belangrijkste investeringen met de daarvoor beschikbaar gestelde investeringskredieten. Echter daarbij is
geen nadere toelichting gegeven. Zo blijkt niet welke investeringen nog niet zijn afgerond en welke
restantkredieten nog nodig zijn of kunnen vrijvallen.
Belangrijkste bevindingen informatievoorziening materiele investeringen
Er wordt geen of deels informatie gegeven over de realisatie van de investeringen.
Er wordt geen informatie gegeven over de nog niet afgeronde investeringen uit het
investeringsprogramma en de daarbij behorende restantkredieten.
5.2 Uitgezette leningen (kort/lang) en borg- en garantstellingen
5.2.1 Algemene informatie over uitgezette leningen en borg- en garantstellingen
Aan derden uitgeleend geld
Gemeenten mogen alleen leningen aan derden verstrekken voor de uitoefening van de publieke taak.
Voor zover gemeenten geld aan derden hebben uitgeleend, betreft dit vaak woningbouwcorporaties, aan
eigen personeelsleden (hypotheek) of aan lokale stichtingen/verenigingen. Uit de balansspecificaties kan
worden opgemaakt dat de vier Middelsee-gemeenten geen geld hebben uitgeleend aan
woningbouwcorporaties.
Hypothecaire leningen aan eigen personeelsleden zijn onderdeel van de secondaire arbeidsvoorwaarden
die per gemeente kunnen verschillen. De gemeente kan "goedkoop" geld lenen van bijvoorbeeld de Bank
Nederlandse Gemeenten (BNG) en leent dit vervolgens door aan het personeel. Rente en aflossing
worden meestal automatisch van het te betalen loon ingehouden. Dit beperkt het risico op niet
terugbetalen, maar sluit het risico niet geheel uit. Vanaf 2009 is het overigens wettelijk niet meer
toegestaan nieuwe hypothecaire leningen aan personeelsleden te verstrekken. Bestaande hypothecaire
leningen lopen geleidelijk af.
Leningen aan lokale stichtingen of verenigingen hebben in de regel het hoogste risicoprofiel. Het betreft
vaak maatschappelijke organisaties die voor de gemeente beleidsmatig relevant zijn. Gemeenten
verstrekken dergelijke leningen met het oog op het gewenste beleid. Het komt nog wel eens voor dat
dergelijke leningen op termijn (deels) moeten worden kwijtgescholden als blijkt dat de organisaties niet in
staat zijn de lening terug te betalen.
borg- en garantstellingen
Om leningen van bankinstellingen aan derden mogelijk te maken, kunnen gemeenten borg- of
garantstellingen verstrekken aan de leningverstrekkers (banken). Veel garantstellingen hebben betrekking
op hetterrein van de volkshuisvesting. Dergelijke garantstellingen zijn veelal overgedragen aan het
Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW), waarvoor de gemeenten een achtervangfunctie hebben.
Garantstellingen hebben soms ook betrekking op particulieren of stichtingen. Dit moet overigens altijd wel
voortvloeien uit de publieke taak. Zo heeft Menaldumadeel bijvoorbeeld garantstellingen afgegeven aan
banken voor de verstrekking van leningen aan (destijds) nieuw gevestigde tuinbouwbedrijven. Indien de
betreffende bedrijven of instellingen hun lening bij de bank niet meer kunnen aflossen, zal de gemeente
worden aangesproken. Dit is dus niet zonder risico.
Rekenkameronderzoek financiele soliditeit Middelsee-gemeenten
Bij leningen aan woningbouwcorporaties gaat het vaak om grote bedragen. Vaak is dan gekozen voor een "doorleen-constructie": de
gemeente leent goedkoop geld bij de BNG en leent dit vervolgens (soms met een kleine opslag) door aan de woningbouwcorporatie.
Dit type leningen werd tot nu toe altijd als vrij risicoloos beschouwd.
19 van 36
