5. Het WWB bestand van de Dienst12
Hierna wordt ingegaan op de belangrijkste kenmerken van het WWB bestand van de Dienst. Eerst
wordt echter een aantal kerngegevens over de werkloosheid in het werkgebied van de Dienst
gegeven als context voor de gegevens over het bestand.
5.1. Samenvatting
Het bestand van de Dienst bestaat vooral uit ouderen, vrouwen, laagopgeleiden en personen met een
grote afstand tot de arbeidsmarkt. Ook is er sprake van relatief veel (tijdelijke) beperkingen. Dit houdt
in dat uitstroom geen eenvoudige zaak is. Daarbij speelt ook de cultuur een rol. Er is sprake van een
behoudende opstelling met een zekere angst voor het onbekende. Ook wordt een relatief laag
ambitieniveau geconstateerd in combinatie met een beperkte veranderingsbereidheid. Voor ongeveer
30,5% van het bestand bestaat op termijn - na intensieve en langdurige trajecten - perspectief op
werk. Voor de overigen is zelfredzaamheid (26%) of maatschappelijke participate (43,5%) het hoogst
bereikbare. Dit betekent dat de Dienst inzet op een individuele en kleinschalige re-integratie in de
kansrijke sectoren en beroepen. De focus wordt gericht op kansen en mogeiijkheden en op het
doorbreken van de culturele achtergrond; zowel in trajecten gericht op werk als in trajecten die gericht
zijn op maatschappelijke participate en zelfredzaamheid.
5.2. Bestandskenmerken
De werkloosheid in het werkgebied ligt onder het Friese werkloosheidscijfer (7% tegenover 7,9%),
alleen Harlingen steekt daar boven uit (9,5%). De gemiddelde werkloosheidsduur ligt echter weer
boven het Friese gemiddelde; in de regio is 41% langer dan 3 jaar werkloos, terwijl het cijfer voor
Friesland 37,7% is. Het werkloosheidsbestand in het werkgebied van de Dienst is ook ouder dan in
Friesland (67,7% ouder dan 40 jaar; Friesland: 63,7%). Een eveneens relevant kenmerk is het
gemiddelde opleidingniveau; van het werkloosheidsbestand in het werkgebied van de Dienst heeft
49,5% een opleidingsniveau van VMBO of lager. Het aandeel van deze groep in Friesland bedraagt
47,4%. Deze verschillen hebben te maken met het feit dat de Dienst al langer fors heeft ingezet op
uitstroom; het werkloosheidsbestand is al afgeroomd door de meest kansrijken aan de slag te helpen.
Ten aanzien van het bestand van de Dienst kunnen de volgende kerngegevens worden vermeld. Het
totale uitkeringsbestand WWB (1.150) in het Dienstgebied ligt onder het Friese gemiddelde. Het
merendeel van het bestand (57%) is vrouw, waarvan de helft alleenstaande ouder is. Circa 52% van
het bestand is ouder van 45 jaar. De verdeling over geslacht is bij de groep boven 45 jaar gelijk; in de
leeftijdsgroep 27 tot en met 44 jaar zijn de vrouwen met 60% in de meerderheid. Deze gegevens
geven aan dat er sprake is van een zekere vergrijzing van het bestand.
Ten aanzien van het afstand tot de arbeidsmarkt valt op dat slechts een zeer gering deel van de
populatie een kleine afstand tot de arbeidsmarkt kent: 16,8 is ingedeeld in fase 3 en maar liefst
75,5% in fase 4. Op basis hiervan kan worden gesteld een groot deel van het bestand kan worden
gerekend tot het "granieten "bestand. Overigens moet ter nuancering worden opgemerkt dat de
afstand tot de arbeidsmarkt meebeweegt met de conjuncturele bewegingen.
Geanalyseerd naar beperkingen voor de toetreding tot de arbeidsmarkt valt op dat in een groot aantal
gevallen er sprake is van een of meer beperkingen (1.099 geconstateerde beperkingen op 708
clienten). In de meerderheid van die gevallen zijn de beperkingen van medische of (tijdelijk)
psychische aard (586 van de 1.099 beperkingen: 53%). Ook deze gegevens zijn een indicatie voor de
"hardheid"van het bestand.
Daarnaast mag worden verwacht dat het bestand kan toenemen door de huisvesting van
gepardonneerde asielzoekers, die naar verwachting ook een grote afstand tot de arbeidsmarkt kennen
taal, opleiding, cultuur, trauma's). Ook dit zal bijdragen aan de "hardheid" van het bestand. Aan de
andere kant wordt het accent bij inburgering steeds meer gelegd op inburgeren door werken in plaats
van op inburgeren voor werken, waardoor dit deel van het bestand ook in beweging komt. In een
12 Bron; bestandsgegevens ISD juli 2007, Bestand in beweging H. Jillings, 2007
18
concept meerjarenperspectief Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslan 2009 - 2012
