EVALUATIEVERSLAG REFERENDUMCOMMISSIE BESTUURLIJKE TOEKOMST LEEUWARDERADEEL
1. Het kader
De gemeenteraad van Leeuwarderadeel stelt in de vergadering van 27 September 2012 de
referendumverordening vast. De artikelen 3 en 4 hiervan regelen de samenstelling en de taken van
de referendumcommissie. Artikel 13 van de referendumverordening legt vast wanneer er sprake is
van een geldige uitslag van het referendum namelijk indien het aantal geldig uitgebrachte stemmen
60% of meer is van het aantal kiesgerechtigden. Tevens dat de uitslag van het referendum wordt
berekend op basis van de gewone meerderheid van het totaal aantal uitgebrachte stemmen. Op 15
november 2012 besluit de gemeenteraad op 30 januari 2013 een raadplegend referendum te houden
over de bestuurlijke toekomst van de gemeente Leeuwarderadeel en benoemt hierbij tevens de vijf
leden van de referendumcommissie:
- drs. Theunis R. Piersma (voorzitter)
- ing. JoBosma
mevr. mr. Gelbrig Ligthart
Johannes van der Pal
Rieks Osinga
Het voorzitterschap van de referendumcommissie is onderling geregeld. De belangrijkste taken van
de referendumcommissie zijn om de gemeenteraad een voorstel te doen over de vraagstelling van
het referendum, toezicht te houden op de uitvoering van de verordening en de organisatie van het
referendum en tevens toezicht te houden op de objectiviteit van de door de gemeente te
verstrekken voorlichting. In de raadsvergadering van 6 december 2012 stelt de gemeenteraad de drie
onderliggende rapporten vast:
Noardwest Fryslan - Rapportage in het kader van de bestuursopdracht fase 1
(WagenaarHoes)
Position paper van de gemeente Leeuwarden met betrekking tot de gemeente
Leeuwarderadeel (gemeente Leeuwarden)
- Bestuurlijke Toekomst Leeuwarderadeel - Keuze voor Noardwest of voor Leeuwarden?
(WagenaarHoes)
Daarnaast is er in September nog een enquete in de Stienser Omroeper geplaatst en zijn er door het
college van B W in november in 5 dorpen 'doarpspetearen' gehouden waarbij informatie is
verstrekt en ook informatie bij de bevolking is opgehaald. In de verslagen van de doarpspetearen
zijn de ingebrachte ideeen en adviezen vastgelegd. Dit alles vormt het kader voor het referendum
waarbinnen de referendumcommissie haar taken heeft verricht.
2. De referendumverkiezingen
Het college van B W organiseert de referendumverkiezingen op een wijze die identiek is aan de
normale verkiezingen voor bijvoorbeeld de leden van de gemeenteraad. De Kieswet is derhalve van
toepassing. Uiteindelijk neemt de gemeenteraad zelf een besluit over met welke gemeente of
gemeente(n) Leeuwarderadeel zal gaan herindelen. Alvorens hierover echter een besluit te nemen
wordt vooraf de bevolking over de herindelingskeus geraadpleegd door middel van het houden van
een referendum, waarbij de kiesgerechtigde ingezetenen hun voorkeur voor herindeling kunnen
aangeven. Om geen verwachtingen te wekken die achteraf gezien niet waargemaakt kunnen worden
hecht de referendumcommissie er zeer aan om in de vraagstelling onmiskenbaar duidelijk te maken
dat de gemeenteraad de beslissing over de herindelingspartner of -partners uiteindelijk zelf neemt.
Een referendumuitslag is nimmer bindend ook niet als het geldigheidspercentage van 60% wordt
gehaald en er sprake is van een "geldige uitslag". Om achteraf geen teleurstelling bij de stemmers
over het referendum te krijgen moet dit eerlijkheidshalve in de voorlichting worden vermeld maar
mag dit uiteraard ook weer niet leiden tot een houding van dat het referendum er toch niet toe doet
omdat de gemeenteraad altijd het laatste woord heeft. In de voorlichting zal duidelijk moeten
worden gemaakt dat "Hoe groter de opkomst en hoe duidelijker de uitslag des te meer invloed de
bevolking op de keus van de gemeenteraad zal hebben".
