5
Voordelen: budgettair in principe ongeveer neutraal, onmiddellijke verbetering van de
aantrekkelijkheid van het gebruik van de kraakperswagen en daarmee verbetering van de
gescheiden inzameling.
Nadelen: demotiverend voor de verenigingen die het OPK laten brengen; bij massale
overschakeling waarschijnlijk toch hogere kosten.
b. Forse verhoging van de subsidie voor het gebruik van kraakperswagen met bijna twee eurocent,
dusdanig dat de netto-opbrengst stijgt naar 4 eurocent, dus gelijk aan variant b, echter te betalen
uit een budgetuitbreiding. Daarnaast bevriezing van de subsidie voor 'laten brengen'.
Inzamelmethode
Opbrengst/kq (afgerond)
Halen met kraakperswaqen:
€0,04
Laten brengen naar container door de burqer zelf
€0,05
Halen met eigen vervoer, vervolgens naar container
€0,05 (nog af: eiqen kosten vervoer)
Voordeel: onmiddellijke verbetering van de aantrekkelijkheid van het gebruik van de
kraakperswagen en daarmee verbetering van de gescheiden inzameling.
Nadeel: verhoging van de uitgaven voor OPK, wat echter door de verbetering van de gescheiden
inzameling naar verwachting deels wordt ondervangen door een besparing op het restafval. De
bevriezing van de subsidie voor 'laten brengen' betekent pas op wat langere termijn een
bezuiniging aangezien de subsidie niet jaarlijks wordt geïndexeerd en het te hopen valt dat het
huidige subsidieniveau nog enige tijd niet verhoogd hoeft te worden.
In alle varianten moet overwogen worden om met de opbrengst van de nieuwe ondergrondse
papiercontainers (deels) de verminderde hoeveelheid OPK te vergoeden als gevolg van de plaatsing
van de ondergrondse containers. De verenigingen hebben daar nadrukkelijk om gevraagd in
overleggen in oktober 2003 en maart 2004.
In alle varianten moet het knelpunt inzamelvergunningen worden opgelost. De effectiviteit hiervan
moet echter niet overschat worden. Nog afgezien van de ambtelijke capaciteit is de handhaving van
de vergunningen een probleem. Die is eigenlijk alleen mogelijk op basis van klachten van burgers. En
het vinden van effectieve sancties is niet eenvoudig. Zowel het intrekken van de vergunning als een
financiële sanctie (boete) zal mogelijk leiden tot een afname vam het enthousiasme van de getroffen
verenigingen.
Algemene informatie over optie II en lil:
inzet minicontainers, inzameling al of niet in samenwerking tussen verenigingen-Omrin
Algemeen geldend voor de opties II én III is het volgende.
Omrin heeft op ons verzoek een offerte uitgebracht, waar vervolgens uitgebreid over is onderhandeld.
In de offerte worden twee opties uitgewerkt die berusten op de inzet van minicontainers in alle
huishoudens in de laagbouw, ca. 25.000. In Heerenveen heeft Fryslan Miljeu een proefproject met dat
systeem uitgevoerd met een dusdanig succes dat Heerenveen dat systeem nu algemeen invoert. De
groei van de gescheiden inzameling van OPK bedraagt ongeveer 20%. Het is overigens geen nieuw
systeem, er zijn meer gemeenten die dat systeem hebben ingevoerd, zoals Assen. Ook daar heeft het
geleid tot een aanzienlijke verbetering van de gescheiden inzameling. Het is echter van belang op te
merken dat deze gemeenten minder stedelijk van karakter zijn dan Leeuwarden. Het is de vraag in
hoeverre huishoudens in een meer stedelijke omgeving bereid zijn de minicontainers in huis te
nemen. In Heerenveen weigerde slechts ca. 5% van de huishoudens de minicontainer, in Leeuwarden
zou dat aanzienlijk meer kunnen zijn. Omrin is daar zeer optimistisch over, naar onze overtuiging te
optimistisch. Niet-deelnemende huishoudens kunnen natuurlijk altijd terecht bij de onder- en
bovengrondse containers.
Een belangrijk voordeel van deze opties is, dat Omrin Miljeu zelf het grootste belang heeft bij een
geslaagde invoering, omdat het bedrijf er door de invoering van een gestaffeld tarief (hoger tarief
naarmate meer OPK wordt ingezameld) pas bij een flinke groei van de gescheiden inzameling echt
aan gaan verdienen.
Een ander voordeel van beide opties is dat er geen kraakperswagens maar zijbeladers nodig zijn,
waarmee ze meer op de toekomst zijn toegesneden. De inzet van deze wagens is gegarandeerd,
tegen veel lagere kosten: €0,025 per kg in plaats van €0,048. Vooral hierdoor zijn de offertes
interessanter geworden dan verwacht, ook voor de inzamelende verenigingen. De oorzaken van deze
veel lagere transportkosten zijn:
- De coördinatie van de inzet van deze wagens vindt niet meer provinciebreed plaats door de
papaierecycler Leo Reitsma, maar uitsluitend op de gemeente Leeuwarden gericht door Omrin,
wat leidt tot meer doelmatigheid.
- Leo Reitsma hanteert een uniform tarief voor alle gemeenten, Omrin berekent alleen de kosten
voor de inzet in de gemeente Leeuwarden, met veel kleinere rij-afstanden.
Deze lagere transportkosten vormen een belangrijke oorzaak van de financiële aantrekkelijkheid van
de beide opties.
Eveneens in beide opties worden de minicontainers uitsluitend in de laagbouw ingezet, maar krijgt
Omrin tevens het recht op inzameling in de hoogbouw. Hiertoe worden 20 ondergrondse containers
ingezet (een gedetailleerd plaatsingsplan is aanwezig en kan ingezien worden).
De opbrengst van het OPK wordt deels bestemd voor de gemeente en deels voor Omrin. Ook daarbij
is sprake van een bonussystematiek: in 2003 is 4700 ton OPK door de verenigingen ingezameld. De
opbrengst tot 4700 ton gaat volledig naar de gemeente (dat is nieuw), de opbrengst daarboven gaat
volledig naar Omrin. De gemeente betaalt Omrin daarentegen als tarief voor de inzameling een
gestaffeld tarief per kg, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen de inzameling tot 4700 ton (laagste
tarief), tussen de 4700-5500 ton 0,01/kg meer), tussen de 5500-6500 ton (€0,005/kg meer) en voor
elke kilogram boven de 6500 ton (€0,01 meer).
De papieropbrengst >4700 ton gebruikt Omrin ter dekking van de investeringen in ondergrondse
containers en minicontainers. Deze worden geschat op ca. €360.000. Indien na afloop van het
eventuele contract, waarbij Omrin opteert voor een periode van vijfjaar, de investeringen terug zijn
verdiend -dat hangt dus af van de resultaten én van de marktprijs voor OPK- is Omrin akkoord met
een wijziging van deze regeling in een eventuele tweede contractperiode, waarbij de gemeente de
helft van de opbrengst >4700 ton ontvangt. Een dergelijke voorwaarde wordt in het eventuele contract
opgenomen. Dat leidt tot een aanzienlijke besparing in een eventuele tweede contractperiode.
Verder geldt voor beide opties dat:
- Omrin een vierwekelijkse inzameling oftewel 13 maal per jaar garandeert.
- Omrin de meer praktisch gerichte voorlichting (inzameldata enz.) uitvoert en betaalt.
- Omrin verantwoordelijk is voor het uitvoeringsoverleg met de verenigingen.
- De opbrengst van de ca. 65 huidige ondergrondse en bovengrondse containers, van de inzameling
binnenstad, van de Retourette e.d. blijven bij de vaststelling van de opbrengsten via Omrin geheel
buiten de berekeningen voor de hoogte van de staffel.
- De respons van de eventuele overblijvende 'brengverenigingen' wordt (vanzelfsprekend) niet in de
staffel meegenomen, maar wel komt de papieropbrengst >4700 ton geheel ten goede aan Omrin.
Ook als een deel daarvan afkomstig is van deze 'brengverenigingen'.
- De noodzaak tot herziening van de inzamelvergunningen voor de verenigingen wordt minder groot.
Het doel hiervan in optie I is een disciplinering van de verenigingen. Deze wordt nu op andere wijze
bereikt.
- De door de gemeente te betalen tarieven worden lopende de contractperiode van vijfjaar niet
verhoogd (ook geen indexering!).
Indien een keus voor één van beide opties wordt gemaakt zal de invoering niet eerder dan in 2006
kunnen plaatsvinden. Er zal zorgvuldig overleg met de verenigingen plaats moeten vinden.
Volledigheidshalve vermelden wij nog het volgende.
Op grond van de gemeentelijke inzamelplicht voor huishoudelijk afval zoals vastgelegd in de Wet
milieubeheer, op grond van de aanwijzing van Fryslan Miljeu als inzamelaar van het huishoudelijk
afval in de Algemene Plaatselijke Verordening en op grond van het feit dat het om een 'eigen bedrijf
gaat (de gemeente is aandeelhouder) is het op grond van de EU-regels niet noodzakelijk de
papierinzameling openbaar aan te besteden.
Optie II: minicontainers, inzameling door Omrin en verenigingen
De gemeente betaalt een hoger tarief naarmate meer OPK wordt ingezameld:
Tot 4700 ton: 0.065/kg (oftewel bijna het hele huidige maximale subsidiebedrag)
Van 4700-5500 ton: 0,075/kg
Van 5500-6500 ton: 0,081/kg
