6 Solvabiliteit en liquiditeit
Om de financiele gezondheid van een organisatie te meten wordt vaak gebruik gemaakt van de term
solvabiliteit. Ook de liquiditeit is van belang. In dit hoofdstuk wordt op beide nader ingegaan.
Bij bedrijven is verder het rendement op het totale vermogen en het rendement op het eigen vermogen
van belang. Bij gemeenten is het financieel rendement van geen of ondergeschikt belang. Daarom wordt
dit hier niet verder behandeld.
6.1 Solvabiliteit
Met de term solvabiliteit wordt aangegeven in hoeverre een organisatie haar financiele verplichtingen
(betalingen) aan verschaffers van vreemd vermogen (leningen en andere schulden) kan nakomen met
behulp van alle bezittingen (activa). De meest gangbare solvabiliteitsratio gaat het om de verhouding
tussen het ingebrachte eigen vermogen en de totale activa (=balanstotaal):
solvabiliteitsratio ^en v^rmo9enx 100%
beianstotaai
In de praktijk wordt bij ondernemingen voor de solvabiliteitsratio een norm van minimaal 25% tot 50%
gehanteerd. Dat betekent dat in een solvabele onderneming het eigen vermogen dus minimaal 25% tot
50% van het totale vermogen bedraagt. Als zo'n onderneming failliet gaat, mogen de totale activa met
25% tot 50% in waarde dalen om toch alle verstrekkers van vreemd vermogen terug te kunnen betalen.
Welke solvabiliteitsratio nodig is voor een gezonde financiele positie is afhankelijk van de branche. Zo
beoordelen banken de financiele posities van bedrijven die een lening aanvragen vaak op basis van eigen
(branche-afhankelijke) solvabiliteitsnormen. En voor bank- en verzekeringsinstellingen zijn er weer andere
solvabiliteitsnormen op basis van het internationale kapitaalakkoord Bazel II.
Voor gemeenten worden overigens geen officiele eisen ten aanzien van de solvabiliteit gesteld.
Correcties bij de berekening van de solidariteitsratio
Het is gebruikelijk dat bij de berekening van de solvabiliteit bij organisaties vaak eerst correcties op de
balans worden toegepast voordat de solvabiliteitsratio wordt berekend. Er zijn namelijk geactiveerde
balansposten, die wel voor een bepaalde waarde geboekt staan, maar die bij liquidatie geen of veel
minder geld opleveren. Bijvoorbeeld de geactiveerde kosten voor onderzoek en ontwikkeling.
Bij gemeenten kunnen dergelijke correcties ook zinvol of nodig zijn. Hierbij moet gedacht worden aan de
volgende soort correcties die leiden tot een lagere solvabiliteitsratio:
Corrigeren van de geactiveerde investeringen, waarvan de afschrijving (en de jaarlijkse rente) uit
specifieke dekkingsreserves worden gedekt.
Aanpassing bij berekening van de solidariteitsratio
Bij gemeenten kan gekozen worden voor een aangepaste formule. Een mogelijke aanpassing is om de
uitstaande geldleningen aan woningbouwcorporaties en hypothecaire geldleningen aan eigen personeel
eerst te verrekenen met de aangetrokken geldleningen en dan pas de solvabiliteitsratio te berekenen.
Deze geldleningen hebben namelijk geen betrekking op de gemeentelijke dienst, maar lopen min of meer
in een doorgeefconstructie via de gemeente. De aangepaste solvabiliteitsratio wordt dan:
solvabiliteitsratio (aangepast) vermogenx 100%
1 balanstotaal minus verstrekte geldleningen
Rekenkameronderzoek financiele soliditeit Middelsee-gemeenten
33 van 36
