- 2 -
In de westgevel komt zeer veel kleine steen voor, ook aan
de zuidzijde. En deze kleine steen zit vol scheuren, kleine
zowel als grote en behalve scheuren treffen we ook buiken,
losse stenen, losse stukken muur enz. De oorzaak? Men heeft de
beide gevels aan de regenzijde destijds voorzien'van een nieuwe
mantel - de kern van de muur bleef dezelfde. En tengevolge van
inwatering, vorst en verwering is nu deze mantel losgeraakt van
de kern van de muur - met aile gevaren daarvan. Niet voor niets
staat er aan de torenvoet een hek en is een deel van het kerk-
hof afgeschutHet bordje, dat voor vallende stenen (en pannen!)
waarschuwt, is ook nog nodig al heeft men het luiden van de
klok reeds gestaakt.
De restauratie van de toren wordt als volgt gedacht.
De gehele toren zal in de steigers gesteld moeten worden. Op
blad 3 is te zien welk deel van de westgevel in kleine steen
is gemetseldneze losse mantel zal verwijderd moeten worden
en vervangen door kloostermoppen.
Op blad 2 is aangegeven welk deel van de huidige mantel ken-
nelijk los zit. Dit is meer dan de helft van de totale klein-
steenmantel. Daarbij komt nog, dat in het overige deel veel
losse voegen aanwezig zijn - en zowel de steensoort als de
maat daarvan het verkrijgen van het juiste verband met de kern-
muur moeilijk maakt.
En tenslottede kleur van de kleine steen bederft veel. Zo-
doende zal het er practisch op neerkomen, dat de westgevel voor
3/4 ingrijpend moet worden hersteld, voor wat betreft de bui-
tenmantel en de verankering daarvan, die bijzondere aandacht
verdient. Een verankering o.m. te bewerkstelligen door zwaluw-
staatvormige platte betonelementen, verdient verre de voorkeur
boven ijzerwerk. De ijzeren ankers worden alleen daar toege-
pastwaar houtconstructie en muren onderling verbonden moeten
worden.
ftQQPdgevel - eveneens op blad 4 weergegeven - zal op ge-
lijksoortige wijze moeten worden gerestaureerd - hetgeen zich
voornamelijk zal beperken tôt het gedeelte muurwerk rond het
galmgat en de torenvoet. In totaal hierbij te rekenen op 30 m2„
De zuidgevel - op blad 5 weergegeven - verkeert evenals de
westgevel in zeer slechte staat. De mantel ziet er als Craque-
le-werk uit t.g.v. inwatering, vorst en verwering. Van onder
tôt boven zal hier een ingrijpende herstelling nodig zijn.
De oostgevel - blad 5 - vraagt behalve bij de aansluiting
aan de zuidgevel plaatselijke herstelling. Dit zal zich kunnen
beperken tôt 5 m2 grondige herstelling en verder controlerend
onderhoudswerk.
De klankborden vragen rondom vernieuwing.
pannendak vraagt wat de pannen betreft grondig herstelj
de zwarte muldenpannen horen hier niet thuis, ontbreken op
verschillende plaatsen en zorgen zodoende thans voor ongewenste
inwatering. Het valt dan ook te verwachten, dat het dakhout
panlatten enz.) in belangrijke mate vernieuwd zal moeten wor
den.
"De"
