Opinierend onderwerp: Verkiezingen - wijze van stemuitbreng
de aanleiding
De gemeente Leeuwarderadeel maakt bij verkiezingen tot nu toe gebruik van de stembiljetten.
In den lande is het electronische stemmen onderhand een vertrouwd begrip; de meeste
gemeenten zijn hiertoe reeds overgegaan. Inmiddels heeft meer dan 80% van de gemeenten de
stemmachine in gebruik. Een zevental gemeenten stemt met de stem-pc.
De voordelen van electronisch stemmen zijn met name een nauwkeurigere manier van
stemmentelling, de snellere verkrijging van de einduitslag en de mogelijkheid van een
gelijktijdig te houden referendum of andere verkiezing.
het doel van de bespreking
Aan de hand van uw keuzes met randvoorwaarden kunnen tijdig nadere voorbereidingen in
gang worden gezet, waaronder mogelijke aankoop van apparatuur, installatie van software en
opleiding van de personen in geval van de keuze voor electronisch stemmen.
Personele bezetting
Door ervaringen bij voorgaande verkiezingen wordt geadviseerd de kwaliteit van de personele
bezetting van het stembureau door uw keuze voor de wijze van stemmen niet in het gedrang te
laten komen. Bij een volgende verkiezing is een gelijke bezetting aan die van de voorafgaande
verkiezingen een must, echter met vooraf vastgelegde blokuren voor de stembureauleden.
Door aanwij zing van een plaatsvervangend voorzitter van het stembureau is de continui'teit bij
afwezigheid van de voorzitter gewaarborgd.
Sinds de verruimde openstelling van de stembureaus (open van 07.30 tot 21.00 uur) is
uniformiteit gewenst; ook om de stembureauleden niet te overbelasten.
1. handhaving handmatig stemmen of keuze voor electronisch stemmen
De grootte van de stemdistricten en de wijze waarop de kiesgerechtigden hun stem kunnen
uitbrengen zijn van invloed op de wijze hoe door de kiezers de stembureaus worden ervaren
(de drukte/doorloop van de kiesgerechtigden).
De geautomatiseerde stemwijze heeft een aangetoonde feilloze verwerking van de stemmen en
heeft een kortstondiger moment tot de einduitslag.
De handmatige nostalgische wijze levert in de praktijk een snellere doorstroming op tijdens "de
piekuren" (meerdere stemhokjes beschikbaar); bij electronisch stemmen dienen de
kiesgerechtigden de stem een voor een uit te brengen. Bij een eventueel referendum op de dag
van de verkiezing bieden beide electronische stemsystemen de mogelijkheid tot verwerking van
het referendum op hetzelfde systeem van de reguliere verkiezing van die dag.
2. stemmachine of stemcomputer
De gemeente Rotterdam heeft in 2001 een uitgebreid onderzoek verricht naar de voor- en
nadelen van de stemcomputers en stemmachines. De gemeente Rotterdam heeft uiteindelijk
gekozen voor stemmachines. Bijgaand treft u dit rapport aan.
De gemeente Franekeradeel heeft gekozen voor het stemmen via stemcomputers. De motivatie,
die heeft geleid tot het besluit is eveneens bijgevoegd.
De software van stemcomputers vereist, dat er per stemdistrict 2 ongebruikte computers per
stem-unit worden gebruikt, waarvan het merk is goedgekeurd door het ministerie van
Pag. 1 van 4
