Bgemeente
LEEUWARDERADEEL
Aan de raad van de gemeente
Nr. 2004/50 Leeuwarderadeel
Onderwerp samenwerking op het terrein
van de WWB c.a.
Stiens, 28 juni 2004
Inleiding
Sedert 1965 voeren de gemeenten de Algemene bijstandswet uit. Voor 1965 was er sprake
van "armenzorg", gebaseerd op de Armenwet. Bij de invoering van de Algemene bijstands
wet werd de gemeenten opgedragen om "degenen die niet kunnen voorzien in de noodzake-
lijke kosten van het bestaan" bijstand te verlenen.
De bijstandsuitkering konden bij het Rijk voor 90% worden gedeclareerd en de gemeenten
liepen dus weinig financieel risico. In de loop van de jaren zijn veel wijzigingen in de wetge-
ving aangebracht, wat met name te maken had met een gestage toeloop van uitkeringsge-
rechtigden en het inkrimpen c.q. intrekken van werkloosheidsregeling (bijv. de WWV). De Al
gemene bijstandswet kreeg in de loop van de tijd (met name eind zeventiger en begin tachti-
ger jaren van de vorige eeuw) steeds meer het karakter van een werkloosheidsregeling dan
van een "vangnet".
Doordat een steeds groter beroep op de algemene bijstandswet werd gedaan stegen logi-
scherwijs ook de uitgaven. Voor het Rijk was dit aanleiding om de gemeenten steeds maar
weer met voorschriften in de steer van rechtmatigheid te confronteren, waardoor uiteindelijk
sprake was van een doolhof van uitvoeringsvoorschriften. Daarnaast werden diverse maat-
regelen genomen om het aantal uitkeringsgerechtigden te beperken. Het zal duidelijk zijn dat
de gemeenten (grote zowel als kleine) zo langzamerhand door de bomen het bos niet meer
zagen. Enerzijds moesten uitkeringen tijdig worden verstrekt en moesten de uitkeringsge
rechtigden worden gecontroleerd en anderzijds moest een stevige verantwoording plaatsvin-
den richting het Rijk.
Omdat alle partijen het er uiteindelijk over eens waren dat het zo niet langer kon, is in 1994
een eerste aanzet gegeven om de gemeenten meer verantwoordelijkheden op dit terrein te
geven: de bijzondere bijstand werd gedecentraliseerd en maakte geen deel meer uit van het
controleprotocol van het Rijk. Verder werd in 1996 een (nieuwe) Algemene bijstandswet in-
gevoerd, waarin werd bepaald dat de gemeentelijke verantwoordelijkheid (vooral in beleids-
matig opzicht) werd vergroot.
Tenslotte is er dan, per 1 januari 2004, de invoering van de Wet werk en bijstand, die de ge
meenten zowel beleidsmatig als financieel verantwoordelijk maakt voor het verstrekken van
uitkeringen en de reintegrate van werkloze uitkeringsgerechtigden.
Samenwerking
Voorafgaand aan de invoering van de (nieuwe) Algemene bijstandswet in 1996 werden de
gemeenten geconfronteerd met de vraag op welke manier de beieidsmatige kant van de
1
