178 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Zaterdag 29 October 1904.
I)e beer Koopmans zou gaarne eenige inlichting willen
hebben omtrent de hier vermelde loonen. Op 29 Aug.
11. werd in den Raad mededeeling gedaan van den loon-
standaard der gemeentereinigers. Volgens deze zou het
loon hooger zijn, dan hier staat opgegeven. Welke reden
is hier voor
De heer Hijlkema zegt, dat in die vergadering de cij
fers zijn medegedeeld. Een onderzoek omtrent het mid-
dencijfer der loonen plus de emolumenten van die werk
lieden in 15 gemeenten, beeft aangetoond, dat het gemiddeld
inkomen voor asclilioden bedraagt 9.22, voor tonnenbe-
zorgers ƒ9.30, voor voerlieden ƒ9.10. Voor Leeuwarden
zijn deze bedragen onderscheidenlijk ƒ9.75, 10.04 en
ƒ9.60.
De heer Koopmans noemt de mededeeling van den
heer Hijlkema juist. 11 ij vraagt echter naar de reden
van het verschil. Waardoor zijn de loonen hooger op
gegeven dan in de begrooting is vermeld
De heer Hijlkema bevestigt, dat het verschil tussclien
de cijfers der loonen ligt in het bedrag der emolumenten
(fooien). Spr. gelooft, dat de raming eerder te laag dan
te hoog is en dat indien den werklieden werd gevraagd,
of zij hun loon en fooien voor het door spreker genoemde
cijfer wilden afstaan, een ontkennend antwoord zou volgen.
Volgno. 115 wordt hierop zonder hoofdelijke stemming
aangenomen.
Vulijno. 116. Onderhoud van het aschland en van de
daarop aanwezige gebouwen.
Den lieer Menalda is gebleken, dat de som van f 20,000
voor de aanschaffing van een nieuwen brander op het
aschland te hoog is geraamd. Dij was het, die deze som
in de sectie-vergadering noemde. Voor 9000 zal men
echter een brander van het beste systeem kunnen bekomen.
Spreker heeft overigens weinig tijd gehad na het ver
schijnen der memorie van antwoord, in dezen nog een
onderzoek in te stellen. Wel weet hij, dat de lleoren
Vaillant&Slujjterman,leveranciers van dergelijke toestellen,
afraden een goedkoopen brander aan te schatten. Die te
Nijmegen in gebruik heeft slechts ruim 1500 gekost
en daaraan was in 2.) jaar geene reparatie. Spreker staat
nu voor een moeieljjk geval. Van meer dan eene zijde
heeft hij vernomen, dat een goede stankvrije brander niet
voor 2500 kan worden geleverd, terwijl de Directeur
van het Abattoir te Nijmegen beweert, dat men voor
1500 wel een goed toestel kan krijgen. Spreker moet
daarom bezwaar maken, zonder nadere toelichting zijne
stem aan dezen post te geven.
De heer Hijlkema zegt, dat de bestaande oven gebrek
kig is ingericht met te lagen schoorsteen en alles be
halve stankvrij. Om deze redenen wordt dan ook
indien eenigszins doenlijk slechts met westelijke win
den verbrand. Bij informatie is geblekendat voor
ƒ2500.een goede oven kan worden verkregen. Deze
kost 2500 mark pl.m. ƒ1500.de 16 meter hooge
schoorsteen pl.m. ƒ330.zoodat met andere bijkomende
werken ƒ2500.boog genoeg is geraamd. Nu is liet
de vraag, of deze oven voor het gebruik op liet aschland
voldoende zal zijn. De inlichtingen van den heer Qua-
dekker, directeur van het abattoir te Nijmegen, bevesti
gen dit; de capiciteit is ruim voldoende, terwijl de
verbranding geschiedt vrij van stank.
Bij den lieer Baart de la Faille is een dubium gere
zen. De oven daar wordt nl. alleen gebruikt voor het
verbranden van afgekeurd vleesch, doch hier zal hij voort
durend in gebruik worden gesteld voor het verbranden
van allerhande voorwerpen.
Gaarne zou spreker hebben gezien, dat b.v. bij de
Reiniging te Amsterdam ware geinformeerd over de
ovens aldaar.
Thans maakt men eene vergelijking tussclien ongelijk
soortige groothedenabbattoir en reiniging. Eenige
meerdere inlichting komt spreker nog gewenscht voor.
De heer Hijlkema meent, dat verbranding van vleesch
in eene hoeveelheid van 6ÜU K.G. gelijk te Nijmegen
hier wel weinig zal voorkomen. Verbranding van vleesch
geeft meer stank dan vodden, manden en papier e.d. Als
dus in Nijmegen de oven voldoende is, zal dat hier zeker
ook wel het geval zijn.
Zou men ook de compost willen verbranden zooals, naar
spreker meent, dit in Hamburg geschiedt, dan zou men
hier voor een oven van voldoende capaciteit wel f 50.000
a 60.000 moeten uittrekken. Bovendien kost dan in
Hamburg de verbranding nog pl.m. f 1 per 3D. Zoolang
w ij voor de compost nog 3 per last maken, zal dit toch
wel niet in 's Raads bedoeling liggen.
De nieuwe oven zal eerder te groot dan te klein zijn.
Van de nieuwste constructie vervaardigd, krijgt hij een
lioogen schoorsteen, waardoor het mogelijk wordt, met
alle winden te verbranden. De lieer Quadekker is er
zeer voldaan over, terwijl ook de Directeur der Reiniging
alhier van oordeel is, dat de oven meer dan voldoende
capaciteit zal hebben. Twijfelt men aan liet rapport,
dan kan hem worden opgedragen, zich in persoon van
een en ander te vergewissen de heer Quadekker heeft
zich immers bereid verklaard, de verbranding te doen
geschieden in tegenwoordigheid van onzen Directeur.
De lieer Menalda kan in zijne repliek kort zijn; slechts
twee punten wenscht hij nog te releveeren. Ten eerste
is de bewering van den heer Hijlkema, dat de compost
te Hamburg verbrand wordt, niet juist en tot nu toe heeft
men geen kans gezien compost te verbranden. Tegen
over de bewering, dat het maken eu verkoopen van corn-
jmst in elk geval voordeeliger is dan vernietiging, wijst
spreker op Engeland, waar reeds geruimen tjjd op ver
schillende plaatsen de voor de verbranding van straat-
vuil en afval benoodigde warmte met voordeel wordt
omgezet in arbeidsvermogen (beweegkracht), zoodat deze
geen verlies oplevert. Vervolgens acht spreker het
wénsehelijk, dat de Directeur der Stadsreiniging zich
persoonlijk op de hoogte stelt van de verbranding te
Nijmegen. Een onderzoek in loco toch levert meestal betere
resultaten op dan rapporten enz. en of de oven aldaar in
gebruik ook geschikt is voor de verbranding van straat-
afval en daarbij geen stank verspreidt.
Spreker wil de betrouwbaarheid der inlichtingen van
den heer Quadekker in 't minst niet in twijfeltrekken.
Doch deze is directeur van het Nijmcegsche abattoir
en kan dus minder over reinigingszaken oordeclen.
De heer Baart de la Faille is dankbaar, doch niet
voldaan. Een directeur van een abattoir is niet bevoegd
mee te spreken over reinigingszaken. Beter zou het zijn,
bij den Directeur der Reiniging in Groningen te infor-
meeren, ook daar zal wel een verbrandingsoven voor
afval bestaan. De heer Quadekker gewaagt van afval,
die in liet abattoir verbrand wordt; doch daarmede zullen
waarschijnlijk geen oude matten enz. bedoeld zijn, doch
vleeschafval.
Spreker stelt grooten prijs op een nieuwen brander;
doch thans moet worden gezorgd, dat hij van het nieuwste
systeem zij. en aan behoeften van allerlei aard kan vol
doen. Een abattoir-oven kan misschien van geringer
capaciteit zijn dan eene voor de reiniging. Spreker blijft
bezwaar maken tegen den post van /'2500.
De heer Hijlkema meent, dat te Nijmegen mogelijk
andere afval dan alleen die vau het abattoir in den be-
wusten oven wordt verbrand. Maar in elk geval zal de
Directeur der Reiniging de inrichting te Nijmegen in
Verslag van de handelingen var. den gemeenteraad van Leeuwarden van Zaterdag 29 October 1904. 179
oogensehouw kunnen nemen, terwijl Burgemeester en
Wethouders ook nog bij andere steden zullen informeeren.
Spreker denkt, dat de meeste reinigingen wel niet zoo'n
goeden oven zullen hebben als hier wordt voorgesteld.
Intusschen kan er naar spreker's inzien niets in den
weg staan, om dezen post goed te keuren. Men kan ver
zekerd zijn, dat Burgemeester eu Wethouders nauwkeu
rige inlichtingen zullen inwinnen, alvorens met den bouw
te beginnen.
De heer Koopmans heeft dezen post ook in de sectie
vergadering ter sprake gebracht. Spreker heeft toen de
opmerking gemaakt of het niet boter was, zoolang te
wachten met de aanschaffing van den nieuwen brander
tot de Commissie inzake de verplaatsing van het aschland
met haar rapport gereed was. Concludeerde de commissie
tot verplaatsing en de Raad ging mee, dan was de oven
daar ter plaatse overbodig. Toen is hem geantwoord,
dat eene wet in bewerking was, die hierop van invloed
zou kunnen zijn.
In het sectieverslag is van sprekers opmerking geene
melding gemaakt, waarom hij haar hier oppert en gaarne
beantwoord ziet.
De heer Menalda heeft in dezelfde sectfe zitting als
de lieer Koopmans. Toen deze zijne vraag stelde, werd
hem geantwoord, dat de commissie inzake de verplaatsing
van het aschland tijdelijk hare werkzaamheden had moe
ten staken, omdat moest worden afgewacht of eene be
paling in de ontwerp-bouwverordening betreffende het
tonnenstelsel zoude worden aangenomen of niet. Spreker
meende, dat de heer Koopmans door dit antwoord voldaan
was en begrijpt daarom niet, waarom diezelfde vraag in
openbare zitting op nieuw wordt gesteld.
De Voorzitter geeft de verzekering, dat Burgemeester
en Wethouders bij andere gemeentebesturen omtrent de
bestaande verbrandingsovens zullen informeeren.
Hierna wordt volgao. 146 zonder hoofdelijke stemming
aangenomen.
Volg non, 117157 worden zonder discussie of hoofde
lijke stemming aangenomen.
Volg no. 158. Onderhoud vau bewaarplaatsen, brand
spuiten enz. 6924.50.
De heer Beucker Andreae zegt, dat in het verslag van
rapporteurs het een en ander is medegedeeld omtrent
de wensehelijkhcid eener nieuwe regeling der brandweer,
ook in verband met de uitbreiding der gemeente. Met
het antwoord van Burgemeester en Wethouders kunnen
zjj zich tevreden stellen.
Rapporteurs spreken voorts de wensehelijkhcid uit, om
de brandmeesters telephoniseh te kunnen alarmeeren.
Het zal zich licht voordoen, dat de brandmeesters niet
onmiddellijk met een brand in kennis gesteld kunnen
worden. Daarom komt eene telephonisehc aansluiting
van alle brandmeesters hem noodzakelijk voor. Spreker
hoopt, dat bij het ontwerpen der nieuwe regeling ook
dit punt ter sprake zal worden gebracht.
De heer Beakhuis antwoordt den heer Beucker Andreae,
dat dit inderdaad in het voornemen ligt.
De heer Koopmans kan in dit opzicht van eigen
ondervinding spreken. Het heeft hem gefrappeerd, dat
althans niet de bewoners van panden, gelegen naast het
brandend perceel, worden gewaarschuwd. Spreker zag
dit gaarne in de nieuwe regeling opgenomen.
De Voorzitter geeft den heer Koopmans de toezegging,
dat zijne opmerking onder do aandacht van 11.11. brand-
meeters zal worden gebracht.
Yolgnos. 158 166 worden hierna zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
Volg no. 167. Kosten van bemaling en verbetering
van landerijen ƒ370.
De lieer Koopmans vestigt de aandacht op een eigen
dom van de gemeente, n.l. twee perccelen land aan de
Huizumcrkuin. Hij gelooft niet, dat de bemesting en
het onderhoud vau deze perceelcn voldoende is, om ze
te doen beantwoorden aan billijke eischen van den land
bouw. Dit land wordt publiek verhuurd aan den meest
biedende zonder de noodige voorwaarden, die de goede
instandhouding waarborgen, waardoor het land wordt uit
gemergeld.
Is liet land bestemd voor bouwterrein, dan vervalt
natuurlijk zijne opmerking, doch anders zou het over
weging verdienen, een onderzoek naar de gegrondheid
zijner opmerking te maken.
De lieer Beekhuis antwoordt den heer Koopmans, dat
Burgemeester en Wethouders een deskundige hebben
aangesteld, die voorlichting geeft omtrent den toestand
der gemeentelijke landerijen.
Zjjn aandacht zal op dezen beweerden misstand wor
den gevestigd, daar het niet in de bedoeling van Burge
meester en Wethouders ligt, het land voor bouwterrein
te bestemmen.
Volgens 167 -169 worden hierna aangenomen.
Volgno. 170. Jaarwedden van de keurmeesters van
vleesch en viscli 800.
De lieer Jansen heeft in de 3e sectie reeds de aandacht
gevestigd op de vlëeschkeur. Die is hier te Leeuwarden
feitelijk aldus een keurmeester en acht commiezen bij
's Rijks belastingen. De eerste geniet 400.en de
andere acht te zameu eveneens ƒ400.Nu kan men
niet verwachten, dat deze laatsteu zich voor dat geringe
bedrag druk zullen maken over de keuring. Waarschijnlijk
ontdekken zjj bij hunne surveillance wel eens terloops
het een en ander. Rest dus de eigenlijke keurmeester.
Die toestand is inderdaad onvoldoende.
En toch was men het bjj de abbittoir-deb itten er
over eens, dat verscherpt toezicht hoogst gewenscht was.
Daarom vraagt spreker of versterking van dezen post
geene aanbeveling verdient. Want /'800.is toch een
veel te klein bedrag voor dit doeleinde, de uitgebreidheid
der stad iu aanmerking genomen. Ook zou hij het
aanbevelenswaard achten om niet alleen keurmeesters
van vleesch en viscli te hebben, maar keurmeesters in
veel uitgebreider zin, eu dit uit te strekken tot alle
voedingsmiddelen.
De heer Duparc acht het onnoodig zijne meeuing over
de wijze van vleeschkeureu in deze gemeente op nieuw
uiteen te zetten. Hij zou dan slechts in herhalingen
vervallen, onder anderen van wat hij laatstelijk bij de
abattoir-zaak heeft in het midden gebracht.
Spreker kan intusschen als lid der gozondscommissie
medcdeelen, dat deze de zaak van nadere regeling van
de vleoschkeuring op de agenda van hare werkzaamheden
heeft geplaatst en ze zoo spoedig mogelijk in be
handeling zal nemen. Het zal dan later de commissie voor
het ontwerpen van strafverordeningen zijn, die daaromtrent
voorstellen aan den Raad zal hebben in te dienen, doch
thans kan deze eommisse uit den aard der zaak moeilijk
zeggen, wat in dezen noodig is.
Intusschen moet spreker doen opmerken, dat de bestaande
verordening slechts voorschrijft, keuring van vleesch, viscli
en vruchten, zoodat, zonder haar aanvulling, niet in den
verlangden zin zal kunnen worden gehandeld.
Wat voorts de zorg voor het drinkwater betreft, daarin
wordt bij de woningwet voorzien.
