Schakelklassen
Met ingang van het schooljaar 2003 -
2004 is de Centrale Opvang gesloten
als gevolg van de grote daling van het
aantal leerlingen. De groep in
aanmerking komende leerlingen is te
klein en bovendien sterk gespreid,
hetgeen het blijvend financieren van
de Centrale Opvang financieel
onhaalbaar maakt.
Voortijdig schoolverlaten
Jaarlijks verlaten veel kinderen
voortijdig, dat wil zeggen zonder het
vereiste minimumniveau (een
startkwalificatie) het onderwijs. In
Leeuwarden gaat het (indicatief) om
ongeveer 95 leerlingen per jaar.
In 1999 is de gemeente (in het kader van het RMC-beleid) projectmatig begonnen met het ontwikkelen
van een 'sluitende aanpak' voor jongeren van 12 tot 23 jarigen. In het schooljaar 2002 - 2003 zijn 135
leerlingen bij het RMC aangemeld, waarvan 22 van allochtone herkomst. In voorgaande jaren lag het
aantal allochtone leerlingen aanzienlijk hoger: toen was één op de drie aangemelde leerlingen van
allochtone herkomst.
Door de Vrije Universiteit heeft in 2001 een evaluatie plaatsgevonden. De conclusies waren redelijk
positief. De gemeente is op de goede weg, al zijn er wel verbeterpunten te noemen zoals
dagbesteding voor 17 - 23-jarigen, een groepsvorm voor observatie, een vorm van schuldsanering en
vormen van begeleid wonen.
Maatschappelijke opvang/vrouwenopvang en verslavingszorg
De omvang van de problematiek op het terrein van Maatschappelijke Opvang, Vrouwenopvang en
verslavingszorg neemt toe. Dit blijkt uit het feit dat instellingen regelmatig 'nee' moeten verkopen.
Daarnaast neemt ook de complexiteit van problemen toe. Zowel voor de Maatschappelijke Opvang als
de Vrouwenopvang blijkt dat mensen in toenemende mate naast geweldsproblemen of
huisvestingsproblemen, ook psychische problemen, verslavingsproblemen en schulden hebben. Bij de
verslaafden is een toename van cliënten met een zgn. dubbele diagnose problematiek (verslaafd en
psychiatrisch) te zien. Leeuwarden heeft te maken met een harde kern van harddrugsverslaafden, die
steeds meer overlast veroorzaakt.
Voor Leeuwarden is op basis van onderzoek van Bureau Intraval (2003) de volgende omvangindicatie
te geven: ongeveer 200 mensen zijn dakloos en circa 400 mensen zijn harddrugsverslaafd. Wat betreft
woonproblemen wordt een schatting gemaakt van 1000 gevallen voor Fryslan en voor de crisisopvang
1100 gevallen. De doorstroming in de maatschappelijke opvang is niet bekend. Een systeem voor
gestandaardiseerde intake en een klantvolgsysteem is in ontwikkeling.
Overzicht van de beschikbare capaciteit:
aantal plaatsen in de dak- en thuislozenopvang
292
aantal plaatsen in crisisopvang
55
het aantal plaatsen voor woonondersteuning
voor cliënten van de MO-instellingen
118
aantal plaatsen vrouwenopvang
30
aantal opvangplaatsen jeugdige prostituees (Asja)
10
Huiselijk geweld
Uit een grootschalig landelijk onderzoek van het ministerie van Justitie (1997) blijkt dat ruim een kwart
van de ondervraagden ooit dagelijks of wekelijks te maken heeft gehad met huiselijk geweld. Uit
Concept MOF Leeuwarden 2005-2009
22
aangiften bij de politie blijkt dat één op de vijf aangiften van geweld onder de noemer van huiselijk
geweld valt. In Leeuwarden is men begin 2004 gestart met de ontwikkeling van een uitgebreide
registratie van aangiften specifiek gericht op huiselijk geweld.
Vanaf 1 januari tot en met augustus 2004 zijn er bij de politie 118 meldingen van huiselijk geweld
geregistreerd. De eerste door het Openbaar Ministerie (OM) verrichte meting op 1 april 2004 laat zien
dat bij de politie vanaf
1 januari 2003 242 meldingen zijn binnengekomen. In 138 gevallen werd aangifte gedaan.
Er zijn 83 Processenverbaal ingestuurd naar het OM. Door het OM is in 29 zaken de beslissing om te
dagvaarden genomen en werd aan 3 verdachten een transactie aangeboden. Door de rechtbank
werden in 2003 twee zaken afgedaan, beide met een geldboete. De overige zaken waren op het
meetmoment nog in behandeling. De reclassering heeft 19 vroeghulpverzoeken gekregen. In 8
gevallen werd vroeghulp verleend. Verder kreeg de reclassering 48 verzoeken tot het opstellen van
een voorlichtingsrapportage. In 25 gevallen werd een voorlichtingsrapportage opgesteld. De overige
zaken waren op het meetmoment nog in behandeling. Bij Bureau Slachtofferhulp zijn 17 meldingen
binnengekomen en bij het Algemeen meldpunt kindermishandeling 59 meldingen. De ambulante
forensische psychiatrie heeft 47 casussen gehad en het Algemeen maatschappelijk werk 140.
Pas over enkele jaren kunnen conclusies uit de registraties worden getrokken.
Inburgering en Integratie
Integratie
Van de inwoners van Leeuwarden is per 1 januari 2004 14% niet-westerse allochtoon (zelf of ouders
niet in het "rijke Westen" geboren) (12.500) en 5% (4.500) westerse allochtoon (zelf of ouders
geboren in West-Europa, Noord-Amerika of Australië/Japan). Het integratiebeleid van de gemeente
Leeuwarden is neergelegd in de beleidsnotitie "Integratie in multicultureel Leeuwarden". Uit de
Evaluatie van het integratiebeleid Leeuwarden (februari 2002) blijkt dat in 4 wijken van Leeuwarden
meer dan 20% van de bevolking een 'niet westers allochtoon' is In de wijken Bilgaard en Vrijheidswijk
ligt dat percentage op 32 respectievelijk 38. De allochtone groepen zijn verhoudingsgewijs jong; het
opleidingsniveau ligt lager dan gemiddeld en de werkloosheid verhoudingsgewijs hoger.
Uit "Actuele ontwikkelingen op de Leeuwarder arbeidsmarkt" (april 2002) blijkt dat van het aantal
allochtonen slechts een klein deel uit de "traditionele landen Turkije, Marokko, Suriname en de
Antillen komt: 3,6%-punt. Dit komt doordat het aanbod van arbeidskrachten in Leeuwarden altijd ruim
is geweest, waardoor er weinig gastarbeiders naar deze stad zijn getrokken. Leeuwarden heeft met
10,6% wel veel allochtonen uit andere (nieuwe) landen van herkomst, zoals voormalig Joegoslavië,
Irak, Iran en Somalië.
Tevens bleek uit de genoemde arbeidsmarktschets dat groepen met een andere dan de Nederlandse
nationaliteit mede hebben geprofiteerd van de werkloosheidsdaling tot 2002. Van 1077 ingeschreven
niet-werkende werkzoekenden in 1998 tot 680 in 2002 (hierbij is alleen naar de nationaliteit van de
betrokkene zelf gekeken!). Deze daling is ongeveer even sterk als de daling onder mensen met de
Nederlandse nationaliteit. De werkloosheid onder niet-westerse allochtonen ligt ongeveer dubbel zo
hoog als die onder westerse allochtonen en autochtonen.
In vervolg op de recente omslag in het integratiebeleid van het Rijk en gebruik makend van de
resultaten van de Evaluatie van het integratiebeleid in Leeuwarden worden plannen ontwikkeld om te
komen tot een nieuw lokaal integratiebeleid.
Inburgering
Het Leeuwarder beleid ten aanzien van inburgering is gericht op het bevorderen van de
zelfredzaamheid en participatie in de Nederlandse samenleving door zowel nieuwkomers als
oudkomers een passend inburgeringtraject aan te bieden. Daar waar nodig en mogelijk wordt het
traject duaal ingericht, dat wil zeggen dat verschillende trajectonderdelen gelijktijdig en in onderling
verband worden uitgevoerd.
In 2002 werden 127 inburgeringtrajecten voor nieuwkomers uitgevoerd, in 2003 waren dat er 161 en
voor 2004 wordt geschat dat dit er 160 zullen zijn. Voor inburgering oudkomers wordt voor 2004
ingezet op 80 duale trajecten voor bijstandsgerechtigde oudkomers en op 50 trajecten
opvoedingsondersteuning en ouderparticipatie voor oudkomers zonder uitkering (allochtone vrouwen).
Vanaf 2006 zal een nieuwe wettelijke regeling gelden voor inburgering van zowel nieuwkomers als
Concept MOP Leeuwarden 2005-2009
23