230 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 26 October 1909. Voortgezet Woensdag 27 Octobor. De beraadslaging wordt gesloten. Het voorstel-Fransen wordt met 13 tegen 9 stem men aangenomen. Vóór stemmen de heerende Jong, Wilhelmij, Lautenbach, G. W. Koopmans, Feddema, Fransen, van Messel, Beucker Andrese, Zandstra, Berghuis, Beekhuis, Tijsma en Feitz. Tegen de heerenOosterhoff, J. Koopmans, Bur ger, Hartelust, Komter, Menalda, Schoondermark, Baart de la Faille en Haverschmidt. Volgnos. 136-140 worden ongewijzigd goedgekeurd. Volgno. 141. Uitkeering aan de waterleiding-maat schappij in verband met de uitbreiding van het buizen' net krachtens art. 7 der concessie-voorwaarden f 100. De beraadslaging wordt geopend. De heer Feddema doet opmerken dat het in den laatsten tijd meermalen is voorgekomen dat het wator uit de leiding roodachtig gekleurd was. Spreker zou Burgemeester en Wethouders willen verzoeken bij de waterleiding-maatschappij inlichtingen in te winnen, of aan dit gebrek ook is tegemoet te komen. De Voorzitter wil den heer Feddema deze toezegging wel doen. De beraadslaging wordt gesloten. Volgnos. 148149 worden ongewijzigd goedgekeurd Volgno. 149. Jaarwedde van deubeursmcester f 400.—. De heer G. W. Koopmans zal binnen enkele dagen een voorstel tot wijziging der betrekkelijke verorde ning bij den Baad indienen. Volgnos. 149152 worden ongewijzigd goedgekeurd. Volgno. 153. Uitgaven ten behoeve van de exploitatie van de gasfabriek f 425.292.31. De beraadslaging wordt geopend. De heer van Mossel doet opmerken dat in de 3e sectie het leedwezen is uitgesproken, dat de post van 20,000.zoo gebrekkig is gespecificeerd en dat deze specificatie ten eenenmale onvoldoende is te achten. Het antwoord van Burgemeester en Wethouders, datgeene nadere specificatie kan worden gegeven, daar de loonen der werklieden niet apart worden geboekt, heeft spreker ten zeerste bevreemd. Spreker vraagt hoe het dan mogelijk is dat men, waar die loonen niet geboekt worden, aan dezen post van 20,000.is gekomen Hij is van oordeel dat de verschillende loonen afzon derlijk dienen te worden geboekt. Verder vestigt spreker de aandacht er op dat onder post I ook een post voorkomt van 8000.—, die omschreven wordt met Kosten van drukwerken, kantoorbehoeften, verf waren, cokeszakken, vervloering van straten enz. Spreker beschouwt deze combinatie ook hoogst eigen aardig en verzoekt ook daaromtrent nader te worden ingelicht. De heer Lautenbach is in de sectie het lid geweest dat over de kantooruren heeft gesproken, welke in vergelijking met de andere gemeentelijke bureaux onevenredig lang zijn. Op de gasfabriek is het kan toor open tot 8 uur, op de gemeentewerken van 9 6, op de secretarie van 95, bij de Bank van Leening van 96. Zalerdags is het hier wat langer open, doch daarvoor heeft het personeel een vrijen Woensdagmiddag. Burgemeester en Wethouders hebben geantwoord dat er eone wijziging in de administratie te wachten is en dat bij die gelegenheid dit punt zal worden be sproken. Verleden jaar nu is een gelijkluidende ver- j klaring afgelegd. Een absolute reden waarom het personeel langer moet werken bestaat er niet. Men zou de opmerking kunnen maken dat er een defect aan de gasleiding kan komen bij den een of ander. Dit bezwaar is opgeheven nu de stokersbaas bij de telefoon kan komen. Spreker zou gaarne zien dat de belofte van den Wethouder in een daad werd omgezet. Het gaat j niet aan dat de belofte de kapstok wordt waaraan 's Baads wenschen worden opgehangen. De heer Zandstra heeft bij de algemeene beschou wingen gesproken over het verstrekken van goedkoope cokes aan on- en minvermogenden. Hij zou te dezen opzichte gaarne een voorstel willen indienen. De Voorzitter geeft den heer Zandstra in overweging daarmede te wachen tot volgno. 47 der inkomsten, waar het voorstel meer eigenaardig bij te pas komt. Do heer Zandstra zal aan dezen wenk gevolg geven. De heer Fransen wil, naar aanleiding van de op merking van den heer van Messel over het niet specificeeren van het werkloon, een vraag doen. Spreker vraagt of het waar is dat het loon niet afzonderlijk wordt geboekt en of het tengevolge daarvan niet op de loonlijst voor de Ongevallenwet voorkomt. De heer Haverschmidt wijst er op dat bij het in werking stellen der watergasfabriek een product wordt afgeleverd, het zoogenaamde menggas, dat laag in prijs, maar uiterst gevaarlijk is. De bedwelming door dit gas is eene vergiftiging door kooloxyde, die eene vernielende uitwerking heeft op het geheele organisme. Spreker vraagt of in de gemeente aanwezig zijn zuurstofapparaten en of het publiek weet waar die in voorkomende gevallen te krijgen zijn. Spreker stelt die vraag naar aanleiding van een dezer dagen te Amsterdam voorgekomen feit. De heer Oosterhoff wijst er op dat door de heeren van Messel en Fransen een paar vragen zijn gedaan naar aanleiding van den post van ƒ20,000.Burge meester en Wethouders hebben medegedeeld dat die niet nader te specificeeren is. De meening echter van den heer Fransen, dat de loonen niet zouden voorkomen op de loonlijsten, is niet juist. Het loon van eiken werkman afzonderlijk is wel bekend en dit bedrag komt op de loonlijst voor. Wat niet afzon derlijk wordt geboekt dat zijn de loonen voor de verschillende werkzaamheden. De vraag van den heer van Messel, hoe men tot het bedrag van ƒ20.000. is gekomen, is gemakkelijk te beantwoorden, n.l. uit do bedragen van vorige jaren. De 20,000.is eene schatting, die op de uitgaven der vorige jaren is gebaseerd. Dat de som hooger is dan andere jaren, vindt zijn oorzaak in het feit, Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 26 October 1909. 231 Voortgezet Woensdag 27 October. dat er meer moet worden uitgegeven voor het verwerken der grootere hoeveelheid cokes; terwijl een deel van het buizennet op de exploitatiereke ning van het volgend jaar zal voorkomen, n.l. de nevenleiding, Wat de post van 8000.aangaat, hieronder worden alle uitgaven geboekt die niet in een speciale categorie zijn onder te brengen als drukwerk, materiaal, kosten van bestrating enz. Van al die posten is deze verzamelpost het resultaat. De heer Lautenbach heeft gesproken over de lange kantooruren en dat de wijziging in de boekhouding de kapstok zal worden waaraan ;s Baads wenschen worden opgehangen. Spreker herinnert zich geen belofte te dezen opzichte gedaan to hebben. Wel is het mogelijk dat door hem is gezegd dat verandering- in die uren bij eene wijziging in de boekhouding misschien mogelijk zou zijn. Met deze wijziging is men thans bezig en er moet dus afgewacht worden hoe het met de werkzaamheden loopt om te kunnen nagaan of deze in minder tijd kunnen worden verricht of niet. De heer Haverschmidt heeft gesproken over het gebruik van watergas. Zoolang het kan wordt alleen kolengas gestookt. Het gasverbruik neemt nu gaan deweg toe en nu zijn b.v. 4 ovens niet voldoende, 5 echter te veel. Dan wordt de watergasfabriek aan het werk gezet en zoo wordt in het ontbrekende voorzien. Ook sprak dit raadslid van vergiftiging door watergas. Met kolengas echter kan dit ook wel gebeuren. In antwoord op de vraag omtrent zuurstofapparaten kan spreker mededeelen dat er zulk een apparaat op de fabriek aanwezig is. De heer van Messel dankt den Wethouder voor- diens inlichtingen. Het spijt hem echtor dat hij niet bevredigd is. De wethouder Oosterhoff toch zegt de post van 20,000.is uitgetrokken naar vroeger uitgetrokken bedragen en dat er geene nadere specifi catie mogelijk is. Spreker beweert dat men eerst tot de zuivere samenstelling van eene dusdanigen post kan komen, door de verschillende loonen afzonderlijk te boeken en die te controleeren, wat toch in elke orden telijke administratie plaats heeft. Zoolang spreker geene nadere ophelderingen erlangt zal hij zich als protest over de wijze van administratie, tegen den post van 20,000.verklaren. Wat de post van 8000.betreft, is het duidelijk dat men hier verschillendo posten bij elkaar onder gebracht heeft, die geheel niet bij elkander psssen. Spreker vraagt waarom die verschillende zaken niet afzonderlijk op de begrooting voorkomen, zooals bij andere takken van dienst geschiedt, b.v. de veemarkt. Indien spreker geene nadere inlichtingen krijgt zal hij zich ook tegen dezen post verklaren. De heer Haverschmidt is niet gerustgesteld door het antwoord van den wethouder. Elke gasverbrui- ker stelt zich aan het gevaar bloot. Het neerhalen van een gaskroon, een gaskachel en nog veel meer kan aanleiding geven tot gasontsnapping en één zuurstofapparaat aan de gasfabriek is in geval van bedwelming niet voldoende. Ze moeten evenals brandbluschmiddelen hier en daar, in het ziekenhuis of bij de politie aanwezig zijn. Spreker heeft het middel zien toepassen op het Schavernek bij eene bedwelming tijdens het leggen van de gasleiding. De heer Baart de la Faille had ook, naar aanlei ding van de opmerking van den heer Haverschmidt, een enkel woord willen spreken. Men is het wel al gemeen eens dat gevaar voor gasvergiftiging niet denkbeeldig is en dat het van belang is daaaaan tegemoet te komen. Beeds vroeger heeft de gezondheidscommissie Burgemeester en Wethouders gewezen op de wen- schelijkheid van het aanschaffen van zuurstofappara ten, welke op verschillende plaatsen moesten worden gedeponeerd b.v. aan de gasfabriek, aan het politie bureau en aan het Ziekenhuis. Overigens wil spreker er op wijzen, dat de heer Haverschmidt het gevaar voor vergiftiging door watergas, in vergelijking met gewoon lichtgas, wel wat overdreven heeft voorgesteld. Wel heeft watergas een hoog gehalte (naar hij meent 25 aan kooloxyde, kolengas is daarmee ook ruim bedeeld 12'%). Daarom moet het watergas tegenover kolengas niet als zooveel gevaarlijker worden voorgesteld, want beide zijn gevaarlijk. Bovendien is het watergas met teerolie zoogenaamd geparfumeerd, waardoor de aanwezigheid ervan ter stond merkbaar is. Spreker sluit zich echter gaarne aan bij den wensch van den heer Haverschmidt dat op enkele plaatsen in de stad zuurstofapparaten worden gedeponeerd. De heer Schoondermark zou de aanwezigheid van zuurstofapparaten ook zeer toejuichen. De heer Baart de la Faille vergeet echter één voornaam ding n.l. dat het middel erger zou kunnen zijn dan de kwaal, indien zulk een apparaat in han den van een leek komt. De zuurstofinhalatie toch is niet onschuldig en moet door een deskundige worden toegepast. Spreker zou die apparaten dan ook niet graag in handen van een leek zien. Hij vraagt of het niet beter zou zijn dat de toestellen disponibel waren bij drie of vier medici. Dc apparaten zijn niet zoo duur en spreker begrijpt dan ook niet waarom de medici ze niet hebben. De hulp van een medicus is in dergelijke gevallen noodig. De heer Baart dö la Faille, ofschoon hij het niet volkomen eens is met den heer Schoondermark, dat de aanwending dor zuurstofinhalatie gevaarlijk is, acht het wenschelijk dat zij door een medicus wordt toegepast. Men loopt in een verstikkingsgoval toch in de eerste plaats naar een dokter en als deze weet waar een zuurstofapparaat ter beschikking staat, zal hij de gelegenheid waarnemen om er gebruik van te maken. De heer Haverschmidt, met verlof der vergadering voor de derde maal het woord erlangende, merkt nog op, dat bij het door hem vermelde geval heele- maal geen docter te pas kwam de eene werkman hielp den andere. De heer Oosterhoff hoort tot zijn leedwezen van den heer van Messel dat deze zal tegenstemmen als de post niet nader gespecificeerd wordt. Dit is in derdaad niet mogelijk. Spreker begrijpt echter niet, waarom de heer van Messel thans, nu er eene wij ziging in de administratie voor de deur staat, zoodat de post een volgend jaar gespecificeerd zal worden opgegeven, zal tegenstemmen, terwijl hij vroeger altijd voor den post heeft gestemd. De heer van Messel, met verlof der vergadering voor de derde maal het woord verlangende, zegt, dat hij wegens ongesteldheid het vorige jaar niet bij do behandeling der begrooting togenwoordig was,

Historisch Centrum Leeuwarden

Raadsverslagen van de gemeente Leeuwarden, 1865-2007 (Notulen) | 1909 | | pagina 12