164 Verslag der handelingen van don gemeenteraad van Leeuwarden, van Dinsdag 28 December 1897.
en weten 't te waardeeren. Men behoeft zich de kosten
der plantsoenen niet te beklagen, als maar de zuinigheid
wordt betracht. Leeuwarden kan gerust de vergelijking
met andere gemeenten doorstaan op stuk van mooie
plantsoenen.
Een en ander acht spr. voldoende tot adstructie van
zijne stem, die hij tegen het voorstel zal uitbrengen. Hij
betreurt 't te moeten spreken tegen het eenparig gevoelen
van burgemeester en wethouders en de commissie voor
openbare werken. Gewoonlijk kan hij met hen medegaan
en vertrouwen op hun inzicht. Maar nu heeft hij toch
ernstig bezwaar, met hen mede te gaan en vreest hij er
voordat de exploitatie van dit terrein geen gunstig
resultaat zal hebben.
De lieer Reeling Brouwer moet de opmerking maken,
dat, waar door den heer van Sloterdijck de directeur der
gemeentewerken in een daglicht wordt gesteld als zou
hij de begiooting van kosten van plan A tegenover die
van plan E hebben opgedreven, dat geachte lid zich aan
overdrijving schuldig maakt, waar hij meent, dat de aanleg
van laatstgenoemd plan heenwijst op eene exploitatie van
dat terrein.
In geenen deele ligt het in de bedoeling van burge
meester en wethoudersom dit terrein voor sport in te
richteno. a. door het plaatsen van hekken voor het
lawntennis spel of door het in orde maken van andere
spelen. Zij willen het alleen voor spelen disponibel kunnen
stellen.
De heer van Sloterdijck maakte aanmerking op de z. i.
overdreven begrooting van plan A. Toch is het niet
overdreven te noemen, zegt spr., als voor een aanleg van
2hectare behalve het hekwerk een som van 12000
wordt gerekend, terwijl het plantsoen op de Oude Veemarkt,
dat maar 30 a 40 are groot is7000 heeft gekost.
Wat burgemeester en wethouders deed besluiten, uit
voering van plan E voor te stellen was eenvoudig de
finantieele kwestie, indien het geld er buiten gelaten kon
wordenzouden zij wel iets anders hebben voorgesteld
maar een duur plan mochten zij niet aanbevelen. Hadden
zij dit gedaan, dan zouden zij zeker echec hebben geleden,
vooral om het hooge kostenbedrag voor onderhoud.
De geachte vorige spreker wraakte den post van ƒ500
voor een plante maken door een park-architectdie
uitgaaf zou spr. noodig achtenwant noch den directeur
der gemeentewerken noch een opzichter zou hij daarmede
willen belasten. En spr. moet er wel op wijzendat ge
woonlijk de kosten tegenvallen, vooral wat het onderhond
betreft. Den heer van Sloterdijck zij nog opgemerktdat
onder de begrooting voor het kanaal wel een post voor
bezoden of bezaaien van dit terrein is uitgetrokken.
Spr. stelt zich voordatindien tot uitvoering van
plan E wordt beslotenmen een soort van toestand als
in Den Haag zal verkrijgen daar is bij den Bezuiden-
houtsche weg ook een terrein als nu hier bedoeld.
De jeunesso dorée kan zichzelf voor hare spelen een
terrein verschaffen zeide de heer van Sloterdijckmaar
dit zal toch moeilijk gaan voor het voetbal en andere
dergelijke spelen daarvoor is meer terrein noodig dan
in den regel door particulieren kan worden beschikbaar
gesteld.
Spr. erkentdat de zorg voor een sportterrein niet
wettelijk der gemeente is opgelegdmaar toch getuigt
t naar zijne meening van een goed inzichtindien een
terrein disponibel wordt gesteld tegen eene retributie of
gratis voor flinke spelen van jongens en jongelieden.
Gelukkig, dat het bezoek aan koffie- en bierhuizen, waar
het spelen met kaarten of op het biljart hoofdzaak is,
wordt verdrongen door zoovelo spelen in de open lucht.
Men mag zich te dezen opzichte wel eens spiegelen aan
onze buren aan de overzijde van het Kanaal. Deze be
oefenen spelen waar lichaamsoefeningen hoofdzaak zijn
zoo weldadig bij de hooge eischen aan het intellect gesteld,
welke eischen steeds meer en meer worden opgeschroefd.
Hoewel, zooals spr. zeide, niet wettelijk er toe verplicht,
zou hot toch van het gemeentebestuur goed gezien zijn
indien het iets bijdroeg tot bevordering van die spelen.
In dezen tijd van het jaar kan men nog telkens groote
troepen jongens voor hunne spelen zien gebruik maken
van het terrein ten zuiden van het kanaalnu daarvoor
beschikbaar gesteld.
Eindelijk wordt door aanneming van plan E niets
gepraejudicieerd ten aanzien van den aanleg van een
plantsoen. Ten allen tijde kan in de bestemming wijziging
worden gebracht, wat juist het voordeel van dit plan is.
Het plantsoen bij de Sophialaan verschaft zeker aan de
omwonenden groot genotdit is niet gering te achten
maar burgemeester en wethouders vleien zich, dat plan E
ook veel aantrekkelijks heeft.
Wat de bestemming voor de exercitiën van garnizoen
en schutterij betrefthiervan kan de gemeente zich niet
ontslaan, zoolang er garnizoen en schutterij is. Voor deze
oefeningen is dit terrein zeer geschikt. Ook voor hard
draverijen particulieren zullen desgewenscht een gedeelte
voor dat doel kunnen aanvragen waarover de raad dan
te beslissen zal hebben. Nu dadelijk terrein hiervoor in
te richtenligt niet in do bedoeling van burgemeester
en wethouders.
Spr. is 't ten slotte met den heer van Sloterdijck
eens en hierin verschilt hij van zijne medeleden van
het dagclijksch bestuur dat hij het denkbeeld, om een
hek om het terrein te plaatsen, niet gelukkig vindt. Een
hek, dat altijd kostbaar is, acht hij niet noodzakelijk. De
ondervinding leert, dat tegen het hebben van niet omheinde
plantsoenen geen groote bezwaren bestaan.
De heer Bekhuis zalna het door den heer Reeling
Brouwer gesprokene, met een enkel woord zijne zienswijze
in deze mededeelen.
De heer van Sloterdijck deed zich kennen als een
voorstander van een plantsoen of wandelpark. Gaarne
verklaart spr.dat hij zich aan diens zijde zou stellen
maar hij laat zich terughonden door de groote kosten.
Hij schrikt terug voor eene belangrijke uitgaaf, nu de
gemeente is teleurgesteld in de uitgifte van bouwterreinen.
De begrooting van plan A is opgedreven, zeide de heer
van Sloterdijck. Spr. acht die echter eerder te laag dan
te hoogalthans niet overdreven. Een plantsoendat
dan aan deze omgeving aantrekkelijkheid moet geven
zal zeker èn in aanleg èn in onderhoud nog meer kosten.
Door het onderhoud van plantsoenen uit te breiden T
zullen de krachten van het tegenwoordige personeel, ook
het materieelde bewaarplaatsen enz.te kort schieten.
Is het park eenmaal klaar, dan zal bijv. het plan B
jaarlijks minstens 1000 aan onderhoud kosten. De uitgaaf
voor plantsoenen wordt steeds hooger, zooals men jaarlijks
ondervindt bij het vaststellen der gemeente-begrooting.
Met burgemeester en wethouders is spr. 't eensdat
het terrein niet zoo kan blijven liggen en eene bestemming
er aan dient te worden gegeven. Onder deze omstandig
heden verdient plan E de voorkeur, althans met weglating
van een hek. Dit staat wel is waar op de begrooting
als onderdeel van de geheele inrichting der terreinen aan
den noordkant van het kanaalmaar het kan gerust
vervallen.
Door uitvoering van plan E is nog niets bedorven.
Komen de gemeente-financiën in een beteren toestand
dan kan nog altijd worden overgegaan tot uitvoering van
plan A of plan B. De ophooging van het terrein bestaat
uit slechten grond, die uit het kanaal is gekomen na de
draineering zal hij nu droog blijven en na eenige jaren
voor beplanting meer geschikt worden.
Do heer Beucker Antlreae heeft, evenals do heer
van Sloterdijckden indruk gekregendat plan E niet
de voorkeur verdient.
Hij geeft met den eersten spreker de voorkeur aan
plan B, waardoor men een plantsoen verkrijgt op eenvoudige
schaal ingericht en waarvan de kosten zijn geraamd op
9810.
Verslag der handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, van Dinsdag 28 December 1897. 165
Indien men hiervan de kosten van het hek a ƒ5600 Spr. verklaart, dat bij het doen van eene keuze uit de
aftrektkomt men op een zuiver kostenbedrag van vijf plannen van den directeur der gemeentewerken niet
4210, dat slechts in het le jaar behoeft Ie worden op den voorgrond is gestold de bestemming en inrichting
uitgegeven, terwijl men in de volgende jaren alleen voor van een sportterrein. De heer Reeling Brouwer moge te
onderhoud behoeft te zorgen. sterker voor plan E zijn gestemd, omdat dan de gelegenheid
De heer Reeling Brouwer wil het beschikbaar stellen tot sport op bedoeld terrein kan worden opengesteld, maar,
voor spelen. Hiervoor is elders in de gemeento ruimte naar spr. meent, is het uit het door zijn geachten collega
genoog. Zoo is het terrein van de IJsclub zeer geschikt, in het midden gebrachte genoegzaam gebleken, dat hij
om door do vele clubs te worden gebruikt voor lawntennis. daarom niet voor dit plan is.
voetbal enz. Do gemeente behoeft er niet voor te zorgen. Zoowel bij hem als bij de overige leden van het
Waar zou het einde zijn dagclijksch bestuur en bij die van do commissie voor
Op den voorgrond moet dus niet staan het in gebruik openbare werken was het hoofdmotiefde kosten,
geven voor allerlei spelen, maar men moet er, volgensde De redeneering was zoo: het verdient geen aanbeveling
oorspronkelijke bedoelingoen wandelpark van makenom niets aan dit terrein to doenwordt het goedkoopste
ten gerieve van omwonenden en als attractie voor bouw- plan aangenomen dan verkrijgt men een terrein voor
lustigen. Spr. acht dit een noodzakelijk ietshij wijst op exercitiën van militairen en schutterijwaarin toch moet
Zutphenwaar ook een plantsoen is aangelegd dat de worden voorzien, en kan, desgevraagd, gelegenheid worden
roem uitmaakt van-alle Zutphenaren. gegeven voor oefeningen van sport. In den grond van
Het doet spr. genoegendat alle vorige sprekers hel de zaak wordt door aanneming van plan E ten aanzien
plaatsen van een hek overbodig vinden z. i. is het eene van het gebruik van het terrein niets gepraejudiciërrd.
luxe, die uitstekend gemist kan worden, terwijl daardoor Met het oog op de kosten van aanleg en onderhoud
eene groote uitgaaf wordt bespaard. Is het plantsoen goed laten de gemeente-financiën uitvoering van een der andere
aangelegd, dan behoeft or geen vrees te bestaan, dat het plannen niet toe. Want, zoolang het vooruitzicht nog niet
niet zal worden gerespecteerd. Spr. neemt dit dagelijks is geopenddat de bouwterreinen in de omgoving zullen
waar bij bet plantsoen langs de Sophialaan. Hij zal dus worden verkochtzou het niet aangaan, een werk uit
stemmen tegen het voorstel van burgemeester en wet- te voeren, waarvoor op de begrooting van kosten niet is
houders. gerekend en waarvoor dus zou moeten worden geleend.
Spr. herhaaltdat door uitvoering van plan E niets
De heer van Sloterdijck kreeg uit het door den lieer wordt beslist: komt er later een tijd, dat bijv. de terreinen,
Reeling Brouwer gesprokene den indruk, dat zijn bezwaar voor liet bouwen van villa's aangewezen aftrek vinden
tegen het plan E niet ongegrond is. Hij vernam nu van teil voordeele dus van de gemeentekas, dan kan de raad
een wethouder, in welke richting burgemeester en wet- altijd nog besluiten, van dit terrein een park te maken. Nu
houders den raad willen voeren. Er werd door dien ge- moet de gedragslijn zijn, om niet meer uit te geven dan noo-
aclitcn spreker gewezen op het groote belang, om dc dig is, en dit wordt bereikt door aanneming van plan E.
sport van gemeentewege te steunen. Spr. wil niet afdingen 1 En, vraagt spr., zou het zód verschrikkelijk zijn en de
op het nut van sportmaar door die te steunenneemt bebouwing van de omliggende terreinen tegenwerken
de bemoeiing der gemeente een ongekenden omvang aan. indien do gelegenheid werd gegeven op dit terrein
Want wat is sport Elke lichaamsoefening is eigenlijk exercitiën en sportspelen te houden Hij kan dit niet
hioronder te begrijpen, ook kaatsen, gymnastiek, vélocipftde- inzien, integendeel, het zal er leven en beweging
rijden enz. Voor elk van deze oefeningen zou dus in liet brengen.
vervolg terrein in orde kunnen moeten worden gemaakt. De heer van Sloterdijck wees op de voorliefde van den
Wi! men onze naburen van over het Kanaal navolgendirecteur der gemeentewerken voor plan E. Is deze
dan zou men een hecle lijst krijgen van oefeningen die opvatting wel billijk Dio ambtenaar maakte, zonder dat
tot de sport behooren. Juist op grond van de verdediging hem dit bepaald was opgedragen, 5 plannen op, waaruit
van het voorstel door den heer Reeling Brouwer, moet de raad een keus zon kunnen doen. Van voorliefde is
de raad zich nog wel eens tweemaal bedenken voor hij geen sprakeook bij den directeur hebben de kosten den
een slap in die richting doethet zou geen bescheiden doorslag gegeven. Het ontbreekt dien ambtenaar waarlijk
stap wezenmaar een stap waarvan de consequentie niet aan schoonheidszinook hij zou ongetwijfeld op
voorshands niet is te voorzien. zichzelf den voorkeur geven aan het fraaiste plan. Spr.
De opvatting van den heer Bekhuis zou spr. beter heeft door een en ander goed willen doen uitkomen, dat
bevallenin hem ziet hij eigenlijk een stillen bondgenoot, burgemeester en wethouders niet de bedoeling hebben
Niet alleen is hij tegen het plaatsen van een hek om het gehad, de sport tot eene zaak van gein een tezorg te maken,
terrein, maar in zijn hart is hij ook een voorstander van
het aanleggen van een plantsoen. Die geachte spreker Dc lieer Haverschmidt zegt, dat de heer van Sloterdijck
moest nu nog wat verder gaan en zich niet houden aan den directeur der gemeentewerken ten onrechte hard isgeval-
plan E, want, zooals spr. straks deed opmerken, de kosten Ion. Getrouw aan zijne opdracht om een plan op te maken
zullen veel hooger worden dan de begrooting aanwijst, heeft deze een vijftal plannen ontworpen, alle getuigende van
omdat hieruit werkelijk veel is weggelaten. Spr. wil ook zjjn goeden smaak, in aanleg loopendo van 20 mille tot 4 mille
niet plan A, dat veel te duur zou zijn, ook al laat men en in onderhoud van 2000 tot 100 gulden, en niets was den
alle opdrijving weg. directeur aangenamer geweest dan uitvoering te geven
Indien spr. den heer Bekhuis goed heeft begrepen, aan het mooiste plan. De gecombineerde vergadering van
dan zou deze het terrein liefst laten zooals het nu is.burgemeester en wethouders met de commissie van openbare
Ook spr. zou hier niet togen zijn, tot dat burgemeester en 1 werken vroeg dadelijk naar het goedkoopste; ze achtte
wethouders komen met oen voorstel tot aanleg van een zich niet verantwoord een keuze te doen uit de plannen
eenvoudig plantsoen. A, B, C en D, die in aanlog van 10 tot 2u mille en in
onderhoud van 1000 tot 2009 gulden kosten.
Do heer Troelstra doet opmerken, dat, wanneer zeven Nu is de heer van Sloterdijck misleid door de teekening,
personen, spr. bedoelt burgemeester en wethouders en die te mooi is geworden, want de muziektent, het gebouw,
de commissie voor openbare werken na lang en breed de gazons voor alle mogelijke sport, ze blijven onuitgevoerd
de zaak te hebben besproken, tot hetzelfde besluit komen, en dienen slechts ter illustratie.
het daarom nog niet zeker is, dat bij allen dezelfde Van plan E is op den duur alles nog te maken. Het
beweegredenen of in even sterke mate tot dit besluit hek zag spreker ook liever vervallenal ware het alleen
hebben geleid. Spr. doet deze opmerking, na het door maar om het onderhoud, dat volgens de begrooting eenige
den heer Reeling Brouwer gesprokene, waaruit een minder honderden per jaar eischt. Spreker hoopt dat men plan E,
juiste conclusie is getrokken in dien geest gewijzigdzal aannemen.
