4.5 Nazorg
Algemeen
Ernstige incidenten, zware ongevallen of rampen zijn ingrijpende gebeurtenissen in een mensenleven.
Zowel de hulpverleners als de slachtoffers en nabestaanden zullen deze gebeurtenissen adequaat
moeten kunnen verwerken. Nazorg is van groot belang voor een goede verwerking van de
gebeurtenissen. Recente (evaluaties van) rampen en zware ongevallen leren ons dat de bestrijding
maar een onderdeel is van de totale ramp.
Wat betreft de materiële zaken wordt al gauw na een gebeurtenis de hulp van verzekerings
maatschappijen ingeroepen. De Stichting SALVAGE is een samenwerkingsverband tussen (brand-)
verzekeraars, expertisebureaus en gecertificeerde reinigingsbedrijven. Deze landelijk werkende
organisatie verleent hulp aan gedupeerden in materiële zin.
De traumatische ervaring die slachtoffers ondergaan is moeilijk in te schatten. Meestal dringt de
betekenis pas later door. Op het moment zelf zijn hulpverleningsdiensten bezig met hun werk en is
iedereen hiervan onder de indruk. Na verloop van tijd start de bezinning en overdenking. Dit leidt
doorgaans tot vragen, onzekerheid en soms tot angst en ernstige psychische problemen. De
brandweer is in dit opzicht geen blijvend aanspreekpunt, maar verwijzing van gedupeerden moet
mogelijk zijn. Het Bureau Slachtofferhulp is een instantie waar slachtoffers naar kunnen worden
verwezen na een traumatische ervaring.
Naast de impact, die een incident heeft voor de directe slachtoffers, ontstaan in de omgeving ook
vragen. Soms is dit een aanleiding om voorlichting te geven, niet alleen over het incident, maar ook
over de bijdrage van de burger aan zijn eigen veiligheid.
Ook brandweermensen zijn niet van steen. Veel inzetten zijn routine, maar sommige gebeurtenissen
hebben ook impact in het korps. Uit onderzoeken blijkt dat de volgende gebeurtenissen in termen van
nazorg aandacht behoeven.
Dodelijke of ernstig gewonde slachtoffers, met name kinderen, bekenden of collega's.
Een gestrande reddingspoging of overlijden tijdens de redding.
Machteloos toe moeten zien.
Het bergen van een lijk.
Bij kleinere incidenten heeft de nazorg in hoofdzaak betrekking op de brandweerorganisatie. Het
materieel en materiaal wordt weer uitrukgereed gemaakt en het optreden wordt nog kort nabesproken.
Bepaalde inzetten wordt geëvalueerd en de leermomenten krijgen een vervolg, onder meer in
oefeningen. Evaluatie van de praktijk van alle dag moet een grotere plaats krijgen binnen de
brandweer (en andere hulpdiensten)30. Opleiding en oefening bieden weliswaar leermomenten, maar
waar de praktijk kennis oplevert, moet dit worden benut. Door nazorg op deze wijze in te zetten wordt
meer invulling gegeven aan het cyclisch karakter van de veiligheidsketen. De leermomenten van het
repressief optreden kunnen vooraan in de keten worden meegenomen.
Situatie en ontwikkelingen binnen de gemeente Leeuwarden.
Voor de nazorg van het materieel zijn afspraken gemaakt. Het uitruk-gereed maken van voertuigen en
materialen valt onder de verantwoordelijkheid van de bevelvoerder. Onderhoud en herstel van
gebruikte materialen wordt verzorgd door daarvoor aangewezen functionarissen.
Het nabespreken van inzetten vindt nog niet gestructureerd plaats. Door middel van evaluaties
moeten leermomenten in de veiligheidsketen én intern worden teruggekoppeld.
Enkele malen per jaar doen zich in Leeuwarden ongelukken of branden voor die een diepe indruk
achterlaten bij betrokkenen. Soms zijn dit incidenten met een impact voor de omgeving en soms zijn
dodelijke slachtoffers te betreuren.
30
Eindverslag Inspectieproject Brandweer, Arbeidsinspectie (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid), 2000.
BELEIDSPLAN BRANDWEERZORG EN RAMPENBESTRIJDING 2003-2006 VAN DE GEMEENTE LEEUWARDEN - november 2002 27
De wijze waarop hiermee wordt omgegaan en de wijze waarop hulp ingeroepen kan worden van het
Bedrijfsopvangteam (BOT) - is in een beschrijving vastgelegd.
Het BOT kan ook worden ingezet op verzoek van andere brandweerkorpsen in de Regio Fryslan.
Wat betreft de voorlichting en informatie richting (de omgeving van) gedupeerden kunnen enkele
aandachtspunten worden opgenomen in het nog op te stellen Voorlichtingsplan. Bij gewichtige
gebeurtenissen kan voorlichting aan doelgroepen worden gegeven, bijvoorbeeld in een wijkgebouw.
Beleidsbeslissingen
Een protocol wordt opgesteld voor de evaluatie van de inzet.
Nazorg aan de omgeving wordt ingebed in het nog op te stellen Voorlichtingsplan.
De organisatie en werkwijze van het Bedrijfsopvangteam wordt gecontinueerd.
BELEIDSPLAN BRANDWEERZORG EN RAMPENBESTRIJDING 2003-2006 VAN DE GEMEENTE LEEUWARDEN
- november 2002
28
