110 Verslag der handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, van Dinsdag 12 October 1897.
Dit is alhier niet het geval. Voor verreweg het grootste
gedeelte van de granen wordt des Donderdags of Vrijdags
morgens alhier met de beurtschepen aangevoerd op den
wal gelosten daarna aan de beurs verkochtvandaar
dan ook, dat de meters-wegers alhier op den Vrijdag liet
dikwijls verbazend druk hebben terwijl zij in de week
niets hebben te doen.
Als eerste opmerking vermeent spr. in het raidden te
mogen brengen dat het hem bijna onmogelijk wil toe
schijnen datwaar slechts vier ploegen ieder van 2
meters-wegers aanwezig zijn, deze op drukke Vrijdagen
het werk kunnen doendat van hen wordt gevraagd
want zij moeten niet alleen, belast met halve hektoliter,
literstrijkst-: ktwee schoppeneen kleed en drie weeg-
zakken nu aan de Hoeksterpoortdan op liet Vliet en
vervolgens bij de Vrouwenpoort zijn, maar zij moeten ook
nog met zich voeren een wagen voorzien van een bok
•net schalen gewichten enz.
Misschien dat men spr. zal wijzen op de hulpmeters-
wegers, die op drukke dagen hunne hulp zullen verleenen
hij wijst op art. 24, alinea 1 „De beurscommissie bepaalt
het uurloon van de hulpmeters-wegers"hieruit volgt
dus, dat de hulpmeters-wegers bij het uur zullen werken,
dus per uur kunnen worden afgedankt.
Deze hulpmeters-wegers kunnen juist op deze drukke
dagen wel vast werk krijgen en zullen er dus voor be
danken, om de meters-wegers te helpen het gevolg hier
van zal zijn dat diverse partijen alhier niet worden
omgeslagen ten nadeele van de meters-wegers.
Ook vermeent spr. te mogen wijzen op de loonen der
meters-wegersmet het oog op het meerdere werk dat
van hen wordt gevergd de verlaging van het loon voor
groote partijen, tegenover het verhoogen van kleine partijen,
is z. i. niet geheel juist, te meer, daar deze verhooging
drukt op hen die slechts kleine partijtjes kunnen aan
voeren dus op den kleinen landbouwer.
Spr. heeft vóór zich liggen eene lijst van de gemeten
partijen over Maart en September 1.1.volgens oud en
nieuw tarief. Dit nieuwe tarief geeft voor de meters-wegers
reeds een verschil ten hunnen nadeele van pl. m. f 60
z. i. zoude het dus beter zijn het oude tarief te hand
haven. Hij zal echter hiertoe geen voorstel doenver
trouwende dat de beurscommissie dit wel zal doen
wanneer het haar blijktdat de meters-wegers door deze
wijziging te veel zullen worden benadeeld.
De heer Hijlk6ma heeft met veel attentie dit ontwerp
nagegaan en het komt hem voor, in algemeenen zin bil
lijk en rechtvaardig te zijn voor kooper en verkooper.
De practijk zal het moeten uitmaken, maar hij gelooft,
dat in de uitvoering der verordening beide partijen te
vreden zullen zijn.
De koren meters-wegers hebben bij hun heden ingekomen
adres drie grieven tegen de nieuwe regeling ingebracht.
In de eerste plaats tegen de wijze van meten en wegen.
Hunne werkzaamheden zullen toenemen en zij vreezen er
voordat zij op drukke dagen hun werk niet zullen
kunnen afdoenzoodat er aangevoerde partijen weder
naar elders zullen worden vervoerd om daar te worden
omgeslagenomdat zij hier te lang zouden moeten blijven
liggen.
Hij heeft hieromtrent inlichtingen ingewonnen en op
grond hiervan gelooft hijdat die vrees van de koren
meters wel wat overdreven is. Dit is een cardinaal punt,
waarop juist de billijkheid van de nieuwe regeling steunt;
brengt men er meer wijziging in dan vervalt de billijk
heid. Mocht later de noodzakelijkheid of wenschelijkheid
blijken welnu dan kan het altijd nog worden gewijzigd
men beschouwe het nu als een proef,, die, naar hij ver
trouwt in de practijk veel zal meevallen.
Een tweede grief van de adressanten is het nieuwe
tarief voor het meten en wegen. Aan den eonen kant
zal het bestaande tarief verhoogd aan den anderen kant
verlaagd worden. Spr. ziet hierin geen onbillijkheid. Het
tarief voor kleine aanvoeren is verhoogd voor grootero
verlaagd. Dit laatste is juist een goede maatregel tegen
de concurrentie met Franeker enz. De adressanten heb
ben uitgaande van de in Maart en September van dit
jaar aangevoerde partijen de gevolgtrekking gemaakt, dat
zij bij gelijke aanvoeren volgens het nieuwe tarief een
verlies van f 60 over die beide maanden zouden lijden.
De beurscommissie heeft over het nieuwe tarief met
den kommandeur der koren metei's-wegers een onderhoud
gehad op haar verzoek heeft deze eene berekening ge
maakt van de loonen over den geheelen omslag in het
afgeloopen jaar volgens het bestaand tarief, terwijl zij zelf
de berekening heeft gemaakt volgens het nieuwe tarief.
Het resultaat hiervan was, dat een en ander nagenoeg
overeen kwam.
De derde grief is, dat de kommandeur voortaan 15 °/0
inplaats van 10 0 zal ontvangen welk meerdere zij
moeten betalen. Dit is waarmaar zij verliezen hierbij
eene omstandigheid uit het oog. Vroeger bestond het
getal korenmeters uit 18 thans uit 9 en kan tot 8 wor
den ingekrompen. Indien nu de belooning voor den
kommandeur 10 °/0 van de ontvangen loonen bleef be
dragen, dan zouden de korenmeters in het vervolg meer
ontvangen dan de kommandeuren dit zou niet op
gaan. Hij is toch de eersteonder zijn toezicht en aan
wijzing geschieden de werkzaamheden hij is de verant
woordelijke persoon.
De vraag isof voor zijne belooning de sprong van
10 °/0 op 15 zooals door burgemeester en wethouders
wordt voorgesteldniet wat te groot is. Misschien komt
spr. straks bij de behandeling van art. 24 hierop terug.
De heer Troelstra zegtdatzooals uit de memorie
van toelichting op deze ontwerp-verordening blijkt, de
beurscommissie de nieuwe regeling van het meten en
wegen van granen van alle kanten ernstig en met zorg
heeft overwogen. Zij is er niet losjes overheen geloopen,
maar is met ieders belangen ter rade gegaan.
Ten aanzien der hoofdzaken is het advies der beurs
commissie geheel gevolgd en toen de ontwerp-verordening
gereed wasis die om nader advies in handen der com
missie gesteld.
Daarna heeft een lid van het college met de beurs
commissie nog eene conferentie gehadter nadere be
spreking van het ontwerp, waarvan nog een enkele wijzi
ging het gevolg is geweest.
De vraag is ook gesteldof de korenmeters-wegers
schade zullen lijden door de invoering van het voorge
stelde nieuwe tarief. De beurscommissie is van oordeel,
dat een wijziging van het bestaande tarief noodig en
wenschelijk is op dezelfde motievenzooeven door den
heer Hijlkeraa ontwikkeld. Naar hare meening zullen de
meters-wegers geen schade lijden.
Volgens nieuw art. 17 kunnen hunne diensten ook ge
vorderd worden bij het ontvangen en afleveren van granen
enz.die alleen bij het gewicht worden verkocht. Hier
door wordt hun werk wel vermeerderd met diensten
waarvoor vroeger door belanghebbenden zei ven werd ge
zorgd, maar die meerdere diensten worden ook beloond
als in art. 20 is omschrevenzoodat zij toch in hun
voordeel zijn.
Voor burgemeester en wethouders was het moeilijk,
deze regeling als niet deskundigen wat de hoofdzaken be
treft te ontwerpen en daarom was hun de voorlichting
van de beurscommissie van grooten dienst. Enkele leden
zijn reeds onderscheidene jaren in functieallen komen
dagelijks met deze zaken in aanraking. Nu met hare
medewerking dit ontwerp na nauwgezette overweging is
tot stand gekomen, zal de raad zeker wel doen, met het
aan te nemen. Het doet spr. genoegendat de heer
Hijlkema, die op de hoogte van de zaak is, er zoo gunstig
over denkt.
Hierop worden de algemeene beraadslagingen gesloten
en wordt overgegaan tot de behandeling der verordening
artikelsgewijze.
Artt. 1 tot en met 12 worden zonder discussie onver- de meters-wegers niet worden bezwaardomdat hunne
anderd aangenomen. verdiensten daarvoor veel te gering zijn.
Spr. herinnert er aan dat de meters-wegers reeds in
Art. 13. Elk tweetal meters-wegers moet steeds voor- het genot van eene tegemoetkoming zijn. Toen de patent
zien zijn van een halve hektoliter, een liter, een strijkstok, wet nog in werking wasmoesten de meters-wegers zich
twee schoppen een kleed en drie weegstokken. van een patent voorzien en omdat hunne verdiensten
Zij schaffen zich die voorwerpen op eigen kosten aan.afnemende waren heeft de raad indertijd besloten hun
De verdere naar het oordeel van burgemeeester en eene tegemoetkoming hiervoor en tevens voor het aan-
vrethouders vereischte toestellen en voorwerpen voor het schaffen van nieuwe zakken enz. toe to kennen. In de
meten en wegen worden door de gemeente geleverd en laatste jaren komt op de gemoonte-begrooting hiervoor
onderhouden. nog een Post voor tllans nH aftrek van het vroeger
De aanvraag daartoe geschiedt door de beurscommissie. verschuldigd patentrecht, f 30 bedraagt.
De beurscommissie zorgt voor het opmaken en bijhou- Spr. raadt dus aanden ouden toestand in «lezen to
den van een inventaris van al de van wege de gemeente bestendigen,
verstrekte voorwerpen en overtuigt zich van tijd tot tijd
dat zij alle en in goeden staat aanwezig zijn. De heer Wilhelmij trekt nuna de vorige sprekers te
Ieder jaar, in de maand Januari, zendt zij een afschrift hebben gehoord zijn amendement in.
van den inventaris aan burgemeester en wethouders, zou
noodig met hare opmerkingen. Art. 13 en daarna artt. 14 on 15 worden onveranderd
vastgesteld.
De heer Wilhelmij zou eene wijziging in de eerste
drie alinea's van dit artikel wenschen te zien aangebracht. Voor liet onderzoek van maat en natura-
Hij zou 't n.l. regelmatig achten dat door de gemeente„ewjc^t van [rranon, zaden en peulvruchten, die-in zakken
die volgens de 3e alinea zorgt voor enkele voorwerpenaangevoerd, moeten van iedere 30 hektoliter of minder
ten dienste van het meten en wegen, als karren, weeg- hektoliter op een kleed worden uitgestort,
toestellen enz.ook de voorwerpen in de Ie alinea ge- vunjn(, dcr nlaat geschiedt door opscheppen wat
noemdwerden geleverd en onderhouden, llen zou spi. eerste 5 halve hektoliter betreft, en verder door
kunnen toevoegendat de korenmeters-wegers geen ge- stortj
meente-ambtenaren zijnmaar toch is t z. i. vooi de Xadien de partij bestaat uit minder dan 3 hektoliter
uniformiteit aan te bevelen, dat alle voorwerpen, voor hiedt de vuHing der maat, zooveel mogelijk, door
de uitoefening hunner werkzaamheden benoodigdhun heppen
door de gemeente werden verschaft. jjet opgemeteno wordt vervolgens per hektoliter gewogeu.
Spr. stelt derhalve voor, de tweede alinea van dit ar- yan gestorte granen, zaden en poulvruchten geschiedt
tikel te doen vervallen en den aanhef van de derde vulling der maat door opschoppen en moet van iedere
alinea te doen luiden: „Deze voorwerpen, zoomede de hektoliter of minder één hektoliter worden gewogen,
verdere naar liet oordeel van burgemeester en wethouders uitzondering van partijen haver, waarvan van iedere
vereischte toestellen" enz. ,5 hektoliter of minder één hektoliter moet worden
Dit amendement wordt voldoende ondersteund.
gewogen.
1 1 Do heer Kolff vraagtof de bedoeling van het vierde
De hoer Duparc zou misschien anders over de zaak ^gemeten is. vervolgens per hekto-
denken, indien de raad stond voor de invoering van een jjd is, «J es, wordt |\onder d;,t daargan wür(lt
nieuwen maatregel; nn evenwel is hij tegen het amen- Spi, ,|oet ,|cz(! vraag, omdat deze kwestie
dement van den heer Wilhelm,j De korenmeters-wege s vPan verschil is tugs'8chen het dagelijksch
zijn toch reeds van alle, in de eerste alinea vandit J P Kriesohe maatschappij van landbouwende
artikel genoemde voorwerpen voorzien Is het misschien bourscommjssic Eerstgenoemd bestuur heeft tegen het
de bedoeling van den geachten voorsteller van het amen- b d bruik datbijmetingeen halve hektoliter wordt tor
dement, .lat de gemeente die voorwerpen overnemen en 0n Jmede gtot grondslag van maat en
bij benoeming van nieuwe meters-wegers dezen van nieuwe J .^g Vo| de beurscommissie strookt deze
voorwerpen voorzien zal? °jjze van doen wel met de billijkheid.
De heer Wilhelmij zegt, dat zoolang cr nog voorwerpen
en toestellen bestaan, dif in alle opzichten aan de eischen De Voorzitter deelt mede, dat do bedoeling van deze
voldoen, bet onnoodig is, den meters-wegers van nieuwe I bepaling isdat alles wat opgemeten iszonder eomge
te voorzien. Indien er echter van do in het eerste lid uitzondering per hektoliter moet worden gewogenzooals
genoemde voorwerpen nieuwe noodig zijn, dan is het [trouwens duidelijk uit de woorden van deze alinea volgt.
voor de uniformiteit beter, dat deze door de gemeente' 1
worden aangeschaft; men heeft dan bovendien de zeker- Het artikel 16 wordt hierop onveranderd vastgestell.
beid, dat ze goed zullen zijn. Waar de gemeente toch
reeds de groote uitgaven voor hare rekening neemt, is; De artt. 17 tot en met 32en daarna de verordening
het rationeel, dat zij ook de kleinere bestrijdt. 'in haar geheel, worden zonder verdere discussie vastgesteld.
De heer Troelstra doet opmerken, dat van den beginne Wordt besloten, aan do korenmeters-wegers te berichten,
af. dus sedert 1825, en zeker nog in vroegere tijden, d.- dat hun verzoek is gewezen van de hand.
korenmeters-wegers steeds zeiven voor hunne werktuigen
moesten zorgen. Dit is ook het geval met de turfdragers 1 De verordening luidt aldus
en -metersdie zeiven hunne tonnenmanden enz. aan-
schaffen. Het is een zuiver systeem. De raa(l der ger?e.e"te. Leeuwarden vn n - n-
Toen evenwel besloten werd tot stichting van weeg- Overwegendedat het wenschelijk is, de verordening
1. K_i. ...oo-ow .rol-, «MUO n ZadOtt dl
meerdere gewichten en schalen en van de wagentjes 23 Maart 1886 te herzien
welke het gevolg zullen zijn van de nieuwe regeling. Ook Besluit
met de kosten van aanschaffing dezer voorwerpen kunnen vast te stellen dc volgende
