Vergadering van Dinsdag 28 Juli 1914.
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 28 Juli 1914.
155
Tegenwoordig 16 leden, te weten de heeren:
Lautenbach, Tiemersma, Cohen, J. Koopmans, van
Sloterdijck, Tijsma, Fransen, Jellema, G. W. Koop-
mans, Tulp, van Messel, Yonck, Peletier, Komter,
Hiemstra en Schoondermark.
Afwezig acht leden, waarvan met kennisgeving
de heeren: Oosterhoff, de Haan, Beekhuis, Berg
huis, Haversehmidt en Zandstra.
Zonder kennisgeving de heeren: Menalda en van
Weideren baron Rengers.
Eene vacature.
Voorzitter: de heer T. Komter, loco-Burgemees
ter.
I. De notulen der op Dinsdag 14 Juli 1.1. gehou
den vergadering worden vastgesteld.
II. Wordt medegedeeld:
1. dat door Gedeputeerde Staten zijn goedge
keurd:
a. het raadsbesluit, dd. 28 April 1.1. tot wijziging-
van de Bouwverordening;
b. dat d.d. 26 Mei 1.1. tot wijziging der gemeen-
tebegrooting 1914, strekkende o.a. tot het aanbren
gen op die begrooting van een uitgaafpost voor
kosten van het nemen van aandeelen in het kapitaal
der gemeentelijke Credietbank;
c. de verordeningen tot wijziging der verorde
ning ter uitvoering van de verordening tot rege
ling, en die tot wijziging der verordening tot rege
ling van het openbaar lager onderwijs in deze ge
meente, beide voor zoover noodig, alsmede die tot
regeling der jaarwedden en der verdere inkomsten
van het onderwijzend personeel aan de scholen van
openbaar lager onderwijs,
alle vastgesteld bij raadsbesluiten van 9 Juni 1.1.;
d. het raadsbesluit d.d. 23 Juni 1.1. tot aankoop
van de woning Gedempte Keizersgracht No. 45, ka
dastraal bekend sectie B no. 2944;
e. de raadsbesluiten, d.d. 7 Juli 1.1. tot verhu
ring van het perceel Bagijnestraat no. 61 en om een
geschil met de Leeuwarder Waterleiding Maat
schappij aan de uitspraak van scheidsmannen te
onderwerpen.
Wordt voor kennisgeving aangenomen.
2. De rekening van het Nieuwe Stads Wees
huis, dienst lyiJ.
Wordt in handen gesteld van de heeren J. Koop-
mans, W. Fransen Jzn. en A. Vonck, om onderzoek
en rapport.
3. adres van bewoners van panden in of in de
omgeving van de Singelstraat, om de bestrating
daarvan de verbeteren.
Wordt in handen gesteld van Burgemeester en
Wethouders ter afdoening.
4. adres met memorie van toelichting van de
afdeeling Leeuwarden van den Bond van Christe
lijke gemeentewerklieden, houdende verzoek, bij
gelegenheid van de behandeling der ontwerp-be-
grooting voor 1915 de loonen der gemeentewerklie
den te herzien en een regeling te treffen ter bekor
ting van den werktijd der brugwachters.
Wordt voorgesteld dit adres bij de begrooting te
behandelen.
De beraadslaging wordt geopend.
De heer Tiemersnui heeft geen bezwaar de alge-
meene loonsverhooging bij de begrooting te behan
delen. Er is evenwel in het adres ook sprake van
Zondagsrust aan de gasfabriek en over ontevre
denheid der stokers. Er wordt gezegd dat eenige
stokers het bedrijf hebben verlaten en in particu
lieren dienst zijn overgegaan. Dat teekent den toe
stand als minder gunstig. Het is spreker bekend
dat er aan de kwestie van Zondagsrust wordt ge
werkt, maar als het voorstel van Burgemeester en
Wethouders zoo maar wordt aangenomen, wordt
de kwestie van de verbetering van de Zondagsrust
ook tot de begrooting verschoven. Dat nu heeft
spreker willen voorkomen. Hij wil te dezen opzichte
op spoedige invoering van verbeterde Zondagsrust
aandringen, mede in verband met de bij de behan
deling van het Werklieden-reglement ingediende
motie-Lautenbach.
De oorzitter wil er den heer Tiemersma op wij
zen dat het tijdstip, waarop de begrooting wordt
behandeld, niet ver meer af is. Tusschen nu en Oc
tober ligt niet veel tijd.
De heer Lautenbach had gehoopt, aangezien dit
adres reeds kort na Nieuwjaar is ingekomen, dat er
wat meer haast was gemaakt. Een boerenarbeider
verdient meer dan de adressanten en door het ont
breken van Zondagsrust gaat het gezinsleven op de
flesch. De arbeiders hebben zelf eene oplossing aan
de hand gedaan, die wel is waar eenige financieele
opofferingen vraagt, maar een goede regeling van
de Zondagsrust is wel een financieel offer waard.
Zondagsrust is gelukkig een beginsel, waarbij geen
partijbelang is betrokken. Ieder voelt daar wel voor.
Spreker onderschrijft dan ook wat de heer Tie
mersma heeft gezegd, ja, hij wil dat nog wel wat
aandikken.
De heer J. Koopmans kan, als lid van de gascom-
missie mededeelen, dat het vraagstuk van de Zon
dagsrust in studie is. Er is een proef genomen,
maar die is aan de werklieden niet bevallen. Er
wordt getracht verbetering in de Zondagsrust te
brengen. Het is echter moeilijk den dienst zoo te
verdeelen dat niemand er nadeel van ondervindt
en men kan ook niet ieder de stokers laten vervan
gen. Dat moeten vakmenschen zijn. Er wordt over
gedacht de ovens op Zondag niet te stoken, maar ze
alleen op temperatuur te houden. Volgens den Di
recteur is dit echter bezwaarlijk want als ze niet op
temperatuur blijven, kunnen er allerlei onregelma
tigheden voorvallen. Spreker herhaalt dat de kwes
tie in studie is, maar zegt dat men zich geen illusie
moet maken dat de oplossing spoedig wordt gevon
den, omdat de regeling zoo moeilijk is.
De heer Tiemersma neemt aan dat in een bedrijf
als de gasfabriek de exploitatie op Zondag extra
geld kost, maar is van oordeel dat de gemeente in
de betaling van Zondagsarbeid niet scheutig moet
zijn. Spreker meent dat er een regeling is geweest,
al gold deze als proef, die de algemeene tevreden
heid wegdroeg. Wel was die wat duur, misschien
wat heel duur, maar het is beter goed te betalen
dan ontevredenheid te verwekken. Spreker meent
dat die proef vrij nabij kwam aan wat in de motie-
Lautenbach is belichaamd. Spreker wil de gasoom-
inissie niets voorschrijven, maar als de zaak in stu
die blijft komen wij niet verder. Vandaar dat spre
ker ten opzichte van het gedeelte van het adres be
treffende de Zondagsrust en de verhooging van het
loon daarvoor op spoed heeft aangedrongen
De beraadslaging wordt gesloten.