
bij verschillende bedrijven liggen kleine hoeveelheden gevaarlijke stoffen. Te
noemen zijn onder meer fotoshops, drogisterijen apotheken (geneesmiddelen en
farmaceutica) en schoonmaakbedrijven. Ook asbest valt onder deze klasse
Tabel 3. Overzicht gevaarlijke stoffen (opslag en verwerking).
Vervoer gevaarlijke stoffen
De aan- en afvoer over de weg van de in tabel 3 genoemde stoffen brengt eveneens aanzienlijke
risico's met zich mee. Zo worden minimaal één maal per week de LPG stations in de gemeente
bevoorraad.
Met een frequentie van één maal per twee weken vaart een tanker met 800 ton vliegtuigbrandstof
door het Van Harinxmakanaal door Leeuwarden, komende van Lemmer richting Harlingen.
Voor de spoorbaan zijn in 2001 gegevens gepubliceerd in de zogenaamde Risicoatlas Spoor. De
gegevens beschrijven de situatie van 1998. Daaruit blijkt, dat in beginsel geen gevaarlijke stoffen per
spoor door of langs de gemeente Leeuwarden worden vervoerd.
Tenslotte worden de ondergrondse transportleidingen voor aardgas en brandbare vloeistoffen
genoemd.
BELEIDSPLAN BRANDWEERZORG EN RAMPENBESTRIJDING 2003-2006 VAN DE GEMEENTE LEEUWARDEN - november 2002
8
