212 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 29 October 1907.
van de stadhuisklok en van die van school no. 8,
in den omtrek waarvan eene belangrijke arbeiders
bevolking woont. Eerstgenoemde plaat is onlangs
opnieuw verguld en nu te meer zichtbaar geworden,
vooral als de zon er op schijnt. Maar 's avonds is er
dikwijls niet minder behoefte aan de openbare tijd
wijzers. Lang geleden is dit ingezien, door de wijzer
plaat van de klok van het beursgebouw, zoolang het
donker is, te verlichten. De zaak is ook van belang
voor de politie, als zij 's avonds of 's nachts in den
omtrek eene overtreding heeft te constateeren, zij kan
dan spoedig den juisten tijd gewaar worden, om dien
in het proces-verbaal op te nemen.
De Voorzitter geeft den heer Duparc de toezegging,
dat hetgeen door hem te berde is gebracht, door
Burgemeester en Wethouders zal worden overwogen.
Volgno. 127128 worden ongewijzigd goedgekeurd.
Volgno. 129. Daggelden van werklieden der gemeen
tewerken 6006.
De heer Besuijen dankt Burgemeester en Wethouders
voor het verzetten van het aanvangsuur en het daar
door inkorten van den werktijd.
Met het verlof is het echter niet in het reine.
De opmerkzame lezer zal dat in den neus gekregen
hebben. Rapporteurs hebben de klacht daaromtrent
onderzocht en gegrond verklaard. Men gaf verlof
zonder dat het gevraagd Averd en trok het van de
verlofdagen af. Burgemeester en Wethouders zeggen
nu dat het verlof nimmer tegen den zin werd gegeven.
Dit is zeer juist, want er zullen maar weinig men-
schen zijn, die verlof ontvangen tegen hun zin. Maar
wat wel tegen den zin is, dat zulk opgedrongen
verlof van de verlofdagen aftelt. De zaak is, dat als
eenige lieden op die dagen verlof vragen, de Direc
teur denkt, dan allemaal er maar uit en zegtde keet
dicht, van middag allemaal verlof. Zulk soort verlof
vindt spreker en zijne partijgenooten en met hen de
rapporteurs geen verlof, dat mag Avorden afgetrokken.
Verder stelt spreker verhooging A'an dezen post
voor met 13.om het loon van een timmerman
metselaar te brengen op 12.De eerste man,
van Broek is op, de tweede Lubach, verricht meest
opzichterswerk en de derde van der Weerdt moet
dus al het zware Averk verrichten.
Een timmerman, (particulier) verdient 12.50,
een metselaar f 15.18, zoodat 12.voor een
gecombineerden timmerman-metselaar niet te veel is.
Spreker wil de 0.50, die een particulier timmerman
meer verdient, daarvoor rekenen, dat iemand bij de
gemeente vast Averk heeft.
Het voorstel van den heer Bosuijen Avordt onder
steund.
De Voorzitter zal in de eerste plaats de door den
heer Besuijen minder juist voorgestelde quaestie ATan
het verlof ophelderen. Kermis-Maandag en 31 Augus
tus worden niet beschouwd als officiëele feestdagen.
De meeste Averklieden hebben echter op die dagen
gaarne des middags vrij, en vragen daarvoor verlof,
hetgeen hun Avordt verleend zoo zij nog verlof te
goed hebben. Is dit niet het geval, dan moet er
gewerkt worden. Nu Avaren er op 31 Augustus dezes
jaars drie werklieden die geen verlof meer te goed
hadden. Deze waren nu niet, om met den heer Be
suijen te spreken, „Aveggestuurd omdat men de keet
sloot", doch integendeel tot werken opgeroepen, om
dat de keet geopend bleef. Door tAvee van die drie
is toen gevraagd een halven dag verlof te mogen
hebben op rekening van het volgend jaar, hetgeen
door den betrokken directeur is toegestaan. Hiermede
is de zaak nu in het juiste licht gesteld.
In de tAveede plaats komt hier ter sprake een
voorstel om dezen post met 13.te verhoogen.
Dit voorstel Avordt aanbevolen met de toelichtiug,
dat het strekt om aan den timmerman-metselaar
een loon van 12.'s weeks te verzekeren. De
heer Besuijen beroept zich daarbij op de redactie van
volgno. 129. Nu heeft spreker dit lid reeds vroeger
medegedeeld dat er in gemeentedienst 2 timmerlieden
metselaars zijn, n.l. Lubach en van der Weerdt. Deze
laatste schijnt zich in de bijzondere sympathie van
den heer Besuijen te mogen verheugen, die van hem
weet te vertellen dat hij alleen het zware Averk doet
en dat hij alleen metselt. Spreker moet er op AAÜjzen
dat in Friesland een Averkman timmerman-metselaar
heet, Avanneer hij beide ambachten verstaat, onArer-
schillig of hij meer speciaal met timmerwerk dan
met metsehverk is belast. Nu staan Lubach en van
der Weerdt hierin gelijk, dat zij beiden het timmeren
en het metselen verstaan.
Dat Lubach nu en dan opzichterswerk verricht,
doet tot de zaak niets af en betreft eene dienst
regeling, die buiten 's Raads beoordeeling ligt. Wat
er Avel toe doet is dat Lubach in dienst is sedert
1872, van der Weerdt sedert 1900, zoodat Lubach
dus 28 dienstjaren meer heeft dan van der Weerdt.
Daarom hebben Burgemeester en Wethouders voor
gesteld het loon van eerstgenoemde met 0.25 per
Aveek te verhoogen. De heer Besuijen wil de zaak
omkeeren. De verhouding van het uurloon der ge
meente tot dat bij aanbesteding is deze
de gemeente betaalt 21.4 ct., tenvijl het bij aan
besteding Avordt voor een timmerman 20, voor een
metselaar 22 ct. Wordt het loon A-an Lubach tot
13.— verhoogd, dan staat het gelijk met het loon
bij aanbesteding.
De heer Besuijen ontkent dat hij voor van der
Weerdt eene bijzondere sympathie heefthet zou
bovendien een zeer afkeuringSAvaardige politiek zijn
als men zijn meerdere of mindere sympathie voor
een bepaald persoon liet meespreken bij de regeling
der arbeidsvoorAvaarden. Hij ziet echter geen enkele
reden om den post niet te verhoogen. Spreker meent
dat verhooging van den post geen weelde is.
Zeggen Burgemeester en Wethouders: als wij van
der Weerdt verhoogen dan komen wij in conflict
met Lubach, dan is de aangeAvezen weg ook dezen
te verhoogen.
Het zware werk moet Avorden verricht door A'an
der Weerdt, want Lubach is meermalen opzichteren
de le timmerman is invalide. Het gaat niet aan
iemand het loon dat hem toekomt, te onthouden,
verwijzende naar een ander, die ook recht heeft en
het niet krijgt.
De Voorzitter constateert dat de heer Besuijen hem
niet volkomen heeft begrepen. Spreker heeft gezegd
boide zijn timmerman-metselaar en hebben thans
f 11.75 loon per Aveek. Op deze begrooting is echter
0.25 per Aveek verhooging uitgetrokken voor Lubach
die bijna 36 dienstjaren heeftvan der Weerdt heeft.
7 dienstjaren.
Het voorstel van den heer Besuijen Avordt verwor
pen met 16 tegen 4 stemmen.
Vóór stemmen de heeren: Krijgsman, Zandstra, de
Jong en Besuijen.
Tegen de heeren: Beucker Andreae, Lautenbach,
Duparc, Oosterhoff, Schoondermark, J. Koopmans, O.
Verslag van de handelingen A'an den gemeenteraad Aran Leeuwarden A'an Dinsdag 29 October 1907. 213
W. Koopmans, Beerends, Komter. Beekhuis. Hartelust,
Menalda, van KetAvich Verschuur, Haverschmidt, Fcitz
en Baart de la Faille.
Volgnos. 129-132 Avorden ongewijzigd goedgekeurd.
Volgno. 133 wordt goedgekeurd, zooals het bij nota
van Avijziging is A'oorgesteld,
Volgnos. 131111 Avorden ongeAvijzigd goedgekeurd.
Volgno. 112. Uitgaven ten behoeve van de exploi
tatie der gasfabriek f 307.191.83.
De heer Besuijen heeft bij de vorige begrooting
gesproken over de tractementen van 2 klerken, Braak
en Taekema, die beiden 25 dienstjaren tellen. Naar
sprekers meening zijn die tractementen 621.— en
900.te laag, terwijl de diensturen van 912
en van 2—8 veel te lang zijn. In 1906 heeft spreker
hetzelfde beAveerd en toen voorgesteld den post met
800.te verhoogen voor uitbreiding van het per
soneel en A'oor verhooging van het salaris. De Avet-
houder Hijlkema Avas destijds het hoofd A'an de
bedrijven. Deze heeft spreker verzocht zijn A'oorstel
in te trekken onder do pertinente verklaring dat men
een onderzoek zou instellen en zoo noodig tot per-
soneeh'ermeerdering overgaan. Spreker heeft zijn
voorstel toen ingetrokken en beloofd er bij deze
begrooting op te zullen terugkomen.
Men had echter klaarblijkelijk bemerkt, dat een
kantoorbediende van 12.met 25 dienstjaren te
mal Avas en zeide in bijlage 27 van 1906, dat er
112.uitgetrokken AAras voor A'orhooging.
Spreker kreeg ook den indruk, dat die 112.
daarvoor Avas bestemd.
Verder zou door de gascommissie Avorden nagegaan
of de Averkdag diende te Avorden ingekort. Wat is
gebeurd'J Het is duidelijk gebleken, dat spreker met
een kluitje in het riet is gestuurd. De f 112.zijn
uitgekeerd aan den 3en klerk en den fabrieksklerk en
A'an het onderzoek naar de diensturen is niets ge
komen. Het werk is intusschen in 25 jaar A'erdubbeld,
het personeel is niet versterkt.
Deze beide menschen zijn dus bitter teleurgesteld,
toen hun bleek, dat de Avoorden Ann den wethouder
niet gestand Averden gedaan. Zij hadden daaruit het
recht kunnen putten, dat deze 112.hun zou
toekomen.
Nu is het weer zoo, Aveer staat 112.voor ver
hooging op de begrooting. Spreker laat zich echter
niet Aveer met een kluitje in het riet sturen, maar
stelt voor den post met 200.te verhoogen voor
de 2 klerken en noodigt Burgemeester en Wethouders
uit te onderzoeken of de kantoren niet om 6 uur
kunnen worden gesloten.
Wat nu de stokersbazen aangaat, men heeft hier
voor een anderen naam uitgedacht. Op de opmerking
van spreker en zijne partijgenooten, dat zoo lang
zamerhand voor de stokersbazen de 12-urendag Avordt
ingevoerd, wordt geantAvoord, dat het geen stokers
bazen, maar fabrieksbazen zijn. Spreker is van oordeel
dat er Avat anders achter zit, n.l. eene poging om
den 8-urendag aan die drie personen te onttrekken.
Het argument tegen een reserA'e-stokersbaas is,
dat fabrieksbaas eene verantwoordelijke betrekking is.
Alle bazen Avorden echter gerecruteerd uit de stokers
en spreker is van oordeel, dat het aanbeveling ver
dient een der stokers op te leiden tot reserA'e-sto
kersbaas.
Sprekers AA'enscht nu nog even op het cokesvervoer
te Avijzen.
In 1906 heeft spreker gewezen op het lage loon,
riat de cokesrijders verdienen, 7.tot 8.— en
gevraagd Avaarom deze arbeiders buitengesloten Aver-
den van de bepalingen betreffende minimumloon in
de bestekken. Waar spreker toen had hooren A*er-
luiden, dat om technische reden of wat ook, de
directeur wat voelde A'oor cokesvervoer in gemeente-
beheer, heeft hij het oordeel van Burgemeester en
Wethouders gevraagd. De gascommissie zegde over-
Aveging toe. Nu maakt men zich er met een Jantje
van Leiden af en spreekt van seizoen-arbeid en on-
geAvenschte inmenging in het particulier bedrijf. Dat
klinkt heel deftig, maar het beteekent in gewoon
Hollandsch„Wij moeten het blijven aanbesteden,
dat is goedkooper. Dat die goedkoopte ontstaat door
lage loonen, kan ons niet schelen"." Spreker is echter
A'an oordeel dat er voor cokesvervoer in gemeente-
beheer, ook uit technisch oogpunt, Avel Avat te zeggen
A'alt. Men heeft meer over de rijders te zeggen, kan
kiezen wie men Avil en de verantAvoordelijkheid te
genover derden is gemakkelijker te dragen. Dat het
seizoenarbeid is, is maar half Avaar, Avant spreker ziet
het geheele jaar door den cokesAvagen rijden.
Spreker stelt voor
de Raad noodigt Burgemeester en Wethouders uit,
in de verpachtingsvoor waarden voor het cokes-vervoer
ten behoeve van de gemeentelijke gasfabriek eene
bepaling op te nemen waardoor de cokesrijders een
Aveekloon van 10.Avordt gewaarborgd,
en inmiddels te onderzoeken of het geAvenscht is
het cokes-verA'oer in eigen beheer te nemen.
Ten slotte wenscht spreker nog onder de aandacht
te brengen dat hij gehoord heeft, dat bij de arbeiders
de bestelde cokes later wordt bezorgd dan bij de
gegoeden. De tijd tot onderzoek ontbrak, hij deelt
het dus alleen mee, om den Wethouder gelegenheid
te geven, zich hiermee op de hoogte te stellen.
De Voorzitter deelt mede dat door den heer
Besuijen is voorgesteld volgno. 142 met 200.te
verhoogen.
Dit voorstel komt bij A'olgno. 142 in behandeling.
Verder is door den heer Besuijen de volgende
motie voorgesteld
De Raad noodigt Burgemeester en Wethouders
uit, in de verpachtingsvooi'Avaarden voor het cokes
vervoer ten behoeve van de gemeentelijke gasfabriek
eene bepaling op te nemen, Avaardoor de cokesrijders
een Aveekloon van J 10.Avordt gewaarborgd,
en inmiddels te onderzoeken of het geAvenscht is
het cokes-vervoer in eigen beheer te nemen.
Deze motie zal onmiddellijk na volgno. 142 in be
handeling Avorden gebracht.
De heer Beerends Avenscht de aandacht te vestigen
op een drukfout. Er staat n.l. 55.per ton, dat
moet zijn 5.50.
De heer Oosterhoff merkt op, dat de heer Besuijen
verschillende zaken heeft ter sprake gebracht. In de
eerste plaats heeft dat raadslid een lans gebroken voor
de A'erhooging van het salaris voor de klerken, die
25 dienstjaren hebben. Het spijt spreker dat hij den
heer Besuijen Aveer met een kluitje in het riet moet
sturen, al doet hij dat dan ook met het vaste voor
nemen om het daarbij niet te laten. Deze kAvestie
toch is bij Burgemeester en Wethouders reeds ter
sprake geAveest en spreker kan verzekeren dat er-
binnenkort voorstellen zullen volgen.
Wat aangaat de kwestie van uitbreiding van per
soneel met het oog op den langen Averktijd, ook deze
zaak zal bij de gascommissie een punt van overAveging
uitmaken.
De betrekking van stokersbaas, waarover de heer
Besuijen heeft gesproken, is werkelijk van karakter
veranderd. Vroeger had men bij iedere ploeg een
