w
6 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, van Dinsdag 14 Januari 1902.
De gemeente scheen door hare deskundigen heter op de
hoogte te zijn.
De heer Jansen geeft niet toe, dat de gemeente beter
op de hoogte wasvóórdat een gegadigde een bod doet
hij de verhuring van een land, zal hij zich toch wel behoor
lijk van den toestandwaarin het verkeerthebben op
de hoogte gesteld. In vroegere jaren was het verwaar
loosd maar nu moet het, door het te beweiden alleen
weer verbeterd worden.
Do conclusie van het praeadvies van burgemeester en
wethouders wordt daarop zonder hoofdelijke stemming
aangenomen.
6. Praeadvies op een adres van de afd. Leeuwarden en
Leeuivarderadeel van de Friesche maatschappij van land
bouw om steun voor eene door haar te houden Nationale
Landbouwtentoonstelling.
Jfijne Heeren
Bij Uw besluit van 10 December j.l. werd in onze
handen gesteld ter finie van praeadvies een adres d.d.
2(i November 1901 van het Bestuur der afdeeling Leeu-
warden e. o. der Friesche Maatschappij van Landbouw,
waarbij het ten behoeve eener in de tweede helft der
maand Augustus 1902 bij gelegenheid der herdenking
van het 50-jarig bestaan der maatschappij, alhier te hou
den Nationale Landbouw Tentoonstelling verzoekt om
a. als terrein voor de tentoonstelling beschikbaar te
stellen het z.g.n. Grasveld" en blokken V en, voor
een minder aantal dagen, VI der bouwterreinen aan de
Noordzijde van het Nieuwe Kanaal;
b. eene subsidie toe te kennen van ƒ1000;
e. deel te nemen voor ƒ1000 in het te vormen waar
borgfonds van ten minste ƒ10.000.
Het komt ons voor, dat de belangen der gemeente bij
deze tentoonstelling wel in die mate zijn betrokken, dat
deze onderneming van gemeentewege mag worden gesteund,
gelijk ook in vroegere jaren onder andere in 1868,1879,
1881, 1882 en 189(1, aan dergelijke tentoonstellingen van
land- en tuinbouw steun werd verleend.
De vraag of het belang wel zóó groot is, dat aan het
geheele verzoek van adressant kan voldaan wordenmee-
nen wij niet bevestigend te kunnen beantwoorden.
Ten dien opzichte zijn wij van meening, dat, behalve
afstand van terrein de gemeente niet verder behoort te
gaan, dan een eventueel financieel verlies der tentoon
stelling te helpen dragen.
Op bovengenoemde gronden hebben wij de eer U voor
te stellen te besluiten
ten behoeve van de in de tweede helft der maand
Augustus 1902, bij gelegenheid der herdenking van het
50-jarig bestaan der Friesche maatschappij van landbouw,
I. aan het Bestuur der afdeeling Leeuwarden en Leeu-
warderadeel dier maatschappij,
a. in gebruik af te staan het zoogenaamde Grasveld
en de bouwblokken voornoemd, nos. Y en zoonoodig VI
onder nader door burgemeester en wethouders vast tc
stellen voorwaarden;
b. indien na afloop der tentoonstelling mocht blijken,
dat er een tekort bestaat, een subsidie te verleenen tot
een maximum van ƒ1000.
II. Niet deel te nemen in het te vormen waarborgfonds.
De heer Middelkoop is er niet tegen om een terrein
beschikbaar te stellen als dergelijke tentoonstellingen ge
houden worden, even goed als hij gaarne een lokaal be
schikbaar wil stellen voor een drankbestrijdersvereeni-
ging.
Yan het tweede gedeelte van het voorstel van burge
meester en wethouders, het deelnemen in een waarborg
fonds, wil spr. echter niet medewerken het houden eener
tentoonstelling is voor de landbouw van groot belang,
maar dit zegt op zichzelf nog heel weinig. In die „land
bouw" zijn tegenstrijdige belangen, die van de gebruikers
tegenover die van de eigenarenerkende autoriteiten, o.a.
Mr. N. G. Pierson wijzen daaropzoo o.a. dat aanleg van
wegen en vaarten, ten slotte voor den eigenaar van lan
derijen van belang zijn. Nu vindt spr. dat, mocht de
exploitatie der tentoonstelling verlies opleveren, dit wel
door de eigenaars mocht worden gedragen, voor de gemeente
bestaat er geen aanleiding de eigenaars van Friesch land
speciaal te bevoordeelen.
Het spreekt van zelf, dat de tentoonstelling voor de
gemeente baat zal opleveren, maar zullen er menschen
niet komen in geval de gemeente geen subsidie geeft?
De Voorzitter wenseht een misverstand op te helderen:
er wordt voorgesteld, niet het deelnemen iu het waarborg
fonds, maar het geven van een subsidie, ingeval de tentoon
stelling een deficit oplevert. Blijkt dit het geval te zijn,
dan wordt daarvan ten hoogste ƒ1000 door de ge
meente bijgepast en behoeft eerst daarna het waarborgfonds
te worden aangesproken.
De heer Troelstra wil de verzekering geven, dat het, bij
de beoordeeling van het adres, burgemeester en wethou
ders niet in de gedachte is gekomen, dat de landbouw
tentoonstelling alleen de eigenaars en niet de pachters zou
bevoordeelen; die opvatting van den heer Middelkoop is
trouwens zeer eenzijdig en niet te verdedigen; consequent
geredeneerd zou het voor de pachters dan hetzelfde zijn,
of de landbouw ruime winsten afwerpt of niet, ja misère
in het landbouwbedrijf zou voor hen dan nog de voorkeur
verdienenhet is zeker niet altijd precies uit te maken,
aan wie de landbouw de meeste voordeelen geeft, maar
dit staat zeker wel vast, dat onze gemeente groot belang
heeft bij den bloei van den landbouw en iu het bijzonder
de winkelstand. Dien bloei te bevorderen ligt dus wel
op den weg der gemeente en zelfs het houden van ten
toonstellingen alhier in het algemeen. Met dit dubbele
belang voor oogen bestaat er dus aanleiding voor den raad
om het verzoek in gunstige overweging te nemen.
De heer Wilhelmy is van oordeel, dat hij gerust voor
het voorstel van burgemeester en wethouders kan stem
men; men moet zooveel mogelijk trachten de tentoonstel
ling hier te doen houden, omdat daardoor in het algemeen
de belangen van de burgerij en van den winkelstand in
het bijzonder zullen gebaat worden.
Den heer Middelkoop moet spr. nog doen opmerken,
dat hij van bevoegde zijde heeft vernomen, dat het nog
niet vaststaat, dat de tentoonstelling alhier zal worden gehou
den, mochten de subsidies en het waarborgfonds niet aan
de verwachtingen beantwoorden, dan kon liet mogelijk
zijn, dat de tentoonstelling op eene kleinere plaats op kleinere
schaal werd gehouden.
De heer Melchers zegt onlangs op eene andere plaats
dezelfde gedachten te hebben ontwikkeld als de heer Mid
delkoop nu deed. De heer Middelkoop vond daartoe aanlei
ding in hetgeen in het adres der vragende vereeniging gezegd
is. Waar burgemeester en wethouders in hun praeadvies
daar niet op terug kwamen, wilde hij daar geen discussie
over beginnen, llij wil thans echter verklaren, dat hij het
betoog van den heer Troelstra niet kan aanvaarden, als
het dan juist is, dat hoofdzakelijk de grondbezitter profi
teert van de vermeerderde opbrengst van den bodem, dan
is daarmede het pachtstelsel veroordeeld. Bovendien ge
looft spr., dat de tentoonstelling niet zoo veel nut zal
opleveren, omdat die bedrijven veelal te klein zijn om te
kunnen voordeel trekken van de verschillende uitvindingen
enz., die vertoond zullen worden.
Het terrein wil spr. dus wel beschikbaar stellen, maar
hij zal zijn stem niet geven aan het verleenen van sub
sidie. Nu zegt de heer Wilhelmy, dat in dat geval de
tentoonstelling wellicht in eene andere gemeente zal ko
men. Spr. wil daarom als zijn verwachting uitspreken,
dat, als de tentoonstelling wellicht niet hier gehouden
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, van Dinsdag 14 Januari 1902.
7
wordt, ook het eventueel toe te staan subsidie niet aan
vaard wordt.
De heer Lautenbach is, zij het ook op andere gron
den, van dezelfde meening als de heeren Middelkoop en
Melchers. Het totaal der subsidies zal eerst pondsponds
gewijze worden aangesprokenen dan pas het waarborg
fonds verdient het dus dan in elk geval niet de voor
keur aan dit laatste deel te nemen?
Spr. gelooftdat de ligging van het terrein oorzaak
zal zjjndat de gemeente weinig voordeel zal trekken
van de tentoonstelling: de kijkers zullen gaan van het
station naar het terrein en terug; de vertering wordt
dan aldaar gemaakt.
De heer Hijlkema moet bekennen, dat hij de geachte
sprekers niet goed begrepen heeft; men wil het terrein afstaan,
derhalve ziet men het belang in van het hier ter stede
houden der tentoonstelling, maar dan moet men ook verder
gaan en een subsidie ook toestaan de heer Wilhelmy wees
er immers reeds op, dat het niet zeker is, dat zonder vol
doenden steun de tentoonstelling hier gehouden zal worden.
De heer Middelkoop gelooft, dat het verwijt van incon
sequentie door den heer Hijlkema hem en anderen gedaan,
op het college van dagelijksch bestuur moet terugvallen,
want burgemeester en wethouders zeggen wel a en b
maar niet c, daar zij niet ingaan op alle verzoeken van
adressanten.
Wat de heer Troelstra zoide over het heerschen van
misère in het landbouwbedrijf, dit kan werkelijk ook voor de
pachters voordeelig zijn, want het is van invloed op de
pachtsom van een volgenden huurtermijn.
Spr. gelooft ten slotte niet, dat door het geven van
subsidie de toevloed van menschen verzekerd wordt.
De Voorzitter zegt, dat, toen het adres bjj burgemeester
en wethouders ter sprake kwam, geen economisch debat
is gehoudende eenige vragen waren slechtswil de ge
meente gaarne de tentoonstelling alhier gehouden zien
en moet zij dus gesteund worden en: wat is vroeger ge
schied bij dergelijke aanvragen
Nu is bjj vroegere gelegenheden altijd subsidie gegeven
zoo in 1868, 1879, 1881, 1882 en 1896 en wilde men
geen uitzondering op dien regel stellen, omdat men prijs
stelde op het alhier houden der tentoonstelling.
De heer Middelkoop zegt nu welgeef terrein, maar
geen subsidie, maar het belang der gemeente is ook zeer
nauw betrokken bjj de schaal, waarop de tentoonstelling
zal worden gehouden en die kan grooter zjjn, naarmate
de middelen ruimer zijn, waarover het comité kan be
schikken. Van daar het voorstel, dat van een tekort de
eerste duizend gulden door de gemeente zullen worden
gedragen.
De heer Haverschmidt hoort den voorzitter voor de
tweede maal zeggen, dat de eerste duizend gulden van
het tekort ten laste der gemeente komen. Dit is niet juist
en niet overeenkomstig het voorstel, dat eerst subsidie
verleent bij mogeljjk tekort. In dat geval zullen de ver
schillende subsidiën van het rijk, van de provincie en van
de gemeente worden aangesproken en elk lichaam draagt
pondspondsgewijze bij.
V anneer de gemeente enkel aan het waarborgfonds
deelneemt, dat eerst bjj grooter tekort aan de beurt komt,
dan is het risico voor de gemeente geringer.
De Voorzitter heeft zich dan wellicht niet duidelijk
uitgedruktindien eventueele subsidiën van rijk en pro
vincie onder geljjke conditie worden verleend, als het
gemeentelijke subsidie, zal de gemeente natuurlijk op ge
lijken voet als deze lichamen bijdragen;, doch het is
de bedoeling, dat de deelnemers in liet waarborgfonds
eerst zullen behoeven te-storten, als het gemeentelijk sub
sidie is uitgeput.
Onderdeel a van punt lo wordt daarop zonder hoofde
lijke stemming aangenomen, onderdeel b met 18 tegen 3
stemmen, die der heeren Lautenbach, Middelkoop en
Melchers. De conclusie in haar geheel wordt daarop
zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
7. Voorstel van burgemeester en wethouders tot onder-
handsche verhuring van eenige gemeente-eigendommen.
Burgemeester en wethouders stellen voor te besluiten:
I. op de bestaande of nader door burgemeester en
wethouders te bepalen voorwaarden, met ingang van 12
Mei 1902 onderhands te verhuren
A. voor den tijd van één jaar:
1. het huis Zuiderplein 99 aan A. Los, wed. J. Burg, voor
215,per jaar.
Kruisstraat 25 aan M. Elskamp voor 200 p.jr.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
bjj de Put 17 aan wed.II.Wei
Tuinen 6 aan L. L. Hardorff
Noordvliet 2 aan G. de Vries
Noorderplantage 3 aan J. Goor
St. Jobsleen 255 aan S.v.d.Heide
Oldegalileën 38 aan Benze Koster T
36 R.v.d.JIeide
34 P. Kesteloo
•185
-120
- 78
- 78
- 60
-62,40
-62,40
-62,40
10.
11. Acht.deWitteHandl2aanILdeBruin-62,60
12. Kalvergloppe 199 aanlv.J.Bosnia voor- 91
13. Oostersingel 110aan Ph.vd.Veen -83,20
14. 108 J. Feenstra - 65
II. voor den tijd van 2 jaren, gerekend te zjjn inge
gaan den 12 Mei 1901. een strook grond bij de Singel
straat aan den Noordersingel aan Marcus Dwinger voor
ƒ3,— per jaar.
C. voor den tjjd van 3 jaren
het huis Doelenstraat 1 aan J. U. Stoett voor 187 per jaar.
Gr.Hoogstraat 24 aan H. Jurres -260
1). voor den tjjd van 5 jaren
een stuk grond ter grootte van 15 51 - achter perceel
Schoolstraat 2 aan A. Alberts te Nijmegen voor ƒ0,50
per jaar.
twee perceelen grond bjj den verschwatervjjver aan den
Oostersingel, respectievelijk aan N. G. Roelands en Klaas
Wielinga respectievelijk voor ƒ1.en ƒ2.
een strookje grond aan Achter de Witte Hand aan A.
M. Turksma voor f d.- per jaar.
een strookje grond aan Achter de Witte Hand aan G.
Pakker voor 1.50 per jaar.
een strookje grond aan Achter de Witte Hand aan A.
Prins voor 2.50 per jaar.
een strookje grond aan de Wissestraat aan II. van IJs
voor 2.50 per jaar.
11. aan Janssen Altena en K. Posthuma tc berich
ten, dat op hunne adressen om wederinhuur van het ter
rein aan den weg Achter de Hovenvooralsnog geen
beschikking kan worden genomen.
De heer Melchers heeft onder de te verhuren percee
len opgemerkt twee huizen, nos. 108 en 110, aan den
Oostersingel, waarvan de directeur der gemeentewerken
voorstelt ze af te breken, omdat zjj in zulk een slechten
staat verkeeren, dat het niet meer mogelijk is ze bewoon
baar te maken. Nu zeggen burgemeester en wethouders
daarvan, bedoelde huizen zullen worden hersteld en in
goeden staat van onderhoud gebracht. Is nuwat de
directeur der gemeentewerken zegt, overdreven, of is het
mogeljjk de huizen in bewoonbaren toestand te brengen?
Staan bovendien die woningen niet in den weg en is het
derhalve ook uit dit oogpunt niet beter tot amotie over
te gaan
1 'e Voorzitter herinnert er aan dat de twee huizen
indertijd- voor amotie zijn aangekocht met het oog op
eene eventueele verbreeding van den weg ter plaatse
om die reden is nooit veel aan de gebouwen gedaan.
Intusschen zijn bjj burgemeester en wethouders plan
nen aan het rijpen, wier vervulling tengevolge zou
