142 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, van Dinsdag 28 November 1890
1888 aan genoemde kerkelijke Gemeente besproken, welke
rechten de Gemeente Leeuwarden eventueel zoude kunnen
doen gelden door eene vernieuwing van Martena-State te
Cornjum, in den geest van het bij het adres van kerk
voogden voornoemd d.d. 11 October 1899 overgelegd rap
port met schetsteekening.
4. Voorstel van burgemeester en wethouders om hui,
voorstel tot vaststelling eener verordening betreffende de
sluiting van bruggen gedurende den nachtbuiten verdere
behandeling te laten.
In de Raadsvergadering van 26 Sept. 1899 werd na
ampele discussie besloten, om het voorstel van burgemeester
en wethouders betreffende de sluiting bij nacht van de
bruggen, wier opbrengst bij gadering wordt geïnd, om
bericht en raad te verzenden aan de Kamer van Koop
handel en Fabrieken.
Dit lichaam heeft, bij do missive d.d. 21 October j,l,
no. 1903 geadviseerd, om het bovengenoemd voorstel
(Bijlage no. 27 tot het verslag van 's Raads handelingen.
1899) niet aan te nemen.
Inmiddels zijn bij den Raad ingekomen twee adressen
van gelijke strekking, respectievelijk van den Directeur der
Groninger-Rotterdammer Stoomboot-Maatschappij en van
den Bond »Friesche Stoomvaartbelangen".
Nu de Kamer van Koophandel en Fabrieken zich blijkens
haar advies aansluit bij den tegenstand, dien het ontwerp
besluit bereids in de Raadsvergadering van 26 September
j.l. ondervond, en ook van de zijde van belanghebbenden
daartegen bezwaren zijn ingebracht, vinden burgemeester
en wethouders, die met hun voorstel geen ander oogmerk
hadden dan de tegemoetkoming aan uit den Raad geop
perde klachten, geen termen om verder op de aanneming
daarvan aan te dringen.
Burgemeester en wethouders geven derhalve den Raad
in overweging, om het voorstel van burgemeester en wet
houders tot vaststelling eener verordening, regelende de
sluiting gedurende den nacht van de bruggen, waarvan
de opbrengst bij gadering wordt geïnd, buiten verdere
behandeling te laten.
Dienovereenkomstig wordt zonder discussie of hoofdelijke
stemming besloten.
De Voorzitter brengt in herinnering dat in gem.blad
no. 18 van 1875 is opgenomen het Raadsbesluit d.d. 14
October van dat jaar, regelende den tijd voor het openen
der Wirdumerpoorts- en Prins Hendrikbruggen. Bij de
op 26 September gevoerde discussie is gebleken, dat geen
zekerheid bestaat of dit besluitdat in elk geval sedert
langen tijd niet meer werd toegepast, ooit is ingetrokken.
In verband met het zoo juist genomen Raadsbesluit en
ter voorkoming van moeielijkheden stellen burgemeester
en wethouders daarom thans voor, het besluit van 1875
in te trekken.
Hiertoe wordt zonder hoofdelijke stemming besloten.
5. Rapport der Raadscommissie belast geweest met hel
onderzoek der begrooting van het Nieuwe Stads Weeshuis
dienst 1900.
Overeenkomstig de conclusie van dit rapport wordt be
sloten, de begrooting van het Nieuwe Stads Weeshuis
voor 1900 goed te keuren in ontvang tot een bedrag
van 22.952.68s en uitgaaf van 22.919. en dus
met een vermoedelijk batig saldo van 33.685.
Wordt opgemerkt, dat de heer H. Beucker Andrese
niet lot het nemen van dit besluit heeft medegewerkt.
6. Voorstel van de commissie voor strafverordeningen
tot vaststelling eener verordening tot wijziging der veror
dening regelende de keuring enz. van vleesch visch en
vruchten. (Zie bijlage no. 38 van het verslag van s' Raads
handelingen.)
Conform het voorstel der commissie wordt zonder dis
cussie genomen het navolgende besluit
De Raad der gemeente Leeuwaiden
Overwegende, dat er noodzakelijkheid bestaat tot nadere
aanvulling van de verordening, regelende de politie op
den in- en vervoer, den verkoop enz. en de keuring van
vleesch, visch en vruchten, vastgesteld bij raadsbesluit
van 8 April 1890 (Gemeenteblad no. 7), gewijzigd bij
raadsbesluiten van 14 October 1890 (Gemeenteblad no. 10),
9 December 1890 (Gemeenteblad no. 1 van 1891), 28
Februari 1893 (Gemeenteblad no. 5) en 24 October 1893
(Gemeenteblad no 21).
Gezien artt. 135 en 161 der gemeentewet
Besluit
le. In den titel na „visch" te laten volgen „garnalen."
2e. In art. 7, le lid, de woorden „of visch" te doen
vervangen door„visch of garnalen" en, le en 2e lid,
na „visch" te laten volgen „garnalen."
3e. In art. 8, le lid, na „visch" te laten volgen
„garnalen", en, 2e lid, na „visch „de garnalen".
4e. In art. 14 na „visch" te laten volgen„de garnalen".
7. Voorstel van de commissie voor strafverordeningen
tot vaststelling eener verordening tut wijziging der veror
dening tot voorziening tegen en bij brand. (Zie bijlage
no. 37 van 's Raads handelingen)
Conform het voorstel der commissie wordt zonder dis
cussie of hoofdelijke stemming het navolgend besluit genomen
De Raad der gemeente Leeuwarden
Overwegende, dat er noodzakelijkheid bestaat tot nadere
aanvulling van de verordening tot voorziening tegen en
bij brand, vastgesteld bij raadsbesluit van 1 l Mei 1897
(gemeenteblad no. 17), aangevuld bij raadsbesluit van 23
Mei 1899 (gemeenteblad no. 9);
Gezien artt. 135 en 161 der gemeentewet;
Besluit
Tusschen art. 22 en art. 23 van voormelde verordening
in te lasschen navolgend
Ait. 22bis.
Hij, die in zijne woning, magazijn, winkel of werkplaats,
voor zoover niet vallende in de termen van art. I no. IV
der hinderwet, eene hoeveelheid van meer dan tien liter
benzine voorhanden heeft, hetzij ten verkoop, hetzij tot
eigen gebruik, wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste
zes dagen of geldboete van ten hoogste vijf en twintig
gulden.
8. Motie van den heer Middelkoop, om de wenschelijk-
heid uit te sprekendat door middel van het drieploeg
stelsel de achturige werkdag worde ingevoerd aan de
gasfabriek.
Deze motie luidt als volgt
»De Raad,
»van oordeel, dat aan stokers en machinisten der Ge
meentelijke Gasfabriek een te lange werktijd is opgelegd
»Spreekt de wenscbelijkheid uit, dat zoodanige regeling
wordt getroffen, dat door middel van het drieploegstelsel
»de achturige werkdag wordt ingevoerd, zonder vermin-
dering van loon".
De Voorzitter geeft, naar aanleiding van het bepaalde
bij art. 31 van het reglement van orde voor de vergade
ringen van den Raad, het woord aan den voorsteller, ter
toelichting van zijne motie.
De heer Middelkoop zal slechts met een enkel woord
zijne motie behoeven toe te lichten, na zijne meer uitvoe
rige beschouwingen in de vergadering van 4 November
j.l. In die vergadering werd tevens besloten, in verband
met de aanstelling van nog twee stokers en een hulp
machinist aan de gasfabriek, den post „werkloonen" met
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, van Dinsdag 28 November 1899 143
ƒ1000 te verhoogen Naar aanleiding hiervan zou spr. keurig onderzoek is ingesteld naar de inrichting bij meer
wel willen voorstellen, om den vrijen Zondag om de 7 dan een fabriek; dat ernstig overwogen is of aan invoe-
dagen te geven, doch het is hem bekend, dat dit niet kan ring van zondagsrust, aan vermeerdering van het getal
om technische bezwaren. stokers bij iedere ploeg, dan wel aan invoering van het
Het gevallen besluit is natuurlijk hoogst welkom, het drieploegstelsel de voorkeur moet worden gegeven. Waar
geeft in elk geval eene gedeeltelijke verbetering. Toch is nu zoo kort geleden door de commissie is geadviseerd
spr niet voldaan, omdat er eene raduale verbetering in om Ieder der bestaande ploegen met een vasten stoker
het fot van den werkman aan de gasfabriek dient te komen, te vermeerderen en een hulpmachinist te benoemen, en
Het valt helaas niet te ontkennen, dat niet alle misstanden burgemeester en wethouders overeenkomstig dit advies
onraiddellyk kunnen worden weggenomen hebben gehandeld, daar gaat het zijns inziens niet aan,
Spr. zou b v. voor 't oogenblik niet kunnen aangeven, eene motie in behandeling te nemen, die iets anders wil.
hoe dc slechte athmospherische omgeving kan worden Kerst moet nu blijken, hoe de nieuwe maatregel werkt
verbeterd, doch hoopt, dat daar mettertijd iels op gevonden en of daarmede bereikt wordt, wat men er zich van heeft
kan worden. Doch zooveel te meer is het plicht, den voorgesteld.
werktijd van hen, die daar in het zweet huns aansehijns Beantwoordt zij niet aan de verwachting, dan meent spr.
zwaar moeten arbeiden, zooveel mogelijk te bekorten, namens de commissie voor de gasfabriek de verzekering
Daarom dient de normale arbeidsdag in plaats van op 12 te kunnen geven, dat zij, ook zonder dat invloed van
uur, op acht uren te worden gesteld. Spr. blijft onder buiten wordt uitgeoefend, bereid zal worden bevonden,
handhaving zijner motie op deze verbetering aandringen, nadere maatregelen te beramen en de noodige voorstellen
Het is voor een stad als Leeuwarden van gewicht Eene aan burgemeester en wethouders te doen.
goede behandeling der werklieden in dienst der gemeente Spr. vindt hierin aanleiding, in overweging te geven,
strekt haar tot eer. de motie niet in behandeling te nemen.
De Voorzitter stelt thans de vraag aan de orde, of dei De heer Van Ketwich Verschuur heeft 4 Nov 1.1. niet in de
motie zal worden in overweging genomen. vergadering kunnen zijn. Hij heeft echter kennis genomen
Besluit de Raaad hiertoe, dan zal zij overeenkomstig van hetgeen, blijkens het officieel verslag, in die zitting
art. 60 R. v. O. worden verzonden aan de Gascornmissie is gesproken bij de behandeling der begrooting en hij heeft
ten fine van onderzoek en verslag. zich verwonderd, dat de heer Middelkoop dezo motie heeft
ingediend, maar nog meer, dat deze bij die motie heeft
De heer Oosterhoff verzoekt den voorzitter, nog lecture volhard. Waarom Omdat de voorsteller der motie uit
van de motie te willen geven. Nadat deze hieraan heeft hetgeen in de sectievergadering besproken was, wist, dat
voldaan, zegt spr. dat hij die heeft verzocht, wijl hom voor de verbetering, die hij bedoelt, een punt van onderzoek
den geest zweefde eene bepaling, dat de regeling van liet uitmaakte bij de gascornmissie. Dat onderzoek is wel
getal, de bezoldiging enz. der bedienden en werklieden door verschillende omstandighe Jen vertraagd, maar spr.
aan de gem. gasfabriek aan burgemeester en wethouders had toch gemeend, dat, nu de heer Middelkoop hier op
wordt overgelaten. Die bepaling is inderdaad vervat in gewezen werd in de Raadsvergadering van 4 Nov. j.l, het
art. 8 der verordening, gemeenteblad no. 21 van 1881. rationeel ware geweest de motie in te trekken, te meer,
Spr. was, toen hij die verordening opsloeg, niet in het omdat tegelijk met het indienen daarvan, althans in dezelfde
bezit dei motie, zoodat hij niet kon beoordeelen, of zij vergadering, het voorstel door burgemeester en wethouders
ook in strijd was met die bepaling. Thans blijkt hem, op advies der gascornmissie gedaan, tot vermeerdering van
dat de Raad zich alleen over de wen schel ij kheid der ie.- het personeel der gasfabriek met drie werkkrachten met
voering van den achturigen arbeidsdag door middel van alge meen e stemmen werd aangenomen,
het drieploegstelsel zal heoben uit te spreken. 8pr., die zelf anderhalf jaar de eer had, lid van de
Als lid der gas-commissie nu, wensebt hij een enkel commissie voor de gasfabriek te zijn, weet dat deze vol-
woord te spreken over deze motie. De leden van den strekt niet ongevoelig is voor het lot van den werkman.
Raad zullen daarvoor stellig wel iets gevoelen, omdat Hem komt het voor, dat men thans vóór alles moet
hare bedoeling goed isverbetering van het lot van eenige afwachten, in hoever de met I Jan. e. k. in werking
werklieden, in dienst bij de Gemeente. Daaraan willen tredende nieuwe regeling aan billijke eischen tegemoet
allen met den heer Middelkoop medewerken, indien het komt. Wat 4 Nov. aangenomen werd, was bovendien in
noodig en mogelijk is.' overeenstemming met den wensch der stokers, zooals de
Toch moet spr. den Raad in overweging geven, do heer Oosterhoff aan den Raad mededeelde (Handelingen
motie niet in behandeling te nemen, omdat naar zijn 1899 bladz. 128).
inzien er niets door verkregen en de zaak niet verdei' Verbetering moet de leus blijven. De gascornmissie
wordt gebracht Wat toch is het geval? Verklaart dc is en blijft dus diligent.
Raad, in strijd met zijne zienswijze, zich vóór de behan- Noch die commissie, zoo vervolgt spr., noch gij, mijne
deling der motie, dan zal zij overeenkomstig het bepaalde medeleden, hebt thans aan deze motie de minste behoefte,
in het reglement van orde. in handen worden gesteld van om toch niet steeds met kracht en spoedig te helpen be
de commissie voor de gasfabriek, ten fine van considera- vorderen, dat geen enkel werkman in dienst der gemeente
tiën en advies; wat moet die commissie nu doen? Op worde afgebeuldzooals dit door den heer Middelkoop
haar advies is voor korten tijd besloten, bij elke der wordt beweerd te geschieden.
beide ploegen één stoker meer aan te stellen en een De voorsteller bedoelt met zijn motie kennelijk een
hulpmachinist. Het gevolg hiervan zal zijn, dat de sto- spoorslag te geven aan allen, om te doen wat men jaren
kers om de zes dagen een dag vrij zijn. Die vrije dag lang zoude hebben verzuimd.
valt negen maal in het jaar op een Zondag. Maar zoolang de Raad in zijn Voorzitter, de wethouders
Gaarne had de commissie aan die Zondagsrust meer uit- en de gascornmissie, de heeren Hijlkema, Oosterhoff, Bek-
breiding gegeven, maar voorloopig zag zij hiertoe geen kans. huis, Jansen en van Eijsinga, mannen mag zien, bij wie
Het besluit nu tot dat advies is niet klakkeloos geno- ook het hart op de rechte plaats zit, en die ook niet blind
men. Eerst na rijp beraad heeft de commissie het voor- zijn voor mogelijke misstanden bij den arbeid in de gas
stel gedaan. fabriek, zoolang heeft de Raad een motie als deze, om
Het onderzoek omtrent de mogelijkheid der lotsverbe- wien ook, aan zijn plicht te herinneren, niet van noode.
tering van de werklieden heeft lang geduurd, misschien Spr. adviseert alzoo den Raad, de motie niet in over-
te lang Doch spr. kan de verzekering geven, dat ver- weging te nemen,
schillende omstandigheden hiertoe hebben medegewerkt.
Het voegt hem niet den lof te verkondigen van de gas- De heer Konter, die vóór behandeling der motie is,
commissie, maar dit mag hij wel zeggen, dat een nauw- wil zijn stem motieveeren. De heer Middelkoop heeft
