20
Yerslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, van Dinsdag 11 Februari 1902.
wees, dat het mogelijk was, dat de regeering nachttarief
wellicht niet zou sanctioneeren. Spr. vraagt daarom is
dat bezwaar opgeheven?
In principe is spr. voor nachttarief, omdat de diensten
's nachts zwaarder zijn, voor de arme schipperij is het
voorgestelde nachttarief te bezwarend. Yoor de door
vaart van de beide kanaalbruggen, "VVirdumerpoorts-, Prins
Hendrik- en Ilarlingervaartsbrug moet nu 60 cents be
taald worden, terwijl het nachttarief zou bedragen f 2.
Arme schippers zullen van wege het finantieel bezwaar
moeten blijven liggen, terwijl zij dan allicht weer een
gunstigen wind verloren laten gaan.
Bovendien zullen de bewoners van het Vliet een massa
last ondervinden, daar zal het nachttarief slechts 10 cents
voor de bruggen bedragen, dan moeten 4 brugwachters
gewekt worden, aan het kanaal slechts twee, en daar
de schippers daarvoor wellicht moeten blazen op hun
hoorns, zal aanneming van het voorstel van burgemeester
en wethouders voor genoemde bewoners onaangename ge
volgen moeten hebben.
Uit dezen hoofde kan spr. met het voorstel, zooals het
daar ligt, niet medegaan en zal hij bij de artikelsgewijze
behandeling eenige amendementen indienen.
De heer van Messel sympathiseert met het denkbeeld
van burgemeester en wethouders om de bruggaarders
eene goede nachtrust te doen bezorgen, het is ook niet
meer dan billijk, dat iemand die den geheelen dag in 't
touw is, zijne behoorlijke nachtrust krijgt.
Burgemeester en wethouders hebbenom dat doel te
bereiken, twee denkbeelden geopperd:
le. twee hulpgaarders aan te stellen.
2e. een nachttarief in te voeren. Spr. is het na lezing
der stukken, met den directeur der gemeentewerken vol
komen eens, dat het aanstellen van twee hulpgaarders
practisch onuitvoerbaar is.
Hij is daarom in principe voor nachttarief, maar kan
zich in 't geheel niet vereenigen met het tarief, dat is
voorgesteld, als zijnde naar zijne bescheiden meening veel
te hoog, daarvoor heeft hij dezelfde bezwaren als de heer
"Wilhelmij.
Burgemeester en wethouders zeggen in hunne memorie
van toelichting, „zal de bepaling am nachtrust te verzeke
ren eenigszins doel treffen, dan is het het noodig dat
het nachttarief op 40 ct. wordt bepaald (uitgezonderd de
bruggen over het Vliet en de Vlietsterbrug.)" Zulk een
tarief in te voeren is, m. a. w. gezegd naar spr. mee
ning,, sluit de bruggenSpr. begrijpt, dat burgemeester
en wethouders en eenige raadsleden niet zoo nauwkeurig
op de hoogte zijn, welke belemmering het invoeren van
het voorgestelde tarief aan de scheepvaart en handel te
weeg zal brengen, daarvoor is het raadzaam, dat de raad
hier afgaat op het advies dier leden, welke den handel
vertegenwoordigen.
Ter overtuiging zijner bezwaren zal spr. een voorbeeld
stellen een schipper met 25 last graan, varende van Am
sterdam naar eene plaatshaven Leeuwarden of Groningen,
ontvangt daarvoor een doorsneê vracht van f 1.50 per last,
dus in 't geheel f 37,50. Om nu desnachts door te varen,
zal hij vanaf de Yerlaatsbrug tot en met de 2e kanaal-
brug (binnen de gemeente Leeuwarden) f 2,bruggeld
moeten betalen, voorzeker geenkleinigheid. Het behoeft
geen betoog, dat daardoor voor de schipperij de strijd
om 't brood onnoodig aanmerkelijk wordt verzwaard.
Spr. ontkent niet, dat er somtijds misbruik wordt ge
maakt, om de bruggaarders te plagen en in hunne nacht
rust te storen, maar dat spruit voort uit het gelijke dag
en nachttarief. Hij is overtuigd, dat, wanneer het nacht
tarief eenigszins wordt verhoogd, die nachtruststoring een
einde zal nemen. En waar nu blijkt, dat sedert 1899 de
scheepvaart bij nacht met 61^6 is toegenomen, behoeft
het geen betoog, dat door het voorstel van burgemeester
en wethouders de scheepvaart en handel zonder twijfel
belangrijk belemmerd zullen worden.
Burgemeester en wethouders gaan zelfs verder, dan de
directeur der gemeentewerken, die adviseert het dagtarief
te verdubbelen, behoudens een paar buitenbruggen waar
van hij 30 a 40 ct. wil heffen.
Bij de Ilarlingervaartsbrug zal in geen geval verhooging
noodig zijn. Wanneer daar een tweede gaarder wordt aan
gesteld, kan de zaak tusschen beiden geregeld worden,
en de nachtdienst om beurten worden verricht.
Wanneer het tarief verhoogd wordt, dan wenscht spr.
nog te doen opmerken, dat de meerdere opbrengst be
hoort aan de gaarders en niet aan de gemeente. Ook
hier geldt de spreuk: „geld verzoet den arbeid", dan
wordt het den gaarders mogelijk, zoo gewenscht een plaats
vervanger aan te stellen.
Intusschen zal spr. de door den heer Wilhelmij aan
gekondigde amendementen afwachten.
Den heer Hijlkema doet het genoegen, dat de heeren
Wilhelmij en Yan Messel als vertegenwoordigers van den
handel met nachttarief in principe medegaan. Of de re
geering dit zal sanctioneeren? Spr. hoopt zulks, omdat
de aangevoerde gronden alleszins steekhoudend zijn.
Als het nachttarief effect wil sorteeren, dan moet het
Hink hoog zijn. Nu komt het dikwijls voor, dat schepen
een brug slechts doorvaren om daarna te blijven liggen
en daartegen moet een hoog tarief waken. Spr. gelooft
niet, dat dit zoo bezwarend zal zijn: als doorvaart niet
absoluut noodig is, kunnen de schippers blijven liggen,
de anderen moeten gelegenheid tot doorvaart hebben.
Als de verhoogde opbrengst van het tarief aan de brug
wachters werd uitgekeerd, dan zouden zij bij de voorge
stelde maatregel 1 dubbel prohteeren. Dat is niet noodig.
Plaatsvervangers mogen door hen niet worden aangesteld.
De heer Troelstra brengt in herinnering, dat het
vroeger nachttarief voor de Potinargebrug 50 cents be
droeg en insgelijks voor de Prins Hendrik- en Wirdu-
merpoortsbrughet voorstel blijft daarbeneden.
Tegenover den heer Van Messel moet spr. doen opmerken,
dat burgemeester en wethouders aan den anderen kant
minder ver gaan dan de Directeur der Gemeentewerken,
immers zij laten den nacht in den zomer om 5 uur
eindigen, inplaats van om 6 uur, en dit is van groot
belang, daarjuist na 5 uur een veel grooter aantal schepen
doorvaart dan vóór dien tijd, dit blijkt uit den door
burgemeester en wethouders in September 1899 overge-
legden staat.
Zonder behoorlijk nachttarief wordt het beoogde doel
toch niet bereikt.
De heer Melchers wijst er op, dat het hier weer is
de oude strijd tusschen schipperij en wegenverkeer. Bur
gemeester en wethouders gaan nu uit van het loffelijk
doel om den brugwachters zooveel mogelijk nachtrust te
verschaffen, maar ten opzichte van het geneesmiddel daar
toe rijst bij hem de vraag, of dit niet erger is dan de
de kwaal. Spr. gelooft niet, dat het noodig is om allen
te bezwaren, ten einde enkele lastige schippers te treffen.
Den heer Van Messel verwondert het ten zeerste, dat
de heer Hijlkema als zijnde met den handel bekend, zoo
krachtig het voorstel van burgemeester en wethouders ver
dedigt.
Die geachte spr. beweert, zal het nachttarief effect
sorteeren, dan moet het flink hoog zijn, vooral om mis
bruik te voorkomen. Spr. is 't met dat geachte lid niet
eens, daar het toch van algemeene bekendheid is, dat
geen enkele schipper onnoodig 10ja zelfs 5 cent brug
geld zal betalen.
Spr. meent in tegenstelling met den heer Hijlkema, dat
het voorgestelde tarief zeer bezwarend zal zijn, en in alle
opzichten de absuluut noodige doorvaart voor de schepen
bij nacht onmogelijk maakt en daardoor de handel zeer
belemmert.
Dat de verhoogde opbrengst van het nachttarief niet
Yerslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden, van Dinsdag 11 Februari 1902.
21
de bruggaarders, maar de gemeente behoort ten goede
te komen, moet spr. tegensprekenhij meent, dat, waar
burgemeester en wethouders zoo duchtig waken voor de
nachtrust der bruggaarders, ook voor de storing daarvan
betaald behoort te worden.
Door uen heer Troelstra wordt in herinnering gebracht,
dat het vroegere nachttarief in 1865, 50 cent bedroeg
dit is spr. bij «le lezing der stukken niet ontgaan, maar
hij meent daartegen te moeten aanvoeren, dat ook in dien
tijd de vrachten hooger waren, zoodat het niet meer dan
billijk is, dat ook thans bjj de vaststelling van het nacht
tarief ook niet de tegenwoordige vrachtprijzen rekening
worde gehouden.
Do heer Troelstra meent, dat er eene vergissing in het
spel is. Het voorgestelde is niet f 2 hooger, maar be
draagt f 2 voor 5 bruggen, dus is f 1,40 hooger.
De heer Wilhelmij antwoordt, dat hem niet ontgaan is,
dat de verhooging f 1,40 bedraagt en niet f 2,
De heer Beekhuis wil er op wijzen, dat niet alle schepen
de genoemde 5 bruggen moeten passeeren, zij behoeven
toch niet alle de geheele stad door te varen, maar som
mige blijven daar liggen.
De algemeene beraadslagingen worden daarop gesloten,
waarna de onderdeelen van het voorstel aan de orde
worden gesteld.
Sub lo.
De heer Wilhelmij stelt voor om in plaats van „40
cent" te lezen „25 cent".
Dit amendement ondersteund wordende, komt in be
handeling.
De Voorzitter kan slechts herhalen, wat reeds is op
gemerkt, dat het doel van de voorgestelde bepalingen
dan geheel wordt gemist, alleen hij dringende noodzake
lijkheid moeten de bruggen kunnen worden afgedraaid.
Stelt men het tarief op 25 cent, dan is de schipperij
niet tevreden en de brugwachters zijn evenmin gebaat.
De heer Wilhelmij is bang, dat door den achterdeur
zal worden binnengesmokkeld, wat indertijd door den
voordeur is uitgeworpen, want als het bruggeld voor de
5 bruggen van de Ilarlingervaart tot de 2e Kanaalbrug
zoo verhoogd wordt, dan is de arme schipperij gedoemd
te blijven liggen, tot de nacht voorbij is.
De heer Hijlkema vindt, dat de heer Wilhelmij over
drijft, er blijft tusschen hoog nachttarief en finale slui
ting een groot verschil bestaan. Bij het laatste is door
vaart onmogelijk, bij het eerste niet.
Den heer Van Messel verwondert hetdat de heer
Hijlkema, die met den handel bekend is, het voorstel zoo
warm verdedigt. Zoodra er goede wind is, is het voor
den schipper van het grootste belang om door te varen.
Anders bestaat de kans, dat hij moet blijven liggen.
"V erhoogt men het tarief tot b.v. 25 cent, dan bedraagt
de geheele verhooging boven het dagtariefvoor 5 brug
gen 75 cent en dan nog zullen alleen zij doorvaren,
voor wie het hoognoodig is.
Wat de opmerking van den heer Troelstra aangaat,
dat voor circa 25 jaar geleden, het nachttarief nog hooger
was, meent spr. te moeten aanvoeren, dat in dien tijd
de vrachten ook veel hooger waren en men thans rekening
moet houden met de tegenwoordige vrachtprijzen.
Spr. waardeert de goede bedoeling van het voorstel,
maar verzet er 'zich tegen den last daarvan te leggen op
de arme schippers en den handel.
Het amendement wordt daarop met 124 stemmen
verworpen, die der heeren Wilhelmy, Lautenbach, Middel
koop en van Messel.
Het onderdeel wordt daarop aangenomen met 133
stemmen, die der heeren Wilhelmy, Melchers en Van
Messel. (De heer Baart de la Faille had inmiddels de
vergadering verlaten.)
Sub 2°.
De heer Van Messel stelt voor alle bedragen van 40 cent
te veranderen in 30, 25, 25, 30, 30 en 15 cent.
Dit amendement wordt ondersteund en verworpen met
124 stemmen, die der heeren Wilhelmy, Lautenbach,
Middelkoop en Van Messel.
Het onderdeel wordt daarop zonder hoofdelijke stemming
aangenomen; de heeren Wilhelmij, Melchers en Van Messel
verklaren zich tegen.
De onderdeelen sub 3°6° worden zonder discussie
of hoofdelijke stemming aangenomen.
Sub 7°.
De heer Haverschmidt stelt als amendement voor Bur
gemeester en wethouders uit te noodigen een nader voor
stel te doen ten opzichte van den bouw eener brugwach
terswoning.
Dit amendement ondersteund wordende komt in be
handeling.
De heer Beekhuis erkent, dat het cijfer van f4500
inderdaad hoog is, maar men moet niet vergeten, dat
de prijzen der materialen gestegen zijn in do laatste jaren.
Hij kan niet begrijpen, dat de heer Haverschmidt, die
zuinigheid aanbeveelt, nu een dubbele woning wil bouwen,
terwijl de bestaande brugwachters woning nog zeer goed
is en de mogelijkheid blijft bestaan om tegen de te
stichten woning later een tweede bij te bouwen.
De heer Haverschiïiidi vindt, dat de gemeente, wanneer
ze langs den wandelweg houwt, wat goeds moet leveren,
maar een brugwachterswoning van -1- 4500 gulden noemt
spr. overilreven. De bouwprijzen mogen sinds 1895 ge
stegen zijn, op gezag van een deskundige stelt spreker
die stijging niet hooger dan 15 96.
Zoo terloops zullen we thans even hesluiten tot stich
ting van deze dure woning om binnen weinige jaren,
want dit is maar een kwestie van tijd, er nog een vleugel
of eene verdieping bij te voegen of er nog een tweede
exemplaar naast te zetten. Voor de bouwcommissie is
het plan ook eene verrassing en daar burgemeester en
wethouders de goede gewoonte hebben alle bouwwerken
van eenig belang aan het oordeel dier commissie te onder
werpen, meende spreker, dat de commissie ook thans do
bezwaren door hem ingebracht, eens onder de oogen
moet zien.
Het amendement-llaversclimidt wordt daarop door
burgemeester en wethouders overgenomen; onderdeel sub
7° vervalt deswege.
Het voorstel in zijn geheel wordt daarop zonder hoof
delijke stemming aangenomen.
7. Voorstel van burgemeester en wethouders tot vast
stelling eener verordening lot heffing van bruggeld voor
het afdraaien van de heide kanaalbruggen met daarbij be
hoor end e verordening op de invordering. (Bijlage no. 6.)
Do heer Troelstra deelt mede, dat de cijfers op bladz.
2 dezer bijlage eenige wijziging behoeven.
Het bedrag van f 100 voor tijdelijke vervanging hij
ziekte en verlof is te laag en moet zijn f 250, de ver
vanging geschiedt door gemeente-werklieden en natuur
lijk moet ook hun gewoon daggeld worden in rekening
gebracht. Dit nu was niet geschied.
