56 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 13 April 1915.
De Raad gaat in comité generaal ter behandeling-
van:
Na heropening stelt de Voorzitter aan de orde:
Dit voorstel luidt als yolgt:
Ons voorstel, dd. 24 Februari 1915, om de bene
denwoning Nieuweweg No. .13 voor 4.per week
aan Dirk van Veen te verhuren, werd in de raads
vergadering van 9 Maart d.a.v. teruggenomen. Van
Veen wenschte nader aan die woning, welke laat
stelijk als drukkerij was gebezigd, eenige verbete
ringen aangebracht te zien. De kosten daarvan wer
den door den Directeur der gemeentewerken op
95.geraamd. Dit bedrag is te hoog voor een
woning, welke binnen een paar jaar afgebroken zal
worden. Om die reden verviel het voorstel haar als
zoodanig te verhuren en meenden wij te moeten
trachten haar als pakhuis of werkplaats in gebruik
te geven.
Intusschen kwam een verzoek in van H. Schaap,
broodventer, alhier, om hem de onderwerpelijke wo
ning voor 2.50 per week te verhuren, onder be
reidverklaring zijnerzijds de door hem noodig of
wenschelijk geachte herstellingen aan behangwerk,
verfwerk binnenshuis en andere kleine herstellin
gen, alsmede het gewone onderhoud voor zijne re
kening te doen uitvoeren. Het buitengewone onder
houd tengevolge van voorziene of onvoorziene om
standigheden blijft dan voor de gemeente. Ofschoon
het betrekkelijk adres tot Uwe Vergadering ge
richt is, dacht het ons goed, waar adressant de huur
gaarne 12 April a.s. zag ingaan, met het oog op een
spoedige afdoening dit tot ons te nemen, om da
delijk van prae-advies te kunnen dienen.
Na den Directeur der gemeentewerken te hebben
geraadpleegd, komt het ons in het belang der ge
meente geraden voor op het verzoek in te gaan. Nu
deze geen herstellingskosten zal hebben te dragen
behalve het behang- en verfwerk is het beneden
huis in voldoend goeden staat om in ieder geval
nog een tweetal jaren buiten belangrijke herstellin
gen te kunnen is een huurprijs van 2.50 per
week billijk. Ook de huurder komt ons aannemelijk
voor.
Met overlegging van de betrekkelijke stukken
hebben wij de eer U alzoo voor te stellen te beslui
ten:
de woning Nieuweweg No. 13 beneden, deel uit
makende van het perceel, kadastraal bekend sectie
B no. 2703, als huis, groot 72 c.A., met ingang van
12 April 1915 tot 12 Mei 1916 ondershands te ver
huren aan Herman Schaap, broodventer, alhier,
voor de som van twee gulden vijftig cent per week,
onder verplichting de kosten van het herstellen van
het behangwerk, het verfwerk binnenshuis, van
andere kleine herstellingen, alsmede van het ge
wone onderhoud voor zijne rekening te nemen en
verder onder de nader door Burgemeester en Wet
houders vast te stellen voorwaarden.
De Voorzitter deelt mede dat dit voorstel om bij
zondere redenen moet worden aangehouden.
De heer Haversehmidt vraagt den voorzitter of
drie der woningen, die 12 Mei moesten zijn ont
ruimd, opnieuw zijn verhuurd.
De Voorzitter antwoordt dat de Raad daarom
trent geen beslissing heeft genomen.
De heer Haversehmidt vervolgt en zegt dat het
dan heelemaal geen zin heeft de vierde leegstaande
woning thans te verhuren. Daarom is de aankoop
trouwens niet begonnen. Die aankoop vond plaats,
zooals het voorstel luidde, omdat er reeds jaren
werd geklaagd over het gevaar dat de scherpe hoek
NieuwewegBlokhuisplein voor het verkeer ople
verde.
Spreker verwacht dat de voorzitter hem zal te
genwerpen dat de verbreeding van de Keizers
gracht nog op zich laat wachten, maar spreker
noemt dit twee afzonderlijke zaken. De scherpe
hoek is altijd een misstand geweest, ook toen nog
niemand aan verbreeding van de Keizersgracht
dacht. Spreker wil dien toestand niet langer be
stendigen en na .12 Mei onmiddellijk tot amotie
overgaan.
De Voorzitter antwoordt dat de verhuring om
een andere reden moet worden aangehouden, maar
dat dit geen reden is niet te antwoorden op het door
den heer Haversehmidt gesprokene. Spreker toch
is het niet eens met den heer Haversehmidt dat er
geen verband bestaat tusschen den aankoop van
het blok huizen en de verbetering van de Keizers
gracht, waarbij een rij brug is ontworpen over de
gracht en de weg zal worden verbreed ten einde het
verkeer van het Kanaal daarlangs te leiden. In ver
band daarmee zijn deze uitgaven gedaan.
Er is nog een argument tegen het afbreken der
woningen. Daardoor worden toch terwijl er een
groot gebrek heérscht aan woningen, een viertal
aan de bewoning onttrokken. Een uitstel van een
jaar is daarom beter, terwijl dan het geheele plan
klaar is. Den Directeur der Gemeentewerken is het
ontwerpen van een plan waarin de afbraak der
woningen, de brug en de verbetering van den weg
is opgenomen opgedragen, maar hij is daarmee
nog niet gereed. Spreker blijft het dan ook beter
achten de woningen ter beschikking te houden.
De heer Haversehmidt wil juist voorkomen dat
men met een derde gegadigde gaat onderhandelen.
In Februari had men een liefhebber voor 4 gul
den, deze biedt 2.50 en ten slotte zal de Raad van
verhuren niets willen weten.
Had do Raad vroeger geweten dat het blok voor
billijken prijs te koop was, dan was de verruiming
reeds jaren geleden tot stand gekomen; nu was het
de bouwcommissie die het toevallig vernam en op
aankoop prijs stelde.
Tegenover het bezwaar dat er weer woningen
verdwijnen, stelt spreker het argument dat overal
werk wordt gevraagd en gezocht en dat hier een
nuttig werk voor het grijpen ligt, waarvan uitstel
niet wenschelijk is. Spreker blijft derhalve op amo
tie aandringen.
De Voorzitter wil, daar de behandeling van bet,
voorstel is aangehouden, met deze zaak tot een vol
gende vergadering wachten.
De beraadslaging wordt gesloten.
Met algemeene stemmen wordt besloten overeen
komstig het nader voorstel van Burgemeester en
Wethouders de behandeling van dit punt aan te
houden.
Dit voorstel luidt als volgt:
Den 28en April van het vorig jaar besloot Uwe
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 13 April 1915. 57
vergadering overeenkomstig ons voorstel een cre-
diet van 120.000.beschikbaar te stellen voor het
aanschaffen ten behoeve van de uitbreiding der
electrische centrale van een turbogenerator reeds
van 2000 K.W. met condensatie-inrichting en van
bijkomende werken, zulks met het oog op de moge
lijkheid toenmaals van een belangrijke vergrooting
van het verzorgingsgebied der centrale. Bij normale
ontwikkeling in verband met de plaatselijke be
hoeften alleen had met een generator van geringer
vermogen kunnen worden volstaan.
Gelijk de directeur van het bedrijf thans in een
tot Burgemeester en Wethouders gericht schrijven
opmerkt zijn intusschen, voornamelijk door het ter
hand nemen door Gedeputeerde Staten van eene
electrieiteitsvoorziening vanwege de provincie, en
later door het uitbreken van den Europeesehen oor
log de omstandigheden van dien aard geworden,
dat de voorgenomen uitbreiding moest worden uit
gesteld, doch ziet de gemeente zich thans geplaatst
voor het, overigens verblijdend, feit dat de hoogste
belasting in den afgeloopen winter een zoodanige
was, dat het in reserve beschikbaar machine-vermo
gen thans niet meer voldoende is te achten. Met het
treffen van voorziening hierin is zoo lang mogelijk
gewacht, opdat men zoo mogelijk, in verband met
het in de laatste winterzitting der Provinciale Sta
ten genomen besluit inzake het electriciteitsvraag-
stuk, rekening zou kunnen houden met de weten
schap, in welke positie onze centrale ten opzichte
daarvan zou worden geplaatst. Nu zekerheid dien
aangaande zich echter wellicht nog eenigen tijd zal
laten wachten, mag de zoo noodige uitbreiding der
machine-installatie niet langer worden uitgesteld
en zien wij ons verplicht reeds in de eerstvolgende
vergadering een beslissing van den Raad te vragen.
Deze zelfde spoed moest tot ons leedwezen de oor
zaak zijn dat het advies der commissie voor de ge
meentelijke lichtfabrieken vooraf niet kon worden
ingewonnen.
De directeur geeft twee oplossingen aan de hand,
n.l. het dadelijk aanschaffen van een machine-ag
gregaat, noodig voor een definitieve uitbreiding der
fabriek en wel een van 3000 K.W. (100006000
Volt) of het koopen van een kleinere reeds elders
gebruikte en ter overneming aangeboden machine
van 500 of twree van 300 K.W. Het gereserveerd
machine-vermogen stijgt in het eerste geval tot 1250,
in het tweede, bij aanschaffing van een, hier alleen
in aanmerking komend toestel van 500 K.W., tot
1000 K.W.
De grootere machine zal niet dadelijk definitief
geplaatst kunnen worden, zij zal allereerst een tijde
lijke plaats in de kolenbergplaats moeten krijgen
met alle kosten daaraan verbonden. Maar in alle
geval heeft aankoop eener machine het nadeel dat
men een beslissenden stap doet zonder dat vast
staat, welk gebied de centrale bedienen zal en welke
hare positie in de toekomst ten aanzien der provin
ciale plannen zal zijn.
Er is daarom getracht, al zou men in andere om
standigheden de voorkeur aan koop hebben gege
ven, een machine in gebruik te krijgen, zonder dat
omtrent den definitieven aankoop dadelijk zou be
hoeven te worden beslist, al zijn in alle geval be
paalde onderdeelen direct noodig: kosten 25.000.
De firma Gebrs. Stork en Co. te Hengelo is bereid
bevonden daartoe met de gemeente overeen te ko
men. Zij wil den reeds genoemden turbogenerator
van 3000 K.W. type Stork-Zoelly, met oppervlak-
condensatie-inrichting, roteerend pompenaggre-
gaat, met voorloopige en later definitieve opstel
ling, en daarbij komende werken en toestellen, met
fundeering, schakelcel, enz. (kosten in totaal
104.000) leveren, zonder dat nu omtrent de dade
lijke aanschaffing een besluit behoeft te worden ge
nomen. Dit is pas noodig met October 1915, als wan
neer de electriciteitsplannen in de provincie ver
moedelijk reeds een vasteren vorm zullen hebben
aangenomen; ook kan het toestel voor een termijn
van 5 maanden na de opstelling voor een bedrag
van 15.000.worden gehuurd, dat bij aanschaf
fing niet behoeft te worden betaald.
Deze regeling lijkt ons in de gegeven omstandig
heden de meest bevredigende en zij heeft het voor
deel dat de gemeente, al naar mate al of niet over
neming der centrale door de provincie, haar volle
dige vrijheid van handelen voorbehoudt.
Wordt door LT aldus besloten, dan kan het raads
besluit van 28 April 1914, no. 157R/72, behalve voor
zoover daarover reeds tot een bedrag van 18.500
voor de koelwateraanvoerleiding is beschikt, wor
den ingetrokken.
Wij hebben daarom de eer U voor te stellen te be
sluiten
met intrekking voor zooveel noodig van het
raadsbesluit van 28 April 1914, no. 157R/72, Burge
meester en Wethouders te machtigen tot het bestel
len bij de firma Gebrs. Stork en Co. te Hengelo (O)
van een turbogenerator Stork-Zoelly voor een nor
maal vermogen van 3000 K.W. (6000/10.000 Volt)
met oppervlak condensatie-inrichting en roteerend
pomp-aggregaat, met opdracht tot, de voorloopige
en later eventueel definitieve opstelling van een
en ander, zulks overeenkomstig de gedane aanbie
dingen van 5, 6 en 9 Maart en 8 April 1915 en daar
voor Burgemeester en Wethouders een crediet te
verleenen van 104.000, met dien verstande, dat
van dat crediet tot een som van 25.000 voor in
alle geval noodige werken en overigens niet verder
dan tot een bedrag van 15.000 zal worden ge
bruik gemaakt, dit laatste zoo het Burgemeester en
Wethouders omstreeks 1 October 1915 geraden
voorkomt bovengenoemde installatie voor een ter
mijn van 5 maanden, te rekenen van de opstelling
af, voor genoemd bedrag van 15.000 met inbe
grip der kosten van de voorloopige opstelling te
huren.
De beraadslaging wordt geopend.
De heer Koopmans wil niet zoozeer over het voor
stel zelf spreken, dan wel over de opmerking van
Burgemeester en Wethouders dat de tijd ontbrak om
de commissie voor de lichtfabrieken over het voor
stel te hooren. Dit spijt hem wel en hij meent dat er
niet veel tijd voor noodig geweest zou zijn de com
missie bijeen te roepen; in ieder geval had de com
missie wel met liet voorstel in kennis kunnen worden
gesteld. Waren er bemerkingen geweest, dan had
men die tijdig kunnen indienen.
Het komt hem voor dat dit voorstel goed door
dacht is en valt er verder niet over te spreken. Al
leen wenscht hij te vragen, of de termijn van 5
maanden huurtijd wel voldoende is en dan eene be
slissing zal kunnen worden genomen. Hij weet wel
dat deze vraag nu reeds moeilijk is te beantwoor
den, doch meent toch ze niet achterwege te mogen
houden.
De heer Fransen leest in het prae-advies dat de
groote machine niet dadelijk definitief kan worden
geplaatst, doch allereerst een tijdelijke plaats in de
kolenbergplaats zal moeten krijgen met alle kosten
daaraan verbonden. Op zich zelf is dit geen be
zwaar, maar spreker vraagt of de kolenloods vol
doende ruimte biedt. Of worden in verband hier
mede de kolen nu reeds op het terrein vóór de fa
briek gebracht? Het terrein vóór de fabriek toch is
8. Rapporten der commissie voor de bezwaarschriften
omtrent aanslagen in den hoofdelijken omslag, diensten
1913 en 1914, zoowel in eersten aanleg als in beroep.
9. Voorstel van Burgemeester en Wethouders om aan
H. D. Schaap, alhier, tot 12 Mei 1916 te verhuren de
woning Nieuweweg (hoek Blokhuisplein) 13, beneden.
10. Voorstel tot uitbreiding van het machine-vermogen
der gemeentelijke electrische centrale.
