Handhavingsverordening Met werk en bijstand
Algemene toelichting.
Inleiding.
Artikel 8a van de wet luidt als volgt:
"De gemeenteraad stelt in het kader van het financiële beheer bij
verordening regels voor de bestrijding van het ten onrechte ontvangen van
bijstand alsmede van misbruik en oneigenlijk gebruik van de wet".
Afgezien van de korte bepaling van artikel 8a van de wet zijn er geen
nadere aanduidingen over wat er precies in de verordening moet worden
geregeld. Van belang is echter wel dat met de invoering van de Wet
gemeenten 100% financieel verantwoordelijk zijn geworden voor de bijstand,
wat als prikkel ervaren zal worden om meer aandacht te besteden aan
handhaving. Aan de andere kant is adequaat handhaven zeer tijdrovend. Het
zoeken naar methoden om zo effectief en efficiënt als mogelijk te handhaven
ligt voor de hand.
Hoogwaardig handhaven.
Teneinde de kwaliteit van het handhaven te verbeteren, past Leeuwarden
sinds 2001 de werkwijze van de Hoogwaardige handhaving toe. Het
uiteindelijke doel van het hoogwaardig handhaven is dat de belanghebbende
de wet- en regelgeving uit zichzelf naleeft. Om dit te bereiken wordt
gebruik gemaakt van een aantal samenhangende maatregelen op het gebied van:
het vroegtijdig informeren van de klanten over de regelgeving, zodat een
juist beeld ontstaat van de rechten en plichten in de bijstand en
daarmee ook de verwachtingen;
het bevorderen van de acceptatie van de wet- en regelgeving en de
daaruit voortvloeiende controlepraktijk door de dienstverlening te
optimaliseren en onnodige belemmeringen weg te nemen;
het toepassen van het principe van controle op maat; een vroegtijdige
detectie en afhandeling van signalen zal klanten het gevoel geven dat er
voldoende hoge pakkans bestaat;
daadwerkelijke sanctionering; deze dient dusdanig te zijn dat de klant
de sanctie proportioneel en ook als afschrikwekkend ervaart.
De kunst van hoogwaardige handhaving is om preventieve en repressieve
elementen in samenhang uit te voeren, zodat ze elkaar wederzijds
versterken
Artikelgewijze toelichting.
Artikel 1 Begripsbepalingen.
In dit artikel worden de begrippen die in deze verordening worden
gehanteerd nader verklaard. En voor zover begrippen niet worden verklaard,
wordt aansluiting gezocht bij gelijkluidende omschrijvingen in de wet en de
Algemene wet bestuursrecht
sub e. fraude.
De gemeente wordt voor het verkrijgen van inlichtingen en informatie van
belanghebbende meer en meer afhankelijk van de ketenpartners. Van belang
daarbij is ook het verbod op meervoudige uitvraag van gegevens. Tot fraude
moet dan ook niet alleen worden gerekend het verstrekken door
belanghebbende van onjuiste of onvolledige inlichtingen aan het college,
maar ook de onjuiste of onvolledige inlichtingen die het college verkrijgt
via de ketenpartners. Dit alles uiteraard binnen de grenzen van het
bepaalde van de Wet Bescherming Persoonsgegevens
Raadsbesluit xxxxx, nr xxxxx Bekendmaking xxxx
4
Handhavingsverordening Wet werk en bijstand
Artikel 2 Toepassingsbereik.
Dit artikel geeft aan wat de strekking van deze verordening is. Met andere
woorden wat wordt er geregeld. Voor een toelichting wordt verwezen naar de
algemene toelichting.
Artikel 3 Doelstelling.
De doelstelling van handhaving is tweeledig. Enerzijds gaat het om de
naleving van wet- en regelgeving, maar anderzijds is het in stand houden
van het maatschappelijke draagvlak ook van belang. Immers de
geloofwaardigheid van de lokale overheid is in het geding als er niet
adequaat wordt omgegaan met gemeenschapsgelden.
Artikel 4 Uitgangspunten.
Wanneer er invulling wordt gegeven aan het handhavingsbeleid zal er
rekening worden gehouden met de hier vermelde uitgangspunten. Essentieel
bij deze uitgangspunten is het gegeven dat er in de wet nadrukkelijk is
aangegeven dat de rechten en plichten twee kanten van dezelfde medaille
zijn. Ook de gemeente onderschrijft deze invalshoek. Het recht op uitkering
is altijd verbonden aan de plicht zich in te zetten om weer onafhankelijk
van de bijstand te worden. Daarnaast is het van belang om te vermelden dat
bij het streven naar een rechtmatige, doelmatige en doeltreffende
uitvoering van het bijstandsbeleid er, voor wat betreft de inzet van de
handhavingsinstrumenten, voortdurend een evenwichtige afweging tussen de
uitgangspunten noodzakelijk is.
Artikel 5 Werkwijze.
Om de naleving van de wet- en regelgeving te realiseren wordt de werkwijze
van het hoogwaardig handhaven gehanteerd. Hoogwaardig handhaven gaat er
vanuit dat de naleving van wet- en regelgeving spontaan wordt bevorderd
als
de belanghebbende goed geïnformeerd is met betrekking tot de
regelgeving en de daarin opgenomen rechten en plichten;
de uitvoeringsorganisatie zo weinig mogelijk organisatorische en
procedurele drempels opwerpt, zodat de belanghebbende de regelgeving
en de controlepraktijk die eruit voortvloeit kan accepteren;
ingeval van overtreding van de regels de gevoelsmatige pakkans
voldoende hoog is; dit kan worden bereikt door het controle op maat
principe: hoe meer risico des te intensiever de benodigde controle;
een opgelegde en uitgevoerde sanctie proportioneel is maar ook
voldoende preventief werkt.
De wijze waarop de gemeente, bovenstaande onderdelen in onderlinge
samenhang uitvoert, wordt door het college in beleidsregels geformuleerd.
Artikel 6 Aangifte bij het Openbaar Ministerie.
Onder de Algemene bijstandswet had de gemeente de verplichting om proces
verbaal op te maken als het benadelingsbedrag hoger was dan 6000,--.
Onder de wet blijft deze aangiftegrens bestaan.
Artikel 7 Uitvoering.
Uiteraard is het college verantwoordelijk voor de uitvoering van de
verordening. Indien noodzakelijk kunnen daarvoor nadere regels worden
opgesteld. Het gestelde in het derde lid heeft betrekking op de zogenaamde
"hardheidsclausule". Een dergelijke bepaling wordt in de verordening
opgenomen om het college enige vrijheid te geven bij het toepassen van de
Raadsbesluit xxxxx, nr xxxxx Bekendmaking xxxx
5