Aanbevelingen met betrekking tot het verhalen van
kosten:
Aanbevelingen met betrekking tot gronduitgifte:
De Wet voorkeursrecht Gemeenten en onteigening zijn ook goede instrumenten om grond te
verwerven. Het voorkeursrecht is een prima instrument om grond op langere termijn te
verwerven en speculatie tegen te gaan. Wei moet de gemeente rekening houden met de lange
procedures en de wettelijke vereisten voor het vestigen en aanhouden van een voorkeursrecht.
De betrokken grondeigenaren worden met de WvG in een positie gedwongen dat ze met de
gemeente moeten praten en kunnen mogelijk om die reden een negatieve houding aannemen.
De indruk kan ook ontstaan dat hun grond goud waard is, terwijl dat natuurlijk niet in die
mate het geval is.
Onteigening is een drastisch middel en daar moet de gemeente uiterst voorzichtig mee
omgaan. De gemeente moet goed afwegen of het voeren van een onteigeningsprocedure
opweegt tegen de belangen. Indien dat zo is dan is onteigening een prima instrument om toch
grond te verwerven. Daamaast kunnen beide instrumenten dienen als een soort stok achter de
deur. Wanneer de gemeente deze instrumenten inzet, weet de eigenaar dat de gemeente de
grond daadwerkelijk wil verwerven.
Gemaakte kosten kan de gemeente verhalen via de uitgifteprijs, de exploitatieovereenkomst of
door het heffen van baatbelasting. Indien de gemeente actief grondbeleid voert is het verhalen
van kosten via de uitgifteprijs het eenvoudigst en het meest voor de hand liggend. Ook als de
gemeente samenwerkt met een private partij kan kostenverhaal eenvoudig worden geregeld in
de samenwerkingsovereenkomst. Wanneer een private partij zelf grond gaat exploiteren, is het
voor de gemeente lastiger om de door haar gemaakte kosten te verhalen. Door het sluiten van
een exploitatieovereenkomst met de private partij, kan de gemeente enige invloed uitoefenen
op de exploitatie en kan zij de door haar gemaakte kosten verhalen. Daarom verdient de
exploitatieovereenkomst bij een private exploitatie de voorkeur. De exploitatieovereenkomst
wordt vastgesteld op basis van de exploitatieverordening, die kan worden beschouwd als een
aanbod waarop de gemeente bereid is een exploitatieovereenkomst te sluiten. Daarom is het
belangrijk dat de exploitatieverordening goed aangeeft welke voorwaarden de gemeente stelt
aan een private exploitatie. De huidige exploitatieovereenkomst van de gemeente
Leeuwarderadeel dateert uit 1972 en is enigszins verouderd. Het is dan ook aan te bevelen om
deze nader te bekijken en indien nodig te actualiseren. Verder kan de gemeente de gemaakte
kosten verhalen door heffrng van baatbelasting. Het heffen van baatbelasting is lastig en
ingewikkeld en stuit vaak op veel weerstand van de bevolking. De gemeente dient uiterst
voorzichtig te zijn met dit instrument en indien de gemeente de kosten op een andere wijze
kan verhalen dan verdient dat de voorkeur. Het is dan ook aan te bevelen om dit instrument
slechts te gebruiken indien op geen enkele andere wijze de kosten verhaald kunnen worden.
Een gemeente kan bij gronduitgifte kiezen voor uitgifte in voile eigendom of uitgifte in
erfpacht. De gemeente Leeuwarderadeel geeft op dit moment haar grond in voile eigendom
uit en het is aan te bevelen om dit ook in de toekomst te blijven doen. Hoewel eventuele
waardestijgingen niet ten goede komen van de gemeenschap en de gemeente hierdoor minder
beheersmogelijkheden heeft, verdient zij daarentegen het gei'nvesteerde vermogen direct
terug. Bovendien wegen voor een relatief kleine gemeente zoals de gemeente
