44 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 20 Februari 1906.
dan dat er 1500 aan het waarborgfonds ontbrak en
daarnaar hebben zij hun prae-advies ingericht. Wat de
aansprakelijkheid der raadsleden aangaat, deze geldt alleen
voor de lieeren Wilhelmjj en Schoondermark en niet voor
anderen, die misschien voor het waarborgfonds hebben
geteekend. Spreker zal alleen de beide genoemde heeren
verzoeken zich van medestemmen te onthouden.
De lieer Burger heeft met belangstelling op het ant
woord gewacht. Spreker is deelnemer in het waarborg
fonds en vraagt dus of hij mee mag stemmen.
De heer Besuijen (met verlof der vergadering voor de
derde maal het woord erlangende) heeft gezegd, dat als
Burgemeester en Wethouders beter waren ingelicht, zij
er waarschijnlijk anders over hadden gedacht dan nu.
Door onvolledige inlichtingen luidt het prae-advies gun
stig. Spreker zou gaarne vernemen of de raadsleden-aan
deelhouders mee mogen stemmen of dat dit aan de op
vatting van de heeren zelf zal worden overgelaten.
De Voorzitter antwoordt, dat, al wist hij, dat alle leden
van den Baad deelnemers waren in het waarborgfonds,
bij niemand hunner zou beletten om mee te stemmen.
Thans brengt de Voorzitter in stemming het volgend
voorstel
I. aan adressanten in antwoord op hun verzoek mede
te doelen, dat van gemeentewege in het waarborgfonds
der in den zomer van 1906 alhier te houden tentoon
stelling ter viering van liet 50-jarig bestaan der vereeni-
ging „Nijverheid", tot een bedrag van 1000 zal worden
deelgenomen waartegen geen vrije toegangskaarten, gelijk
aan particuliere inschrijvers op het fonds is toegezegd,
zullen worden verlangd, doch onder voorwaarde, dat geen
grooter risico dan tot het genoemde bedrag wordt aanvaard.
II. Burgemeester en Wethouders uit te uoodigen te
zijner tijd de noodige financieële voorstellen te doen.
Sub I wordt aangenomen met 15 tegen 6 stemmen.
Voor stemmen de heerenBeucker Audreae, Tigler
Wijbrandij, Jansen, Hijlkema, Burger, Koopmaus, Bee-
rends, Komter, van -Mossel, Fcitz, Duparc, Iiaversehmidt,
Menalda, Baart de la Faille en Feddema, en
tegen de heeren Beekhuis, Besuijen en Lautenbach.
De heeren Schoondermark en Wilhelmjj hebben zich
van medestemmen onthouden.
Sub II wordt met algemeene stemmen aangenomen.
9. Prae-advies inzake liet adres der vereenig ing „De
IJsclubom een gedeelte van de Bleekerstraat aan de
gemeente in eigendom en beheer over ie dragen.
Met algemeene stemmen wordt besloten
Adressanten in antwoord mede te deelen, dat op haar
verzoek om het nader omschreven gedeelte der Bleeker
straat aan de gemeente met gesloten beurs in eigendom
en beheer te mogen overdragen, afwijzend moet worden
beschikt.
10. Prae-advies naar aanleiding van het adres van I'.
ter Veer om plaatsing van kiosken voor den verkoop van
alcoholvrije dranken op den openbaren weg.
De heer Besuijen heeft in het prae-advies slechts éen
argument kunnen vinden tegen het toestaan van het ver
zoek en wel de vrees voor concurrentie aan ingezetenen.
Spreker vraagt, is dit argument steekhoudend"'
Dij het station staat en wordt voortdurend gehandhaafd
een sigarenkiosk, waarvan de eigenaar, de heer de Vries
in Leeuwarderadeel woont, terwijl aanvrager 1'. ter Veer
een ingezetene is. De wekeljjksche marktverkoop van
schoenen, hoeden enz. is ook concurrentie en de conse
quentie zou meebrengen ook de kermisverkoop te ver
bieden. Dit argument is dus niet steekhoudend. De
gemakkelijke plaatsing van dergelijke kiosken zou alleen
wettigen het vragen van een hoogere pacht. Terwijl
spreker dus geen onoverkomelijk nadeel of bezwaar ziet,
is er zeker wat mee gewonnen: vooral aan de veemarkt
is behoefte aan een alcoholvrije gelegenheid tot verfris-
sching der marktbezoekei's. In Leiden, den Haag en
Haarlem zijn dergelijke inrichtingen, en kleinsteedsehe
concurrentievrees mag geen argument zijn ze hier te
weren.
De heer Jansen heeft ook opgemerkt, dat het eenige
argument tegen de plaatsing bestaat in concurrentievrees.
Spreker ziet geen nadeel in de plaatsing van eenige
kiosken waarin niets anders zal worden verkocht dan
niet-alcoholhoudende dranken en begrijpt werkelijk niet
wie hierdoor in zijn nering zal worden benadeeld. Een
sjouwerman, die een borrel wil koopen komt er niet, die
bezoekt de kroeg. De kiosken zijn alleen ten gerieve
van de wandelaars en illustreeren bovendien de omgeving.
Spreker vindt de motieven te zwak. Hoewel het voordeel
voor de gemeente niet groot is, voelt spreker er wel
iets voor het verzoek toe te staan.
De heer Hijlkema zegt, dat de heeren in zekeren zin
gelijk hebben, als zjj beweren, dat het prae-advies een
zijdig is, omdat er alleen gewezen wordt op de concur
rentie. De concurrentie bestaat en spreker verwijst naai
de geschiedenis van de kiosk van den heer de Vries,
die destijds onder bijzondere omstandigheden is geplaatst.
De heer de Vries was indertijd bij een spoorwegongeluk
zóó ernstig gewond, dat hij niet meer in zijn onderhoud
kon voorzien. Hem werd vergunning gegeven tot het
plaatsen van een sigarenkiosk. Toen hij later aanvraag
deed om verlenging, desnoods met belangrijke verhooging
van retributiewerd door de omwonende winkeliers
krachtigen tegenstand geboden wegens de groote concur
rentie, die de Vries hen zou aandoen en aandeed. Dit is
wel een bewijs, dat de neringdoenden in de kiosken het
spook zien, hoeveel te meer, als zij telkens naar de beste
„vischwaters" mogen worden verplaatst. In dit geval
echter heeft de Baad verlof gegeven tot plaatsing, omdat
men te doen had met een bijzonder geval. Overigens is
men hier niet zoo warm gestemd voor kiosken, omdat
Leeuwarden niet vele groote pleinen of erg breede stra
ten heeft, waar zij geschikt kunnen worden geplaatst.
Daar komt nog bij, dat zij, wanneer ze niet rendceren,
slecht worden onderhouden en al spoedig een leelijken
sta-in-den-weg vormen.
Alles bij elkaar genomen zal de Baad goed doen het
verzoek af te wijzen.
De heer Besuijen merkt op, dat een onthouders-kiosk
toch geen concurrentie aandoet, of het moest zijn aan
slechts drie melksalons. Men zou eene compensatie kun
nen vinden in de pacht. Inoien er vrees bestond voor
concurrentie, dan zouden er wel adressen zijn ingekomen.
Het niet rendeeren is eene zaak voor den ondernemer.
Spreker gelooft bovendien, dat plaatsing van kiosken den
welstand bevordert. Vreest men, dat door slecht onder
houd van deze kiosken de stad zou worden ontsierd,dan
geve men het verlof telkens voor een jaar en verlengt
de vergunning niet bij niet nakomen van de billijke
eisehen van Burgemeester en Wethouders.
De heer Hijlkema antwoordt, dat, waar de heer Besuijen
spreekt van eene compensatie in de pacht, dit voordeel
niet zal vloeien in de zakken der neringdoenden doch
van de gemeente, wat toch wel niet de bedoeling zou
zjju van de neringdoenden. Dat er geen adressen zijn
ingekomen zal zijn oorzaak vinden in het feit, dat het
prae-advies afwijzend is.
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 20 Februari 1906.
45
De heer Besuijen (met verlof der vergadering voorde
derde maal het woord erlangende) wenscht te protesteeren
tegen het adres van de vereeniging „Neen nooit," hetwelk
de bedoeling heeft wantrouwen te wekken in den persoon
en de voornemens van adressant; in dit verdachtma-
kende adres wordt gezegd, dat er geen controle kan
worden uitgeoefend op den clandestienen verkoop van
sterken drank. Spreker zou willen vragen, boe het mo
gelijk kan zijn, dat iemand in een glazen kast, als een
kiosk is, sterken drank kan verkoopen, terwijl de bezoekers
hunne consumptie aan den publieken weg nuttigen. Spre
ker had dit verzuimd en wenschte dit alsnog in het
midden te brengen.
De heer Tromp komt ter vergadering.
Thans wordt in stemming gebracht het volgend voorstel
aan adressant in antwoord op zijn verzoek te kennen
te geven, dat daarop afwijzend moet worden beschikt.
Dit voorstel wordt aangenomen met 12 tegen 9 stemmen.
Vóór stemmen de heerenBeucker Andreae, Tigler
Wijbrandij, Hijlkema, Wilhelmij, Schoondermark, Komter,
van Messel, Beekhuis, Duparc, Iiaversehmidt, Menalda,
Feddema, en
tegen de heeren Jansen, Burger, Koopmaus, Beerends,
Besuijen, Lautenbach, Fcitz, Baart de la Faille en Tromp.
11. Prae-udvies der Commissie voor het ontwerpen van
strafverordeningen op een adres van drankbestrijdersver-
eeniginaen om den drankverkoop in publieke gelegenheden
van des Zaterdagsavonds 10 tot des Zondagsnamiddags 2
uur te verbieden.
De heer Besuijen meent, dat liet misschien bevreemding
zal wekken, als hij, hoewel strijdend geheelonthouder,
meegaat met het prae-advies. De reden hiervoor is sprekers
meening, dat het onderwerpelijke adres van drankbestrijders
een valsche vlag is, waaronder Zondagsheiliging moet wor
den binnengeloodst. Spreker maakt zich niet de minste
illusie, dat er door de regeling als door adressanten wordt
gewenscht, één cent méér loon zal worden thuisgebracht,
zooals de memorie van toelichting hoopt. Een sluitingsuur
voor Zaterdagavond en Zondagavond vastgesteld op 6
uur zou misschien te dezen opzichte eenig succes hebben.
Spreker noemt deze manier van optreden geen drank
bestrijding.
Met algemeene stemmen wordt aangenomen de con
clusie van bet prae-advies, luidende
adressanten in antwoord op hun adres te doen weten,
dat een maatregel als de door hen verlangde op wettelijke
bezwaren moet afstuiten, doch dat ook eene verordening,
waarbij de sluiting van de voor het publiek toegankelijke
vergunningslocaliteiten op de door hen aangegeven uren
wordt voorgeschrevenvan deze vergadering niet is te
wachten.
12. Voorstel der Commissie voor het ontwerpen van
strafverordeningen tot wijziging der verordening op (Ie
marktpolitie (Bijlage no. tl).
De heer Besuijen zegt, dat het niemand zal verwonde
ren, dat hij het woord vraagt over dit punt. De Friesche
Maatschappij van Landbouw beeft den Baad opheffing
verzocht van het hospitaal op de veemarkt, voornamelijk
om de regeeringsmaatregelen ter bestrijding van tuber
culose in de hand te werken. De Baad echter besloot
tot instandhouding van het hospitaal, maar Burgemeester
en Wethouders verklaarden zich bereid sprekers denk
beeld te overwegen, in hoeverre het aanbeveling verdient
clinische tuberculose op te nemen onder de besmettelijke
ziekten in de verordening op de marktpolitie genoemd.
Uit den aard zijner betrekking komt spreker niet veel
in aanraking met dikke ossen en vetgemeste varkens en
is dan op het terrein der veeartsenij ook een volslagen
leek.
Hoe kwam spreker dan aan genoemd denkbeeld.
De heer Lovink, directeur-generaal van Landbouw,
vertelt op pag. 7 al. 5 2 van „Verslagen en Mede-
deelingen van de Afdeeling Landbouw, 1904, no. 3",
dat er onder de runderen een soort tuberculose bestaat,
die uiterlijk herkenbaar is en daarom clinische tuberculose
word t genoemd.
Vandaar sprekers denkbeeld om het in de verordening-
op te nemen. Nu zegt de gemeenteveearts, een autori
teit, in zijn rapport, dat het vrijwel ondoenlijk is, clinische
tuberculose te constateeren. Bijna zegt hijde zichtbare
tuberculose is onzichtbaar. Natuurlijk moest dit rapport
de gedachte wekken: „de geleerden hebben elkaar bij
de haren." Dit rapport heeft spreker gezonden aan den
heer Lovink, die liet opzond aan de Bijks-seruminrich-
ting. Van den directeur dezer inrichting ontving spreker
hedenmorgen per expresse bestelling) hij brengt hulde
aan den bekwamen spoed waarmee men hem inlichtte)
het volgende antwoord
In antwoord op uw schrijven dd. 13 Februari 1.1. aan
den heer Directeur-Generaal van Landbouw, heb ik de
eer U te berichten, dat het inderdaad in het belang van
de maatregelen tot bestrijding der tuberculose is, indien
het ter markt brengen van aan clinische tuberculose
lijdend rundvee bij gemeenteverordening wordt verboden.
Op meerdere plaatsen in ons land kan dat vee op grond
van bestaande verordeningen van de markt worden ge
weerd. Handhaving van deze verordening ondersteunt
op eene duidelijk merkbare wijze de maatregelen van
het Kijk. Te Botterdam is zelfs verboden, ziek vee aan
de markt te brengen, welke bepaling dus ook betrekking
heeft op vee, dat aan clinische tuberculose lijdende is.
Dit voorschrift geeft niet tot moeielijkheden aanleiding,
ofschoon liet herhaalde malen gebeurt, dat deswege pro
ces-verbaal wordt opgemaakt, waarop in den regel eene
veroordeeling door den Kantonrechter wordt uitgesproken.
Het door l beoogde doel kan echter ook door de
volgende bepaling, ofschoon meer beperkt dan die welke
o.a. te Botterdam bestaat, bereikt worden:
„liet is verboden rundvee, lijdende aan of wegens
ziekteversch ijnseleu verdacht van clinische tuberculose,
ter markt te brengen."
Het bezwaardat zelfs deze vorm van tuberculose in
een aantal gevallen niet rechtstreeks kan onderkend
worden, is alsdan opgeheven.
Bijlage no. 8 tot het verslag der handelingen van den
gemeenteraad van Leeuwarden geeft mij aanleiding, U
verder mede te deelen, dat de onderkenning van eenige
besmettelijke veeziekten, die in de Wet zijn opgenomen,
en derhalve in Uwe gemeenteverordening voorkomen of
zullen voorkomen, niet zelden met minstens even veel
bezwaar gepaard gaat als de onderkenning van clinische
tuberculose.
Overigens ware het van gewicht, dat in de gemeente
verordening met betrekking tot het marktwezen, eene
facultatieve bepaling werd opgenomen, waarbij den Direc
teur der markt, die in elk geval moet zijn geëxamineerd
veearts, de bevoegdheid werd toegekend, elk dier van
de markt te verwijderen, dat hem, in het belang van
den algemeenen gezondheidstoestand van liet vee, of van
den veehandel noodzakelijk mocht voorkomen.
(w.g.) Dn. .1. POELS.
Ziehier een andere autoriteit aan 't woord. Nogmaals,
waar de geleerden het niet eens zijn, mag een leek zich
de luxe permitteereu zelf een oordeel te vormen.
Ondertusschen wijst spreker er op, dat de Directeur
bovengenoemd mededeelt, dat in de praktijk duidelijk
gebleken isdat de opname van clinische tuberculose in de
verordening op de marktpolitiede rijksmaatregelen ter
bestrijding van tuberculose onder het rundvee ondersteunt.
Dit is de hoofdzaak, daarom moet hij hljjven aandringen
om opname van de clinische tuberculose in de verordening.
