138
Verslag der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwarden van den 13 October 1885.
het bij een periodiek verst li 'nend blad wordt uitgegeven of
niet, de wenschelijkheid van eene spoedige uitgifte voor de leden
van den raad blijft bestaau. En dat zal men niet kunnen be
reiken bij de geformuleerde eischen van de uitgevers Hex Leeuw. Ct.
Deze hebben voor eene eventuele vernieuwing van het con
tract eischen gedaanwelkezooals reeds een der vorige
sprekers 't heeft toegegevenonaannemelijk zijn. Het is
bijv. onmogelijk om binnen drie dagen na elke zitting
de copie van het verslag ter drukkerij te doen bezorgen
vooral wanneer diezooals verlangd wordtop ééne zijde
van het papier wordt geschreven.-. De bezwaren daartegen
zijn in het voorstel voldoende ontwikkeld. Die termijn
van drie dagen is blijkbaar gesteld met het oog op den Vrij
dag en Zaturdag, op welke dagen ter drukkenfj de minste
drukte is, zoodat men zou kunnen vermoeden dat al wat niet
op die dagen wordt bezorgd, hoofdzakelijk zal moeten wach
ten tot den volgenden Vrijdag. Ook andere voorwaarden zijn
onaannemelijk, bijv. dat maar één proef van ieder stuk zal
worden geleverd, hetgeen toch bij de verantwoordelijkheid voor
eene goede correctie niet altijd is vol te houden.
Wat de finantiële zijde van de kwestie betreft, spr. wijst er
op, dat uit een overgelegd schrijven van een deskundige blijkt,
dat naar begrooting het verslag voor ƒ1.50 per pagina kan
worden gedrukt. Ook van andere zijde heeft spr. zich daarom
trent geïnformeerd, waarbij hem is gebleken dat het werkelijk
voor dien prijs kan geschieden. Het is dus duidelijk dat het
niet onmogelijk is, om met een anderen uitgever, dan den
tegenwoordigen, eene schikking te treffen
De heer Dirks heeft er nog op gewezen dat, bij aanneming
van dit voorstel, het niet onmogelijk zoude zijn dat het ver
slag, gelijk nu reeds met andere stukken wel geschiedt, buiten
de gemeente zoude worden gedrukt en hij dat voor de spoe
dige uitgifte niet bevorderlijk achtte. Spr. moet dat geachte
lid te kennen geven, dat hij zich bedriegt wanneer hij daar
door vertraging verwacht; de aannemer van de drukwerken
voor de gemeente, die elders woont, houdt zich uiterst stipt
aan de voorwaarden en de daarbij gestelde termijnenover
traagheid in de levering der drukwerken van die firma heeft
spr. nimmer eenige klagt vernomen.
De heer van Sloterdijck heeft door de laatst geproken
woorden den indruk gekregen, alsof bij een lid van het dage-
lijksch bestuur eene verandering, eene afwijking van het voor
stel is waar te nemen. Er is gewezen op de onaannemelijke
eischen van de uitgevers der Leeuwarder Courant. Spr. stemt
dat toe; hij heeft straks reeds gezegd, dat ook aan die zijde
voorzeker schuld is. Maar nu stellen burgemeester en wet
houders voor om het verslag te doen uitgeven in eigen beheer,
hetgeen dus geheel iets anders is, dan zooals de heer van
Harinxma 't heeft voorgesteld, dat men het verslag ook wel
door andere uitgevers kon laten drukken. Daar heeft spr. niets
tegen, daar toch zijn hoofdbezwaar tegen het voorstel was,
omdat daarmede zoude worden gebroken met het besluit van
1865, en het denkbeeld van het verkrijgbaar stellen en doen
bezorgen tegen 60 cent per exemplaar, in den grond gelijk
staat met intrekking van openbaarmaking. Want van dat
verkrijgbaar stellen moet men zich niet te veel iilusiën maken.
Wordt echter het voorstel gewijzigd, in dien zin, dat men
onder de verschillende uitgevers de concurrentie wil openstel
len en het verslag verspreiden, zooals nu bij de Leeuwarder
Courant geschiedt, dan heeft spr. daartegen geen bezwaar,
maar voordat hij daaraan zijne stem zal geven wenscht hij
vooraf te weten, of burgemeester en wethouders het denkbeeld
van den heer van Harinxma deelen en het voorstel in dien
geest wijzigen.
De heer Dllparc verklaart, dat de heer van Harinxma
spr's. straks gedane opmerking verkeerd heeft gekwalificeerd,
toen hij daarin eenig verwijt aan burgemeester en wethouders
meende te zien. Spr. heeft niets willen verwijten, doch alleen
zijne bevreemding te kennen gegeven, dat van het besluit van
1865 met geen enkel woord is gewaagd hij gelooft zelfs, dat,
indien hij dat besluit thans niet in herinnering had gebragt,
niemand inderdaad op de hoogte zou zijn geweest van het
geen in 1865 is besloten. Burgemeester en wethouders von
den het echtervolgens den heer van Harinxmauiet noodig
om dat besluit ter sprake te brengenomdat men eigenlijk
geene wijziging daarvan ten doel had. Maar waar toen toch
werd besloten om met een der uitgevers van de in deze ge
meente verschijnende dagbladen eene schikking te maken, daar
is 't toch duidelijk en onbetwistbaardat van 4jit besluit door
het voorstel totaal wordt afgeweken.
Nu wees de heer van Harinxma er wel op dat men hier
maar één dagblad heeft, n.l. slechts één blad, dat dagelijks uitkomt.
Spr. antwoordt, dat, als men onder dagblad zou moeten be
grijpen een blad dat lederen dag uitkomtdan ook de Leeu
warder Courant niet als een dagblad ware te beschouwen, want
zij komt slechts op zes dagen van de week uit. In 1865
kwam de Provinciale Friesche Couranteven als de Leeuwar
der Ct. slechts bemalen per week uiten toch werd zij als
een dagblad aangemerkt Het beprip van dagbl&d moet ruim
worden genomen ook bladendie niet meer dan 2 a 3 maal
's weeks uitkomen noemt men r/a^bladen.
De heer van Harinxma heeft voortstegenover de door
spr. gedane aanhaling van het verslag der zittingen van de
provinciale staten er op gewezen dat dit nu onlangs zoo
laat is uitgekomen. Dit stemt spr. toe het kon niet anders
want de uitgever ontving het te laat. Dat verslag ligt niet, zoo
als dat van den raad voor de leden ter visiemaar wordt
uitsluitend op de verantwoordelijkheid van den verslaggever
opgemaaktdie echter vóór en na toch nadere opgaven van
de sprekers noodig heeft, waarmede nog al tijd verloren gaat.
Er is daarenboven tusschen beide zaken een groot onderscheid
de provinciale staten vergaderen tweemaal in het jaarde
raad daarentegen geregeld tweemaal per maand bij de eerste
is alleen sprake van uitgifte van het verslaghier tevens van
bijlagen. Daarom heeft men hier ook meer belaDg bij open
baarmaking, Dat deze door den maatregel van burgemeester
en wethouders in de hand zal worden gewerktzal echter
moeijelijk te bewijzen zijn.
Een der bezwaren was ook ditdat de copie op één zijde
van het blad zou moeten worden geschreven. Spr. acht dit
alles behalve een bezwaarintegendeelhij gelooft dat het
voor den verslaggever veel gemakkelijker zal zijnom niet
telkens een blad te behoeven om te slaan.
Spr. heeft wel gelezen dat een uitgever het verslag kan
drukken voor ƒ1.50 per bladz.d i. ƒ24 per vel het ver
slag der staten kost nogtans ƒ28 per vel. Natuurlijk ech
ter hangt dit veel af van de oplage. Het maakt toch zeker
Terschilof er 500 dan welligt 1000 exemplaren of meer
worden gedrukt.
De heer Troelstra doet opmerken, dat men wel bij deze
kwestie in het oog moet houden, dat de uitgevers der Leeu
warder Courant begonnen zijn met te verklaren dat zij op de
Verslag der handelingen van den gemeenteraad te Leeuwardenvan den 13 October 1885.
139
bestaande voorwaarden en tegen denzelfden prijs niet genegen
waren om op nieuw het drukken en de uitgifte van het ver
slag op zich te nemen. Ware dit niet gebeurd, dan zouden
burgemeester en wethouders waarschijnlijk uiet tot het doen
van dit voorstel zijn gekomen. De condities echter, die de
uitgevers thans stellen, zijn zoodanig, dat het dagelijksch be
stuur ze geheel onaannemelijk acht. De gulden tijd van
1865, toen het verslag gratis werd gedrukt en uitgegeven, om
daardoor ook de verspreiding van eene couraht in de hand te
werken, is voorbij. Later is voor die uitgifte eene som van
ƒ600 bedongen. Nu vragen de uitgevers ƒ800. Zij schijnt
dus door hen niet langer beschouwd te worden als in het
belang van de courant, maar meer als een lastpost, of als eene
industrie. Dat de uitgifte van het verslag langzamerhand bij
de uitgevers dat karakter heeft aaugenomen, blijkt ook hieruit
dat terwijl de eene uitgever verklaart het voor niet minder
dan 800 te kunnen doen, een andere zich voor eene som
van ruim ƒ600 daartoe bereid verklaart, berekend over 500
exemplaren, een getal dat misschien thans ook ongeveer wordt
verspreid.
De tegenwoordige uitgevers stellen verder eischen, die niet
kunnen worden toegestaan. Zij wenschen o. a. in een ver
nieuwd contract eene bepaling te zien opgenomen, dat zij voor
de uitgifte van niet meer dan ée'n stuk werk binnen 8 of 14
dagen aansprakelijk zullen zijn; dat dus bijv. de rekening.de
verantwoording, de begrootiug en de memorie van toelichting,
allen stukken van omvang, die nagenoeg gelijktijdig voor den
druk gereed zijn, veertien dagen op elkaar zouden moeten
wachten. Wat zal daarvan het gevolg zijn, anders dan eene
groote vertraging in de behandeling dier stukken. Eu nu
moge het waar zijn dat openbaarmaking wenschelijk is spr.
zal de laatste zijn om dit te betwisten maar z. i. moet op
den voorgrond gesteld worden het belang dat de leden van
den raad bij eene spoedige uitgifte hebben, en dit wordt zeker
door het voorstel van burgemeester en wethouders bevorderd.
Wanneer de gemeente het verslag met de bijlagen voor eigen
rekening uitgeeft, kunnen aan den uitgever de noodige eischen
gesteld worden.
De tegenstanders hebben er wel op gewezen dat de tegen
woordige methode van uitgifte de meest gewenschte is, maar
waar zij daarbij tevens toegeven dat de gestelde eischen on
aannemelijk zijn, daar vraagt spr. hoe er dan gehandeld moet
worden, als aan die eischen niet wordt toegegeven? Hij is
er daarom voor om nu met den voorgc(steldeu maatregel eene
proet te nemen, desnoods voor een halfjaar. Voldoet hij niet,
komen er geen abonné's, dan kan men andere maatregelen
nemen. Spr. herhaalt het Jat men ligt eene afbrekende cri-
tiek kan voeren, maar zegge men dan wat er geschieden moet
als men ook van oordcol is dat aan de door de directie der
Leeuwarder Courant gestelde eischen niet kan worden toege
geven.
De heer Kuipörs wil wel aannemen dat de gemeente
wanneer zij voor eigen rekening het verslag uitgeeftaan
den drukker de noodige eischen kan stellen, doch ook hij is
van mcening dat die methode niet het karakter van open
baarheid draagt. Na het gezegde van den heer van Harinxma,
dat het verslag wel bij een ander blad als bijlage kan wor
den gevoegd is spr. in tweestrijd. Hij betreurt 't, dat, zoo
als straks gezegd is, de belangrijkste van de overige couranten de
uitgifte niet op zich kan nemen. Er zijn echter nog meer bla
den alhierwaarmede de gemeente een contract zoude kun
nen sluiten. Men zoude dan meer verzekerd zijn van eene
geregelde expeditie.
De heer Duparc meent veilig te mogen stellen dat bur
gemeester en wethouders niet minder dan de sprekers die
zich tegen hun voorstel verklaarden, de meeste openbaarma-
king van s raads handelingen willen. Aan de tegenwoordige
wijze van doen zijn intusschen gebleken bezwaren niet alleen
van geldelijken aaid te zijn verbonden. De vraag is daarom,
met het oog op de debatten bij hem gerezen ofwat de
te publiceren bijlagen betreftniet eenige wijziging in het
organiek besluit van 1865 ware te brengen. Spr. wijst b. v.
op de gemeente-rekening en de daarbij behoorende verant
woording, stukken van grooten omvang. Spr. gelooft, dat
in deze stukkeu door de groote massa der ingezetenen al
heel weinig belang wordt gesteldeven als de begrooting
wordt de rekening ingevolge de gemeentewet, op de secretarie
voor een ieder ter lezing nedergelegd en wordt zij bovendien
algemeen verkrijgbaar gesteldtegen betaling der kosten.
Indien nu werd beslotendeze uitvoerige stukken niet
meer op de tegenwoordige wijze te doen drukken en open
baar maken, dan zou een groot bezwaar misschien vervallen
en de zaak der openbaarmaking vrij wat worden vereenvou
digd. Het verslag van het verhandelde in de raadsvergade
ringen waarom het toch in de eerste plaats is te doen en de
overige bijlagen, ontwerp verordeningen en andere voorstel
len zouden dan nog altijd overblijven. Bii de provinciale
staten wordt niets anders dan het verslag der beraadslagingen bij
de Leeuwarder Courant uitgegeven. Al de andere stukken
worden alleen aan de leden der staten uitgereikt en later in
de gedrukte notulen opgenomen. Spr. zou burgemeester en
wethouders willen in overweging geven, om nu niet tot stem
ming over hun voorstel te doen overgaan maar het weder
tot zich te nemen en dan na te gaanof er niet nog
eene andere methode zou zijn te vindendie de voorkeur
verdient boven de voorgestelde, met in achtneming van den
door spr. gegeven wenk.
De heer van Harinxma thoe Slooten gelooft dat
sinds de heer Duparc weekbladen ook dagbladen noemtde
zaak gemakkelijker wordt. Hij verklaart, namens burgemee
ster en wethouders, dat ook zij aan de mogelijkheid van
eene behoorlijke openbaarheid door uitgifte bij een weekblad
hebben gedacht. Spr. meende dat die mogelijkheid in het
voorstel was gesteld maar is nu gemagtigd om in de con
clusie van het voorstel eene verduidelijking aan te brengen
waaruit blijktdat de belangstellende ingezetenen niet ge
noodzaakt zullen zijn het verslag te doen afhalen en waarin
ipsis verbis wordt gezegd dat 'het aan huis kan worden be
zorgd, Hij stelt, namens het dagelijksch bestuur, voor, om
de conclusie zoo te lezen, dat er besloten zal worden het
verslag algemeen verkrijgbaar te stellen tegen 50 cent per
exemplaar ten gemeentehuize of 60 cent bij aanhuisbe-
zorging. Daardoor zal aan de concurrentie de gelegenheid
worden opengesteld om tegen eene jaarlijksche som van 60
ct. het verslag als bijlage bij een blad te verspreiden. Die
kosten zullen zeker niemand die thans de Leeuwarder Cou
rant krijgt weerhouden om zich op het verslag te abonneren.
De bedoeling was dan ook geene anderedan om de gele
genheid te openen dat aan ieder belangstellende het verslag
aan huis zou wordeD bezorgd.
De heer van Sloterdijck meent den heer Troelstra nog
