1 Inleiding
Rekenkameronderzoek financiele soliditeit Middelsee-gemeenten
De financiele crisis heeft ons geleerd dat instellingen als banken en verzekeringsmaatschappijen
plotseling veel minder financieel solide bleken dan gedacht. Giftige leningen en lagere rendementen
zorgden er voor dat grote verliezen moesten worden afgeboekt en daarmee liep het vertrouwen in
toezichthoudende instanties een flinke deuk op. En ervaringen van onder andere Noord-Holland en
Groningen met het uitzetten van leningen aan erkende (IJslandse) banken hebben geleerd dat dit niet
zonder risico's is, ook al wordt conform de regelgeving gewerkt.
Hoe zit dat nu met gemeenten? En met de Middelsee-gemeenten in het bijzonder? Hoe begrijpelijk zijn de
exploitatierekening en de balans voor de gemeenteraad? Hoe inzichtelijk zijn de risico's die gemeenten
lopen in de exploitatie en de balans? En is de gemeenteraad daarmee in staat om voldoende toe te zien
op de financiele soliditeit van de gemeente?
Financiele jaarstukken van gemeenten zijn voor gemeenteraadsleden vaak moeilijk te begrijpen. De stuk-
ken zijn meestal erg cijfermatig en toelichtingen zijn vaak voornamelijk van financieel-technische aard. Het
is daarmee materie voor de fractiespecialisten en voor de accountant, waarbij de meeste raadsleden
afhaken.
De rekenkamercommissie vindt het daarom belangrijk dat raadsleden goed inzicht hebben in de financiele
positie van de gemeente. De gemeenteraad heeft immers als hoogste orgaan binnen de gemeente vanuit
haar controlerende taak de verantwoordelijkheid om een oordeel te geven over de inhoud van het jaar-
verslag en de jaarrekening. Op basis van die oordeelsvorming verieent de gemeenteraad vervolgens
decharge aan het college van Burgemeester en Wethouders.
Bovendien heeft de gemeenteraad inzicht nodig om te weten of nieuwe plannenmakerij te dekken is. Dat
betekent dat raadsleden op hoofdlijnen moeten weten wat de financiele ruimte er is en welke risico's
worden gelopen om kaders voor nieuw beleid te kunnen vaststellen. Dit is de reden dat de rekenkamer
commissie heeft besloten dit onderzoek uit te voeren naar de financiele positie van de Middelsee-
gemeenten.
Bij het ordenen van de cijfers en het doorspitten van de toelichtingen zijn allerlei dingen opgevallen. Zo
blijken er op onderdelen substantiate en relevante verschillen in de financiele positie te zijn. Verschillen
die in een aantal gevallen vragen om een nadere verklaring of analyse. En ook verschillen die wellicht
inzicht kunnen geven om verbeterpunten op te pakken.
leeswijzer
Dit rapport is als volgt opgebouwd. Eerst wordt in hoofdstuk 2 de opzet van het rekenkameronderzoek
beschreven. In hoofdstuk 3 wordt vervolgens uitgelegd waar in de jaarrekening de informatie over de
gemeentelijke financiele positie is te vinden en in hoofdstuk 4 wordt aangegeven hoe het met de
toegankelijkheid en begrijpelijkheid gesteld is. In de hoofdstuk 5 en 6 worden de gegevens van de
gemeenten met elkaar vergeleken. Daarbij zijn per onderdeel de opvallende verschillen aangegeven
zonder hierbij overigens een oordeel te geven.
Deze informatienotitie is gebruikt voor de conferentie van 24 november 2010 in dorpshuis "Ons Belang" in
Sint Annaparochie. Bij die bijeenkomst waren raadsleden, collegeleden, griffiers en ambtenaren van alle
vier gemeenten aanwezig. De beiangrijkste bevindingen, conclusies en aanbevelingen zijn in de eerste
pagina's van dit rekenkamerrapport samengevat.
8 van 36
